نماز مسافر

‏‏ ‏

‏‏نماز مسافر‏

‏‏مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط،شکسته به‌جا آورد؛یعنی دو ‏‎ ‎‏رکعت بخواند:‏

‏‏         شرط اول: آن که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریباً ‏‎ ‎‏پنج کیلومتر و نیم است.‏

‏‏         مسأله 1281- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است،اگر در یک شب و یک ‏‎ ‎‏روز برود و برگردد،مثلاً اگر روز برود همان روز یا شب آن برگردد،چنانچه رفتن او ‏‎ ‎‏کمتر از چهار فرسخ نباشد،باید نماز را شکسته بخواند.بنابراین اگر رفتن سه فرسخ و ‏‎ ‎‏برگشتن پنج فرسخ باشد،باید نماز را تمام؛یعنی چهار رکعتی،بخواند.‏

‏‏         مسأله 1282- اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد ولی روزی که می‌رود،همان روز ‏‎ ‎‏یا شب آن برنگردد،مثلاً امروز برود و فردا برگردد،به اندازه‌ای که ممکن است،باید ‏‎ ‎‏احتیاط را مراعات کند ‏‎[1]‎‏؛یعنی نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند و روزه بگیرد و ‏‎ ‎‏قضای آن را هم به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 1283- اگر سفر مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد،یا انسان نداند که سفر او ‏‎ ‎‏هشت فرسخ است یا نه،نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او ‏‎ ‎‏هشت فرسخ است یا نه،در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد،باید نمازش ‏‎ ‎‏را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو ‏‎ ‎‏عادل بگویند،یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1285- کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است،اگر نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده،باید آن را چهار رکعتی به‌جا آورد و اگر ‏‎ ‎‏وقت گذشته قضا نماید.‏

‏‏         مسأله 1286- کسی که یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست،یا شک دارد که هشت ‏‎ ‎‏فرسخ هست یا نه،چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده،اگرچه کمی ‏‎ ‎‏از راه باقی باشد،باید نماز را شکسته بخواند و اگر تمام خوانده دوباره شکسته ‏‎ ‎‏به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 1287- اگر بین دو محلی که فاصله آنها کمتر از چهار فرسخ است،چند مرتبه ‏‎ ‎‏رفت و آمد کند،اگرچه روی هم رفته هشت فرسخ شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1288- اگر محلی دو راه داشته باشد،یک راه آن کمتر از هشت فرسخ و راه ‏‎ ‎‏دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد،چنانچه انسان از راهی که هشت فرسخ است به ‏‎ ‎‏آن‌جا برود،باید نماز را شکسته بخواند و اگر از راهی که هشت فرسخ نیست برود، ‏‎ ‎‏باید تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1289- اگر شهر دیوار دارد،باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب ‏‎ ‎‏کند،و اگر دیوار ندارد باید از خانه‌های آخر شهر حساب نماید.‏

