نماز جماعت
مسأله 1408- مستحب است نمازهای واجب خصوصاً نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا،خصوصاً برای همسایۀ مسجد و کسی که صدای اذان مسجد را میشنود بیشتر سفارش شده است.
مسأله 1409- اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند،هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند،ثواب نمازشان بیشتر میشود تا به ده نفر برسند و عدۀ آنان که از ده
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 289
گذشت،اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکّب و درختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند،نمیتوانند ثواب یک رکعت آن را بنویسند.
مسأله 1410- حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بیاعتنایی جایز نیست و سزاوار نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.
مسأله 1411- مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادا؛یعنی تنها،خوانده شود بهتر است.و نیز نماز جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادا که آن را طول بدهند بهتر میباشد.
مسأله 1412- وقتی که جماعت برپا میشود،مستحب است کسی که نمازش را فرادا خوانده دوباره با جماعت بخواند.و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده،نماز دوم او کافی است.
مسأله 1413- اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را که به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند اشکال دارد
مسأله 1414- کسی که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت میشود،باید نماز را با جماعت بخواند.
مسأله 1415- اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند،نماز جماعت بر او واجب میشود
مسأله 1416- نماز مستحب را نمیشود به جماعت خواند،مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران میخوانند و نمازی که واجب بوده و به جهتی مستحب شده است،مانند
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 290
نماز عید فطر و قربان که در زمان امام علیه السلام واجب بوده و به واسطۀ غایب شدن ایشان مستحب میباشد.
مسأله 1417- موقعی که امام جماعت نماز یومیه میخواند،هر کدام از نماز یومیه را میشود به او اقتدا کرد ولی اگر نماز یومیهاش را احتیاطاً دوباره میخواند،اقتدا کردن به او اشکال دارد
مسأله 1418- اگر امام جماعت قضای نماز یومیۀ خود را میخواند میشود به او اقتدا کرد،ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا میکند،یا قضای نماز کس دیگر را میخواند، اگرچه برای آن پول نگرفته باشد،اقتدای به او اشکال دارد
مسأله 1419- اگر انسان نداند نمازی را که امام میخواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب نمیتواند به او اقتدا کند.
مسأله 1420- اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که دو طرف محراب ایستادهاند و به واسطۀ دیوار محراب امام را نمیبینند نمیتوانند اقتدا کنند،بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد،اقتدا کردن کسانی که دو طرف او ایستادهاند و به واسطۀ دیوار محراب امام را نمیبینند اشکال دارد.
مسأله 1421- اگر به واسطۀ درازی صف اول،کسانی که دو طرف صف ایستادهاند امام را نبینند میتوانند اقتدا کنند.ونیز اگر به واسطۀ درازی یکی از صفهای دیگر کسانی که دو طرف آن ایستادهاند،صف جلوی خود را نبینند میتوانند اقتدا نمایند.
مسأله 1422- اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد،کسی که مقابل درب پشت
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 291
صف ایستاده نمازش صحیح است و نیز نماز کسانی که پشت سر او اقتدا میکنند صحیح میباشد،ولی نماز کسانی که دو طرف او ایستادهاند و صف جلو را نمیبینند اشکال دارد.
مسأله 1423- کسی که پشت ستون ایستاده،اگر از طرف راست یا چپ به واسطۀ مأموم دیگر به امام متصل نباشد،نمیتواند اقتدا کند
مسأله 1424- جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد ولی اگر مکان امام مقدار خیلی کمی بلندتر باشد اشکال ندارد،و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی که بلندتر است بایستد در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که به آن،زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.
مسأله 1425- اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد اشکال ندارد ولی اگر به قدری بلند باشد که نگویند اجتماع کردهاند،جماعت صحیح نیست.
مسأله 1426- اگر بین کسانی که در یک صف ایستادهاند بچۀ ممیز؛یعنی بچهای که خوب و بد را میفهمد،فاصله شود،چنانچه ندانند نماز او باطل است میتوانند اقتدا کنند.
مسأله 1427- بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آمادۀ نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک باشد کسی که در صف بعد ایستاده،میتواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.
مسأله 1428- اگر بداند نماز یک صف از صفهای جلو باطل است،در صفهای بعد نمیتواند اقتدا کند،ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه،میتواند اقتدا نماید.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 292
مسأله 1429- هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلاً بداند امام وضو ندارد،اگرچه خود امام ملتفت نباشد،نمیتواند به او اقتدا کند.
مسأله 1430- اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده،یا به جهتی نمازش باطل بوده،مثلاً بیوضو نماز خوانده،نمازش صحیح است.
مسأله 1431- اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه،چنانچه در حالی باشد که وظیفۀ مأموم است مثلاً به«حمد»و سورۀ امام گوش میدهد باید نماز را به جماعت تمام کند و اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفۀ امام و هم وظیفۀ مأموم است مثلاً در رکوع یا سجده باشد،باید نماز را به نیت فرادا تمام نماید.
مسأله 1432- احتیاط واجب آن است که در بین نماز جماعت تا ناچار نشود نیت فرادا نکند.
مسأله 1433- اگر مأموم به واسطۀ عذری بعد از«حمد»و سورۀ امام نیت فرادا کند لازم نیست«حمد»و سوره را بخواند،ولی اگر پیش از تمام شدن«حمد»و سوره نیت فرادا نماید،باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.
مسأله 1434- اگر در بین نماز جماعت نیت فرادا نماید،نمیتواند دوباره نیت جماعت کند.ولی اگر مردد شود که نیت فرادا کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند،نمازش صحیح است.
مسأله 1435- اگر شک کند که نیت فرادا کرده یا نه،باید بنا بگذارد که نیت فرادا نکرده است.
