نماز جماعت

‏‏ ‏

‏‏نماز جماعت‏

‏‏         مسأله 1408- مستحب است نمازهای واجب خصوصاً نمازهای یومیه را به جماعت ‏‎ ‎‏بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا،خصوصاً برای همسایۀ مسجد و کسی که ‏‎ ‎‏صدای اذان مسجد را می‌شنود بیشتر سفارش شده است.‏

‏‏         مسأله 1409- اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کند،هر رکعت از نماز آنان ثواب صد و ‏‎ ‎‏پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هر رکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه ‏‎ ‎‏بیشتر شوند،ثواب نمازشان بیشتر می‌شود تا به ده نفر برسند و عدۀ آنان که از ده ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 1410- حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی‌اعتنایی جایز نیست و سزاوار ‏‎ ‎‏نیست که انسان بدون عذر نماز جماعت را ترک کند.‏

‏‏         مسأله 1411- مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند و نماز ‏‎ ‎‏جماعت از نماز اول وقت که فرادا؛یعنی تنها،خوانده شود بهتر است.و نیز نماز ‏‎ ‎‏جماعتی را که مختصر بخوانند از نماز فرادا که آن را طول بدهند بهتر می‌باشد.‏

‏‏         مسأله 1412- وقتی که جماعت برپا می‌شود،مستحب است کسی که نمازش را فرادا ‏‎ ‎‏خوانده دوباره با جماعت بخواند.و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده،نماز دوم ‏‎ ‎‏او کافی است.‏

‏‏         مسأله 1413- اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را که به جماعت خوانده دوباره با ‏‎ ‎‏جماعت بخواند اشکال دارد ‏‎[1]‎

‏‏         مسأله 1414- کسی که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی که نماز را با جماعت ‏‎ ‎‏بخواند از وسواس راحت می‌شود،باید نماز را با جماعت بخواند.‏

‏‏         مسأله 1415- اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر کند که نماز را به جماعت بخواند،نماز ‏‎ ‎‏جماعت بر او واجب می‌شود ‏‎[2]‎

‏‏         مسأله 1416- نماز مستحب را نمی‌شود به جماعت خواند،مگر نماز استسقاء که برای ‏‎ ‎‏آمدن باران می‌خوانند و نمازی که واجب بوده و به جهتی مستحب شده است،مانند ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1417- موقعی که امام جماعت نماز یومیه می‌خواند،هر کدام از نماز یومیه را ‏‎ ‎‏می‌شود به او اقتدا کرد ولی اگر نماز یومیه‌اش را احتیاطاً دوباره می‌خواند،اقتدا کردن ‏‎ ‎‏به او اشکال دارد ‏‎[4]‎

‏‏         مسأله 1418- اگر امام جماعت قضای نماز یومیۀ خود را می‌خواند می‌شود به او اقتدا ‏‎ ‎‏کرد،ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا می‌کند،یا قضای نماز کس دیگر را می‌خواند، ‏‎ ‎‏اگرچه برای آن پول نگرفته باشد،اقتدای به او اشکال دارد ‏‎[5]‎

‏‏         مسأله 1419- اگر انسان نداند نمازی را که امام می‌خواند نماز واجب یومیه است یا ‏‎ ‎‏نماز مستحب نمی‌تواند به او اقتدا کند.‏

‏‏         مسأله 1420- اگر امام در محراب باشد و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد کسانی که ‏‎ ‎‏دو طرف محراب ایستاده‌اند و به واسطۀ دیوار محراب امام را نمی‌بینند نمی‌توانند اقتدا ‏‎ ‎‏کنند،بلکه اگر کسی هم پشت سر امام اقتدا کرده باشد،اقتدا کردن کسانی که دو طرف ‏‎ ‎‏او ایستاده‌اند و به واسطۀ دیوار محراب امام را نمی‌بینند اشکال دارد.‏

‏‏         مسأله 1421- اگر به واسطۀ درازی صف اول،کسانی که دو طرف صف ایستاده‌اند امام ‏‎ ‎‏را نبینند می‌توانند اقتدا کنند.ونیز اگر به واسطۀ درازی یکی از صف‌های دیگر کسانی ‏‎ ‎‏که دو طرف آن ایستاده‌اند،صف جلوی خود را نبینند می‌توانند اقتدا نمایند.‏

‏‏         مسأله 1422- اگر صف‌های جماعت تا درب مسجد برسد،کسی که مقابل درب پشت ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1423- کسی که پشت ستون ایستاده،اگر از طرف راست یا چپ به واسطۀ ‏‎ ‎‏مأموم دیگر به امام متصل نباشد،نمی‌تواند اقتدا کند ‏‎[6]‎