‏‏         شرط دوم: آن که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد،پس اگر به ‏‎ ‎‏جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آن‌جا قصد کند ‏‎ ‎‏جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود،چون از اول قصد هشت فرسخ را ‏‎ ‎‏نداشته،باید نماز را تمام بخواند.ولی اگر بخواهد از آن‌جا هشت فرسخ برود یا چهار ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1290- کسی که نمی‌داند سفرش چند فرسخ است،مثلاً برای پیدا کردن ‏‎ ‎‏گمشده‌ای مسافرت می‌کند و نمی‌داند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند،باید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند.ولی در برگشتن،چنانچه تا وطنش یا جایی که می‌خواهد ده روز ‏‎ ‎‏در آن‌جا بماند،هشت فرسخ یا بیشتر باشد،باید نماز را شکسته بخواند.و نیز اگر در ‏‎ ‎‏بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد،چنانچه رفتن ‏‎ ‎‏و برگشتن هشت فرسخ شود،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1291- مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته باشد ‏‎ ‎‏هشت فرسخ برود،پس کسی که از شهر بیرون می‌رود و مثلاً قصدش این است که اگر ‏‎ ‎‏رفیق پیدا کند،سفر هشت فرسخی برود چنانچه اطمینان دارد که رفیق پیدا می‌کند،باید ‏‎ ‎‏نماز را شکسته بخواند و اگر اطمینان ندارد،باید تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1292- کسی که قصد هشت فرسخ دارد،اگرچه در هر روز مقدار کمی راه ‏‎ ‎‏برود وقتی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و اذان آن را نشنود باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخواند.ولی اگر در هر روز مقدار خیلی کمی راه برود که نگویند مسافر است، ‏‎ ‎‏باید نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏         مسأله 1293- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،مانند نوکری که با آقای خود ‏‎ ‎‏مسافرت می‌کند چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است،باید نماز را شکسته بخواند ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 1294- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،اگر بداند یا گمان داشته باشد که ‏‎ ‎‏پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1295- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،اگر شک دارد که پیش از ‏‎ ‎‏رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود یا نه،باید نماز را تمام بخواند ‏‎[4]‎‏.ولی اگر ‏‎ ‎‏شک او از این جهت است که احتمال می‌دهد مانعی برای سفر او پیش آید،چنانچه ‏‎ ‎‏احتمال او در نظر مردم به جا نباشد باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         شرط سوم: آن که در بین راه از قصد خود بر نگردد،پس اگر پیش از رسیدن به ‏‎ ‎‏چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1296- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود،چنانچه ‏‎ ‎‏تصمیم داشته باشد که همان جا بماند یا بعد از ده روز برگردد،یا در برگشتن و ماندن ‏‎ ‎‏مردد باشد،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1297- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم ‏‎ ‎‏داشته باشد که همان روز یا شب آن برگردد باید نماز را شکسته بخواند و اگر همان ‏‎ ‎‏روز یا همان شب برنگردد و بخواهد کمتر از ده روز در آن‌جا بماند،به اندازۀ ممکن ‏‎ ‎‏احتیاط را مراعات کند ‏‎[5]‎‏و نماز را هم تمام و هم شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1298- اگر برای رفتن به محلی حرکت کند و بعد از رفتن مقداری از راه بخواهد ‏‎ ‎‏جای دیگری برود،چنانچه از محل اولی که حرکت کرده تا جایی‌که می‌خواهد برود، ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1299- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود یا ‏‎ ‎‏نه،و در موقعی که مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد که بقیۀ راه را برود،باید تا ‏‎ ‎‏آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1300- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود یا ‏‎ ‎‏نه و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که هشت فرسخ ‏‎ ‎‏دیگر برود،یا چهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد ‏‎[6]‎‏،تا آخر مسافرت باید ‏‎ ‎‏نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1301- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود یا ‏‎ ‎‏نه،و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که بقیۀ راه را برود، ‏‎ ‎‏چنانچه باقیماندۀ سفر او کمتر از هشت فرسخ باشد و نخواهد همان روز یا شب آن ‏‎ ‎‏برگردد،باید نماز را تمام بخواند ‏‎[7]‎‏.ولی اگر راهی که پیش از مردد شدن و راهی که بعد ‏‎ ‎‏از آن می‌رود روی هم هشت فرسخ باشد،بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته ‏‎ ‎‏و هم تمام بخواند.‏

‏‏         شرط چهارم: آن که نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد،یا ‏‎ ‎‏ده روز یا بیشتر در جایی بماند پس کسی که می‌خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ ‏‎ ‎‏از وطنش بگذرد،یا ده روز در محلی بماند،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1302- کسی که نمی‌داند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش می‌گذرد یا ‏‎ ‎‏نه،یا ده روز در محلی می‌ماند یا نه،باید نماز را تمام بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         شرط پنجم: آن که برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر ‏‎ ‎‏کند،باید نماز را تمام بخواند.و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد،مثل آن که ‏‎ ‎‏برای او ضرر داشته باشد،یا زن بدون اجازۀ شوهر و فرزند با نهی پدر و مادر ‏‎ ‎‏سفری بروند که بر آنان واجب نباشد ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد،باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخوانند.‏