مسأله 1436- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد،اگرچه ذکر امام تمام شده باشد،نمازش صحیح است و یک رکعت حساب میشود.اما اگر به
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 293
مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد نمازش باطل است .
مسأله 1437- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه،نمازش باطل است
مسأله 1438- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازۀ رکوع خم شود،امام سر از رکوع بردارد،بنابر احتیاط واجب باید بایستد تا امام برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.ولی اگر برخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت میخواند،باید نیت فرادا نماید.
مسأله 1439- اگر اول نماز یا بین«حمد»و سوره اقتدا کند و پیش از آن که به رکوع رود،امام سر از رکوع بردارد نماز او صحیح است
مسأله 1440- اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد،باید بعد از نیت و گفتن تکبیرةالاحرام بنشیند و تشهد را با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد،بعد بایستد و بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید،«حمد»و سوره را بخواند و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.
مسأله 1441- مأموم نباید جلوتر از امام بایستد و اگر مساوی او بایستد اشکال ندارد ولی اگر قد او بلندتر از امام است،بنابر احتیاط واجب باید طوری بایستد که در رکوع و سجود جلوتر از امام نباشد.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 294
مسأله 1442- در نماز جماعت باید بین مأموم و امام پرده و مانند آن که پشت آن دیده نمیشود فاصله نباشد و همچنین است بین انسان و مأموم دیگری که انسان به واسطۀ او به امام متصل شده است،ولی اگر امام مرد و مأموم زن باشد چنانچه بین آن زن و امام یا بین آن زن و مأموم دیگری که مرد است و زن به واسطۀ او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشکال ندارد.
مسأله 1443- اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام،یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطۀ او متصل به امام است،پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمیتوان دید فاصله شود،چنانچه مأموم فوراً قصد فرادا نکند نمازش باطل است
مسأله 1444- احتیاط واجب آن است که بین جای سجدۀ مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نباشد .و نیز اگر انسان به واسطۀ مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد،بنابر احتیاط واجب باید فاصلۀ جای سجدهاش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم معمولی نباشد،و احتیاط مستحب آن است که جای سجدۀ مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده،هیچ فاصله نداشته باشد.
مسأله 1445- اگر مأموم به واسطۀ کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد،بنابر احتیاط واجب باید با کسی که در طرف راست یا چپ او اقتدا کرده،بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نداشته باشد.
مسأله 1446- اگر در نماز،بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطۀ او به امام متصل است بیشتر از یک قدم فاصله پیدا شود چنانچه فوراً قصد
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 295
فرادا نکند نمازش باطل است .
مسأله 1447- اگر نماز همۀ کسانی که در صف جلو هستند تمام شود یا همه نیت فرادا نمایند،چنانچه فوراً برای نماز دیگری به امام اقتدا کنند،یا کسانی که در صف بعد ایستادهاند فوراً قصد فرادا نمایند،نماز صف بعد صحیح است و در غیر این دو صورت نماز صف بعد باطل میباشد.
مسأله 1448- اگر در رکعت دوم اقتدا کند،لازم نیست «حمد»و سوره بخواند ولی قنوت و تشهد را با امام میخواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینۀ پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند،و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و«حمد»و سوره را بخواند،و اگر برای سوره وقت ندارد،«حمد»را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند،ولی اگر در سجده به امام برسد،بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1449- اگر موقعی که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند،باید در رکعت دوم نمازش که رکعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد،و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده،خود را به امام برساند.
مسأله 1450- اگر امام در رکعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند که اگر اقتدا کند و «حمد»را بخواند به رکوع امام نمیرسد،بنابر احتیاط واجب باید صبر کند تا امام به رکوع رود،بعد اقتدا نماید.
مسأله 1451- اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند،باید«حمد»و سوره را
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 296
بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد،باید«حمد»را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند،ولی اگر در سجده به امام برسد،بهتر است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1452- کسی که میداند اگر سوره یا قنوت را تمام کند به رکوع امام نمیرسد، چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به رکوع نرسد نمازش اشکال دارد
مسأله 1453- کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید به رکوع امام میرسد،احتیاط واجب آن است که سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده تمام نماید.
مسأله 1454- کسی که یقین دارد،اگر سوره را بخواند به رکوع امام میرسد،چنانچه سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحیح است.
مسأله 1455- اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند که در کدام رکعت است میتواند اقتدا کند،ولی باید«حمد»و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد که امام در رکعت اول یا دوم بوده،نمازش صحیح است.
مسأله 1456- اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است«حمد»و سوره نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است.
ولی اگر پیش از رکوع بفهمد،باید«حمد»و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد،فقط «حمد»را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.
مسأله 1457- اگر به خیال این که امام در رکعت سوم یا چهارم است«حمد»و سوره بخواند و پیش از رکوع یا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول یا دوم بوده،نمازش صحیح است.و اگر در بین«حمد»و سوره بفهمد،لازم نیست آنها را تمام کند.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 297
مسأله 1458- اگر موقعی که مشغول نماز مستحبی است جماعت برپا شود،چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد،مستحب است نماز را رها کند و مشغول نماز جماعت شود.بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به رکعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.
مسأله 1459- اگر موقعی که مشغول نماز سه رکعتی یا چهار رکعتی است جماعت برپا شود،چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته و اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد،مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو رکعتی تمام کند و خود را به جماعت برساند.
مسأله 1460- اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد،لازم نیست نیت فرادا کند.
مسأله 1461- کسی که یک رکعت از امام عقب مانده بنابر احتیاط واجب،باید وقتی امام تشهد رکعت آخر را میخواند،انگشتان دست،و سینۀ پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 298