‏‏         مسأله 1424- جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد ولی اگر مکان امام ‏‎ ‎‏مقدار خیلی کمی بلندتر باشد اشکال ندارد،و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در ‏‎ ‎‏طرفی که بلندتر است بایستد در صورتی که سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد که ‏‎ ‎‏به آن،زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.‏

‏‏         مسأله 1425- اگر جای مأموم بلندتر ‏‎[7]‎‏از جای امام باشد اشکال ندارد ولی اگر به ‏‎ ‎‏قدری بلند باشد که نگویند اجتماع کرده‌اند،جماعت صحیح نیست.‏

‏‏         مسأله 1426- اگر بین کسانی که در یک صف ایستاده‌اند بچۀ ممیز؛یعنی بچه‌ای که ‏‎ ‎‏خوب و بد را می‌فهمد،فاصله شود،چنانچه ندانند نماز او باطل است می‌توانند ‏‎ ‎‏اقتدا کنند.‏

‏‏         مسأله 1427- بعد از تکبیر امام اگر صف جلو آمادۀ نماز و تکبیر گفتن آنان نزدیک ‏‎ ‎‏باشد کسی که در صف بعد ایستاده،می‌تواند تکبیر بگوید ولی احتیاط مستحب آن ‏‎ ‎‏است که صبر کند تا تکبیر صف جلو تمام شود.‏

‏‏         مسأله 1428- اگر بداند نماز یک صف از صف‌های جلو باطل است،در صف‌های بعد ‏‎ ‎‏نمی‌تواند اقتدا کند،ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه،می‌تواند اقتدا نماید. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1430- اگر مأموم بعد از نماز بفهمد که امام عادل نبوده یا کافر بوده،یا به جهتی ‏‎ ‎‏نمازش باطل بوده،مثلاً بی‌وضو نماز خوانده،نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1431- اگر در بین نماز شک کند که اقتدا کرده یا نه،چنانچه در حالی باشد که ‏‎ ‎‏وظیفۀ مأموم است مثلاً به«حمد»و سورۀ امام گوش می‌دهد باید نماز را به جماعت ‏‎ ‎‏تمام کند و اگر مشغول کاری باشد که هم وظیفۀ امام و هم وظیفۀ مأموم است مثلاً در ‏‎ ‎‏رکوع یا سجده باشد،باید نماز را به نیت فرادا تمام نماید.‏

‏‏         مسأله 1432- احتیاط واجب ‏‎[8]‎‏آن است که در بین نماز جماعت تا ناچار نشود نیت ‏‎ ‎‏فرادا نکند.‏

‏‏         مسأله 1433- اگر مأموم به واسطۀ عذری بعد از«حمد»و سورۀ امام نیت فرادا کند لازم ‏‎ ‎‏نیست«حمد»و سوره را بخواند،ولی اگر پیش از تمام شدن«حمد»و سوره نیت فرادا ‏‎ ‎‏نماید،باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.‏

‏‏         مسأله 1434- اگر در بین نماز جماعت نیت فرادا نماید،نمی‌تواند ‏‎[9]‎‏دوباره نیت ‏‎ ‎‏جماعت کند.ولی اگر مردد شود که نیت فرادا کند یا نه و بعد تصمیم بگیرد نماز را با ‏‎ ‎‏جماعت تمام کند،نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1435- اگر شک کند که نیت فرادا کرده یا نه،باید بنا بگذارد که نیت فرادا ‏‎ ‎‏نکرده است.‏

‏‏         مسأله 1436- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد،اگرچه ‏‎ ‎‏ذکر امام تمام شده باشد،نمازش صحیح است و یک رکعت حساب می‌شود.اما اگر به ‏

‏‏         ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1437- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و ‏‎ ‎‏شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه،نمازش باطل است ‏‎[11]‎

‏‏         مسأله 1438- اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازۀ ‏‎ ‎‏رکوع خم شود،امام سر از رکوع بردارد،بنابر احتیاط واجب باید بایستد ‏‎[12]‎‏تا امام ‏‎ ‎‏برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند.ولی اگر برخاستن ‏‎ ‎‏امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت می‌خواند،باید نیت ‏‎ ‎‏فرادا نماید.‏

‏‏         مسأله 1439- اگر اول نماز یا بین«حمد»و سوره اقتدا کند و پیش از آن که به رکوع ‏‎ ‎‏رود،امام سر از رکوع بردارد نماز او صحیح است ‏‎[13]‎