‏‏         مسأله 1304- سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در آن ‏‎ ‎‏سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.‏

‏‏         مسأله 1305- کسی که سفر او حرام نیست و برای کار حرام هم سفر نمی‌کند،اگرچه ‏‎ ‎‏در سفر،معصیتی انجام دهد،مثلاً غیبت کند یا شراب بخورد،باید نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏         مسأله 1306- اگر مخصوصاً برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید نمازش ‏‎ ‎‏تمام است،پس کسی که بدهکار است،اگر بتواند بدهی خود را بدهد و طلبکار هم ‏‎ ‎‏مطالبه کند،چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای فرار از دادن ‏‎ ‎‏قرض مسافرت نماید باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصاً برای ترک واجب ‏‎ ‎‏مسافرت نکند،باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته ‏‎ ‎‏و هم تمام بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1308- کسی که با ظالم مسافرت می‌کند اگر ناچار نباشد و مسافرت او کمک به ‏‎ ‎‏ظالم باشد،باید نماز را تمام بخواند،و اگر ناچار باشد یا مثلاً برای نجات دادن مظلومی ‏‎ ‎‏با او مسافرت کند،نمازش شکسته است.‏

‏‏         مسأله 1309- اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1310- اگر برای لهو و خوش‌گذرانی به شکار رود،نمازش تمام است و چنانچه ‏‎ ‎‏برای تهیه معاش به شکار رود،نمازش شکسته است و اگر برای کسب و زیاد کردن ‏‎ ‎‏مال برود،احتیاط واجب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند،ولی باید ‏‎ ‎‏روزه نگیرد.‏

‏‏         مسأله 1311- کسی که برای معصیت سفر کرده،موقعی که از سفر برمی‌گردد اگر توبه ‏‎ ‎‏کرده،باید نماز را شکسته بخواند.و اگر توبه نکرده،باید تمام بخواند و احتیاط ‏‎ ‎‏مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1312- کسی که سفر او سفر معصیت است،اگر در بین راه از قصد معصیت ‏‎ ‎‏برگردد،چنانچه باقیماندۀ راه هشت فرسخ باشد،یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود ‏‎ ‎‏و همان روز یا شب آن برگردد ‏‎[10]‎‏،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1313- کسی که برای معصیت سفر نکرده،اگر در بین راه قصد کند که بقیۀ راه را ‏‎ ‎‏برای معصیت برود،باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهایی را که شکسته خوانده ‏‎ ‎‏صحیح است. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1314- اگر یکی از صحرانشین‌ها برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان ‏‎ ‎‏سفر کند،چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد،احتیاط واجب آن است که هم شکسته و ‏‎ ‎‏هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1315- اگر صحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت ‏‎ ‎‏کند،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         شرط هفتم: آن که شغل او مسافرت نباشد،بنابراین شتردار و راننده و چوبدار و ‏‎ ‎‏کشتیبان و مانند اینها،اگرچه برای بردن اثاثیۀ منزل خود مسافرت کنند،در غیر ‏‎ ‎‏سفر اول باید نماز را تمام بخوانند.ولی در سفر اول اگرچه طول بکشد،نمازشان ‏‎ ‎‏شکسته است.‏

‏‏         مسأله 1316- کسی که شغلش مسافرت است اگر برای کار دیگری مثلاً برای زیارت ‏‎ ‎‏یا حج مسافرت کند،باید نماز را شکسته بخواند.ولی اگر مثلاً شوفر،اتومبیل خود ‏‎ ‎‏را برای زیارت کرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت کند،باید نماز را تمام ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏         مسأله 1317- حمله‌دار؛یعنی کسی که برای رساندن حاجی‌ها به مکّه مسافرت می‌کند، ‏‎ ‎‏چنانچه شغلش مسافرت باشد،باید نماز را تمام بخواند،و اگر شغلش مسافرت نباشد ‏‎ ‎‏باید شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1318- کسی که شغل او حمله‌داری است و حاجی‌ها را از راه دور به مکه ‏‎ ‎‏می‌برد،چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1319- کسی که در مقداری از سال شغلش مسافرت است،مثل شوفری که فقط ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1320- راننده و دوره‌گردی که در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می‌کند، ‏‎ ‎‏چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود،باید نماز را شکسته بخواند ولی اگر مردم ‏‎ ‎‏بگویند شغل او مسافرت است،در صورتی که سفر هشت فرسخی برود،بنابر احتیاط ‏‎ ‎‏واجب ‏‎[12]‎‏باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1321- کسی که شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود بماند، ‏‎ ‎‏چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد،چه بدون قصد بماند،باید در سفر اولی ‏‎ ‎‏که بعد از ده روز می‌رود،نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1322- کسی که شغلش مسافرت است،اگر در غیر وطن خود ده روز بماند ‏‎ ‎‏چنانچه از اول قصد ماندن ده روز را داشته،در سفر اولی که بعد از ده روز می‌رود،باید ‏‎ ‎‏نماز را شکسته بخواند.و اگر از اول قصد ماندن ده روز را نداشته،باید در سفر اول ‏‎ ‎‏تمام بخواند ‏‎[13]‎‏.و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1323- کسی که شغلش مسافرت است،اگر شک کند که در وطن خود یا جای ‏‎ ‎‏دیگر ده روز مانده یا نه،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1324- کسی که در شهرها سیاحت می‌کند و برای خود وطنی اختیار نکرده،باید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1325- کسی که شغلش مسافرت نیست،اگر مثلاً در شهری یا در دهی جنسی ‏‎ ‎‏دارد که برای حمل آن مسافرت‌های پی در پی می‌کند،باید نماز را شکسته بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         شرط هشتم: آن که به حد ترخص برسد؛یعنی از وطنش یا جایی که قصد ‏‎ ‎‏کرده ده روز در آن‌جا بماند به قدری دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای ‏‎ ‎‏اذان آن را نشنود،ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد که از دیدن دیوار و ‏‎ ‎‏شنیدن اذان جلوگیری کند،و لازم نیست به قدری دور شود که مناره‌ها و گنبدها ‏‎ ‎‏را نبیند،یا دیوارها هیچ پیدا نباشد،بلکه همین قدر که دیوارها کاملاً معلوم نباشد ‏‎ ‎‏کافی است.‏

‏‏         مسأله 1327- کسی که به سفر می‌رود اگر به جایی برسد که اذان را نشنود ولی دیوار ‏‎ ‎‏شهر را ببیند،یا دیوارها را نبیند و صدای اذان را بشنود چنانچه بخواهد در آن‌جا نماز ‏‎ ‎‏بخواند،بنابر احتیاط واجب باید هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1328- مسافری که به وطنش بر می‌گردد،وقتی دیوار وطن خود را ببیند و ‏‎ ‎‏صدای اذان آن را بشنود،باید نماز را تمام بخواند ونیز مسافری که می‌خواهد ده روز ‏‎ ‎‏در محلی بماند،وقتی دیوار آن‌جا را ببیند و صدای اذانش را بشنود،باید نماز را تمام ‏‎ ‎‏بخواند و احتیاط مستحب ‏‎[14]‎‏آن است که نمازشان را تأخیر بیندازند تا به منزل برسند، ‏‎ ‎‏یا نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1329- هرگاه شهر در بلندی باشد که از دور دیده شود،یا به قدری گود باشد که ‏‎ ‎‏اگر انسان کمی دور شود دیوار آن را نبیند،کسی که از آن شهر مسافرت می‌کند،وقتی ‏‎ ‎‏به اندازه‌ای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود،دیوارش از آن‌جا دیده ‏‎ ‎‏نمی‌شد،باید نماز خود را شکسته بخواند.و نیز اگر پستی و بلندی خانه‌ها بیشتر از ‏‎ ‎‏معمول باشد،باید ملاحظۀ معمول را بنماید. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1331- اگر به قدری دور شود که نداند صدایی را که می‌شنود صدای اذان است ‏‎ ‎‏یا صدای دیگر،باید نماز را شکسته بخواند.ولی اگر بفهمد اذان می‌گویند و کلمات آن ‏‎ ‎‏را تشخیص ندهد،باید تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1332- اگر به قدری دور شود که اذان خانه‌ها را نشنود ولی اذان شهر را که ‏‎ ‎‏معمولاً در جای بلند می‌گویند بشنود،نباید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1333- اگر به جایی برسد که اذان شهر را که معمولاً در جای بلند می‌گویند ‏‎ ‎‏نشنود ولی اذانی را که در جای خیلی بلند می‌گویند بشنود،باید نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏         مسأله 1334- اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان،غیر معمولی باشد در محلی باید ‏‎ ‎‏نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط دیوار خانه‌ها را نبیند و گوش متوسط صدای ‏‎ ‎‏اذان معمولی را نشنود.‏