‏‏         مسأله 1440- اگر موقعی برسد که امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است چنانچه ‏‎ ‎‏بخواهد به ثواب جماعت برسد،باید بعد از نیت و گفتن تکبیرةالاحرام بنشیند و تشهد ‏‎ ‎‏را با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر کند تا امام سلام نماز را بدهد،بعد بایستد و ‏‎ ‎‏بدون آن که دوباره نیت کند و تکبیر بگوید،«حمد»و سوره را بخواند و آن را رکعت ‏‎ ‎‏اول نماز خود حساب کند.‏

‏‏         مسأله 1441- مأموم نباید جلوتر از امام بایستد و اگر مساوی او بایستد اشکال ندارد ‏‎ ‎‏ولی اگر قد او بلندتر از امام است،بنابر احتیاط واجب ‏‎[14]‎‏باید طوری بایستد که در ‏‎ ‎‏رکوع و سجود جلوتر از امام نباشد. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1443- اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام،یا بین مأموم و کسی که مأموم ‏‎ ‎‏به واسطۀ او متصل به امام است،پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی‌توان دید ‏‎ ‎‏فاصله شود،چنانچه مأموم فوراً قصد فرادا نکند نمازش باطل است ‏‎[15]‎

‏‏         مسأله 1444- احتیاط واجب آن است که بین جای سجدۀ مأموم و جای ایستادن ‏‎ ‎‏امام بیشتر از یک قدم معمولی فاصله نباشد ‏‎[16]‎‏.و نیز اگر انسان به واسطۀ مأمومی ‏‎ ‎‏که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد،بنابر احتیاط واجب باید فاصلۀ جای ‏‎ ‎‏سجده‌اش از جای ایستادن او بیشتر از یک قدم معمولی نباشد،و احتیاط مستحب ‏‎ ‎‏آن است که جای سجدۀ مأموم با جای کسی که جلوی او ایستاده،هیچ فاصله ‏‎ ‎‏نداشته باشد.‏

‏‏         مسأله 1445- اگر مأموم به واسطۀ کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام ‏‎ ‎‏متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد،بنابر احتیاط واجب باید با کسی که در طرف ‏‎ ‎‏راست یا چپ او اقتدا کرده،بیشتر از یک قدم معمولی ‏‎[17]‎‏فاصله نداشته باشد.‏

‏‏         مسأله 1446- اگر در نماز،بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به ‏‎ ‎‏واسطۀ او به امام متصل است بیشتر از یک قدم فاصله پیدا شود چنانچه فوراً قصد ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1447- اگر نماز همۀ کسانی که در صف جلو هستند تمام شود یا همه نیت فرادا ‏‎ ‎‏نمایند،چنانچه فوراً برای نماز دیگری ‏‎[19]‎‏به امام اقتدا کنند،یا کسانی که در صف بعد ‏‎ ‎‏ایستاده‌اند فوراً قصد فرادا نمایند،نماز صف بعد صحیح است و در غیر این دو ‏‎ ‎‏صورت نماز صف بعد باطل می‌باشد.‏

‏‏         مسأله 1448- اگر در رکعت دوم اقتدا کند،لازم نیست ‏‎[20]‎‏«حمد»و سوره بخواند ولی ‏‎ ‎‏قنوت و تشهد را با امام می‌خواند و احتیاط آن است که موقع خواندن تشهد انگشتان ‏‎ ‎‏دست و سینۀ پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند کند،و باید بعد از تشهد با امام ‏‎ ‎‏برخیزد و«حمد»و سوره را بخواند،و اگر برای سوره وقت ندارد،«حمد»را تمام ‏‎ ‎‏کند ‏‎[21]‎‏و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند،ولی اگر در سجده به امام برسد،بهتر ‏‎ ‎‏است که احتیاطاً نماز را دوباره بخواند.‏

‏‏         مسأله 1449- اگر موقعی که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند،باید ‏‎ ‎‏در رکعت دوم نمازش که رکعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را به ‏‎ ‎‏مقدار واجب بخواند و برخیزد،و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، ‏‎ ‎‏یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده،خود را به امام برساند.‏

‏‏         مسأله 1450- اگر امام در رکعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند که اگر اقتدا کند و ‏‎ ‎‏«حمد»را بخواند به رکوع امام نمی‌رسد،بنابر احتیاط واجب باید صبر کند تا امام به ‏‎ ‎‏رکوع رود،بعد اقتدا نماید.‏

‏‏         مسأله 1451- اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند،باید«حمد»و سوره را ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1452- کسی که می‌داند اگر سوره یا قنوت را تمام کند به رکوع امام نمی‌رسد، ‏‎ ‎‏چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به رکوع نرسد نمازش اشکال دارد ‏‎[22]‎