‏‏         مسأله 1335- اگر موقعی که سفر می‌رود شک کند که به حد تَرَخُّصْ؛یعنی جایی که ‏‎ ‎‏اذان را نشنود و دیوار را نبیند،رسیده یا نه،باید نماز را تمام بخواند ‏‎[15]‎‏.و در موقع ‏‎ ‎‏برگشتن اگر شک کند که به حد ترخص رسیده یا نه،باید شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1336- مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند،وقتی به جایی برسد که ‏‎ ‎‏دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1337- مسافری که در بین مسافرت به وطنش رسیده،تا وقتی در آن‌جا هست ‏‎ ‎‏باید نماز را تمام بخواند.ولی اگر بخواهد از آن‌جا هشت فرسخ برود،یا چهار فرسخ ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 1338- محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن اوست، ‏‎ ‎‏چه در آن‌جا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد،یا خودش آن‌جا را برای زندگی ‏‎ ‎‏اختیار کرده باشد.‏

‏‏         مسأله 1339- اگر قصد دارد در محلی که وطن اصلی‌اش نیست مدتی بماند و بعد به ‏‎ ‎‏جای دیگر رود،آن‌جا وطن او حساب نمی‌شود.‏

‏‏         مسأله 1340- جایی را که انسان محل زندگی خود قرار داده و مثل کسی که آن‌جا وطن ‏‎ ‎‏او است در آن‌جا زندگی می‌کند که اگر مسافرتی برای او پیش آید،دوباره به همان جا ‏‎ ‎‏برمی‌گردد.اگر چه قصد نداشته باشد که همیشه در آن‌جا بماند،وطن او حساب ‏‎ ‎‏می‌شود ‏‎[17]‎

‏‏         مسأله 1341- کسی که در دو محل زندگی می‌کند،مثلاً شش ماه در شهری و شش ماه ‏‎ ‎‏در شهر دیگر می‌ماند،هر دو وطن او است.و نیز اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی ‏‎ ‎‏خود اختیار کرده باشد،همه آنها وطن او حساب می‌شود.‏

‏‏         مسأله 1342- کسی که در محلی ملک دارد،اگر موقعی که آن ملک را دارد شش ماه در ‏‎ ‎‏آن‌جا بماند،تا وقتی که آن ملک،مال او است هر وقت در مسافرت به آن‌جا برسد باید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند ‏‎[18]‎