‏‏         مسأله 1453- کسی که اطمینان دارد که اگر سوره را شروع کند یا تمام نماید به ‏‎ ‎‏رکوع امام می‌رسد،احتیاط واجب آن است که سوره را شروع کند یا اگر شروع کرده ‏‎ ‎‏تمام نماید.‏

‏‏         مسأله 1454- کسی که یقین دارد،اگر سوره را بخواند به رکوع امام می‌رسد،چنانچه ‏‎ ‎‏سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1455- اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند که در کدام رکعت است می‌تواند ‏‎ ‎‏اقتدا کند،ولی باید«حمد»و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمد که امام ‏‎ ‎‏در رکعت اول یا دوم بوده،نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1456- اگر به خیال این که امام در رکعت اول یا دوم است«حمد»و سوره ‏‎ ‎‏نخواند و بعد از رکوع بفهمد که در رکعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است. ‏

‏‏ولی اگر پیش از رکوع بفهمد،باید«حمد»و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد،فقط ‏‎ ‎‏«حمد»را بخواند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.‏

‏‏         مسأله 1457- اگر به خیال این که امام در رکعت سوم یا چهارم است«حمد»و سوره ‏‎ ‎‏بخواند و پیش از رکوع یا بعد از آن بفهمد که در رکعت اول یا دوم بوده،نمازش ‏‎ ‎‏صحیح است.و اگر در بین«حمد»و سوره بفهمد،لازم نیست ‏‎[23]‎‏آنها را تمام کند. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1459- اگر موقعی که مشغول نماز سه رکعتی یا چهار رکعتی است جماعت برپا ‏‎ ‎‏شود،چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته و اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به ‏‎ ‎‏جماعت برسد،مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو رکعتی تمام کند و خود ‏‎ ‎‏را به جماعت برساند.‏

‏‏         مسأله 1460- اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد،لازم ‏‎ ‎‏نیست نیت فرادا کند.‏

‏‏         مسأله 1461- کسی که یک رکعت از امام عقب مانده بنابر احتیاط واجب،باید وقتی ‏‎ ‎‏امام تشهد رکعت آخر را می‌خواند،انگشتان دست،و سینۀ پا را به زمین بگذارد و ‏‎ ‎‏زانوها را بلند نگهدارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.‏

‏‏ ‏

‏‎

• -مگر با جماعت دیگر بخواند،در این صورت بعید نیست مستحب باشد.
• -نماز جماعت واجب نمی‌شود بلکه شنوایی از پدر و مادر واجب است بنابر احتیاط پس باید نماز را بخواند و قصد استحباب کند.
• -احتیاط واجب آن است که در زمان غیبت امام علیه السلام نماز عید را به جماعت نخوانند.
• -مگر آن که مأموم هم احتیاط کند و احتیاطش با امام یکی باشد.
• -اگر بداند که از آن کس که برای او قضا می‌خواند نماز فوت شده اقتدا می‌تواند بکند و اشکال ندارد.
• -اگر از دو طرف اتصال داشته باشد ولی از جلو اتصال نداشته باشد جماعتش محل اشکال است.
• -مثل بلندی‌های متعارف آن زمان،مثل پشت بام دکان و مسجد،و اما بناهای چند طبقه‌این زمان اشکال دارد اگر چه بگویند اجتماع کرده‌اند.
• -واجب نیست.
• -بنابر احتیاط واجب.
• -صحیح است و فرادا است و باید نمازش را تمام کند.
• -صحیح است و فرادا می‌شود.
• -واجب نیست و می‌تواند نیت فرادا کند و یا صبر کند.
• -و جماعت او نیز صحیح است و باید رکوع کند و خود را به امام برساند.
• -واجب نیست.
• -باطل نیست و نمازش بدون نیت فرادا می‌شود.
• -به قدر یک قدم بلند؛یعنی گشادی بین دو قدم،اشکال ندارد در هر دو صورت.
• -معنی قدم در مسأله(1444)گذشت.
• -باطل نیست و فرادا می‌شود بی‌نیت در صورتی که زیادتر از یک قدم بزرگ فاصله شود.
• -حکم این مسأله در مسأله(1446)گذشت.
• -بلکه در بعض موارد باید نخواند چنانچه بعداً ذکر می‌شود.
• -و می‌تواند نیت فرادا کند و نماز را تمام کند.
• -نمازش صحیح است.
• -بلکه در بعض موارد لازم است تمام کند چنانچه می‌آید.