‏‏         مسأله 1343- اگر به جایی برسد که وطن او بوده و از آن‌جا صرف نظر کرده نباید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند،اگرچه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1345- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،لازم نیست قصد ماندن ‏‎ ‎‏شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد،و همین که قصد کند اذان صبح روز اول تا ‏‎ ‎‏غروب روز دهم بماند،باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مثلاً قصدش این باشد که از ‏‎ ‎‏ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند،احتیاط واجب ‏‎[19]‎‏آن است که نماز را هم ‏‎ ‎‏شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1346- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،در صورتی باید نماز را ‏‎ ‎‏تمام بخواند که بخواهد تمام ده روز را در یک‌جا بماند پس اگر بخواهد مثلاً ده روز در ‏‎ ‎‏نجف و کوفه یا در تهران و شمیران بماند باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1347- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،اگر از اول قصد داشته ‏‎ ‎‏باشد که در بین ده روز به اطراف آن‌جا برود،چنانچه جایی که می‌خواهد برود به ‏‎ ‎‏قدری دور باشد که از آن‌جا صدای اذان آن محل را نشنود و دیوار آن را نبیند اگرچه ‏‎ ‎‏بخواهد همان روزی که می‌رود برگردد،باید در تمام ده روز نماز را شکسته بخواند ‏‎[20]‎‎ ‎‏و اگر به این مقدار دور نباشد باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1348- مسافری که تصمیم ندارد ده روز در محلی بماند مثلاً قصدش این است ‏‎ ‎‏که اگر رفیقش بیاید،یا منزل خوبی پیدا کند،ده روز بماند،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1349- کسی که تصمیم دارد،ده روز در محلی بماند،اگرچه احتمال بدهد ‏‎[21]‎‏که ‏‎ ‎‏برای ماندن او مانعی برسد،باید نماز را تمام بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1351- اگر مسافری قصد کند ده روز در محلی بماند،چنانچه پیش از خواندن ‏‎ ‎‏یک نماز چهار رکعتی از ماندن منصرف شود،یا مردد شود که در آن‌جا بماند یا به جای ‏‎ ‎‏دیگر برود،باید نماز را شکسته بخواند و اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی از ‏‎ ‎‏ماندن منصرف شود،یا مردد شود تا وقتی در آن‌جا هست،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1352- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر روزه بگیرد و بعد از ‏‎ ‎‏ظهر از ماندن در آن‌جا منصرف شود،چنانچه یک نماز چهار رکعتی خوانده باشد، ‏‎ ‎‏روزه‌اش صحیح است و تا وقتی در آن‌جا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند و ‏‎ ‎‏اگر یک نماز چهار رکعتی نخوانده باشد روزۀ آن روزش صحیح است،اما نمازهای ‏‎ ‎‏خود را باید شکسته بخواند و روزهای بعد هم نمی‌تواند روزه بگیرد.‏

‏‏         مسأله 1353- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر از ماندن منصرف ‏‎ ‎‏شود و شک کند پیش از آن که از قصد ماندن برگردد،یک نماز چهار رکعتی خوانده یا ‏‎ ‎‏نه،باید نمازهای خود را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1354- اگر مسافر به نیت این که نماز را شکسته بخواند،مشغول نماز شود و در ‏‎ ‎‏بین نماز تصمیم بگیرد که ده روز یا بیشتر بماند،باید نماز را چهار رکعتی تمام نماید.‏

‏‏         مسأله 1355- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر در بین نماز چهار ‏‎ ‎‏رکعتی از قصد خود برگردد،چنانچه مشغول رکعت سوم نشده،باید نماز را دو رکعتی ‏‎ ‎‏تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شکسته بخواند.و اگر مشغول رکعت سوم شده و به ‏‎ ‎‏رکوع نرفته نمازش باطل است،و تا وقتی در آن‌جا هست باید نماز را شکسته بخواند ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1356- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر بیشتر از ده روز در ‏‎ ‎‏آن‌جا بماند،تا وقتی مسافرت نکرده،باید نمازش را تمام بخواند و لازم نیست دوباره ‏‎ ‎‏قصد ماندن ده روز کند.‏

‏‏         مسأله 1357- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،باید روزۀ واجب را بگیرد ‏‎ ‎‏و می‌تواند روزۀ مستحبی را هم به‌جا آورد و نماز جمعه و نافلۀ ظهر و عصر و عشا را ‏‎ ‎‏هم بخواند.‏

‏‏         مسأله 1358- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد و ‏‎ ‎‏دوباره در جای اول خود ده روز بماند،از وقتی که می‌رود تا بر می‌گردد و بعد از ‏‎ ‎‏برگشتن باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نخواهد بعد از برگشتن ده روز بماند در موقع ‏‎ ‎‏رفتن به جایی که کمتر از چهار فرسخ است و در مدتی که آن‌جا می‌ماند،بنابر احتیاط ‏‎ ‎‏واجب ‏‎[23]‎‏باید هم شکسته و هم تمام بخواند.و در موقع برگشتن و بعد از آن که ‏‎ ‎‏برگشت باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏‏         مسأله 1359- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است برود و ده ‏‎ ‎‏روز در آن‌جا بماند،باید در رفتن و در محلی که قصد ماندن ده روز دارد،نمازهای ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1360- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود،چنانچه مردد ‏‎ ‎‏باشد که به محل اولش برگردد یا نه،یا به کلی از برگشتن به آن‌جا غافل باشد،یا ‏‎ ‎‏بخواهد برگردد ولی مردد باشد که ده روز در آن‌جا بماند یا نه،یا آن که از ده روز ماندن ‏‎ ‎‏در آن‌جا و مسافرت از آن‌جا غافل باشد،باید از وقتی که می‌رود تا برمی‌گردد و بعد از ‏‎ ‎‏برگشتن،نمازهای خود را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1361- اگر به خیال این که رفقایش می‌خواهند ده روز در محلی بمانند،قصد ‏‎ ‎‏کند که ده روز در آن‌جا بماند و بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی بفهمد که آنها ‏‎ ‎‏قصد نکرده‌اند،اگرچه خودش هم از ماندن منصرف شود،تا مدتی که در آن‌جا هست، ‏‎ ‎‏باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1362- اگر مسافر بعد از رسیدن به هشت فرسخ سی روز در محلی بماند و در ‏‎ ‎‏تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد،بعد از گذشتن سی روز اگرچه مقدار کمی ‏‎ ‎‏در آن‌جا بماند،باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به هشت فرسخ در ‏‎ ‎‏رفتن بقیه راه مردد شود،از وقتی که مردد می‌شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏‏         مسأله 1363- مسافری که می‌خواهد نه روز یا کمتر در محلی بماند اگر بعد از آن که ‏‎ ‎‏نه روز یا کمتر در آن‌جا ماند،بخواهد دوباره نه روز دیگر یا کمتر بماند و همین‌طور ‏‎ ‎‏تا سی روز،روز سی و یکم باید نماز را تمام بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‎

• -لازم نیست مراعات کند.
• -در آن روز هم اگر نخواهد برگردد و روزهای دیگر بخواهد برگردد باید شکسته بخواندمگر قصد ماندن ده روز کند و آنچه در این مسأله ذکر شد در مسائل دیگر هم که می‌آید جاری است.
• -واجب نیست.
• -باید شکسته بخواند.
• -لازم نیست مراعات کند،نمازش را باید شکسته بخواند.
• -لازم نیست همان روز یا شب آن برگردد چنانچه گذشت.
• -اگر چهار فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند اگرچه نخواهد همان روز یاشب برگردد.
• -حکم آن گذشت در(مسألة 1301).
• -این احتیاط در مثل حیوان سواری یا مرکب دیگر واجب نیست و شکسته باید بخواند.
• -و اگرچه نخواهد آن روز یا شب برگردد باید شکسته بخواند.
• -یعنی در سفری که مشغول به کارش است.
• -واجب نیست و باید شکسته بخواند.
• -باید شکسته بخواند.
• -این احتیاط برای مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند واجب است.
• -در بعض اقسام این مسأله اشکال است پس باید احتیاط کند و نماز را آن‌جا نخواند و یاهم شکسته و هم تمام بخواند.
• -اگر شب هم نخواهد برگردد باید شکسته بخواند.
• -چنین جایی وطن او حساب نمی‌شود.
• -بلکه باید شکسته بخواند.
• -واجب نیست و باید شکسته بخواند.
• -اگر قصدش آن است که یک ساعت یا دو ساعت برود و برگردد باید تمام بخواند.
• -احتمالی بدهد که مردم به آن اعتنا نمی‌کنند.
• -واجب نیست و تا آن‌جا هست باید نمازهایش را شکسته بخواند،و این نمازی را که‌مشغول شده باطل است.
• -واجب نیست و باید در همه جا تمام بخواند.
• -در موقع رفتن باید شکسته بخواند چه بخواهد ده روز در محل اقامت کند و چه‌نخواهد.