شک های صحیح

‏‏ ‏

‏‏شک‌های صحیح‏

‏‏         مسأله 1208- در نُه صورت اگر در شمارۀ رکعت‌های نماز چهار رکعتی شک کند،باید ‏‎ ‎‏فوراً فکر نماید،پس اگر یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا کرد همان طرف را بگیرد ‏‎ ‎‏و نماز را تمام کند وگرنه به دستورهایی که گفته می‌شود عمل نماید و آن نُه صورت از ‏‎ ‎‏این قرار است:‏

‏‏اول:آن که بعد از سر برداشتن از سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده یا سه ‏‎ ‎‏رکعت،که باید بنا بگذارد سه رکعت خوانده و یک رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام ‏‎ ‎‏کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به دستوری که ‏‎ ‎‏بعداً گفته می‌شود به‌جا آورد.‏

‏‏دوم:شک بین دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنا بگذارد ‏
‏‎

‏‏سوم:شک بین دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنا بر ‏‎ ‎‏چهار بگذارد و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته ‏‎ ‎‏به‌جا آورد.‏

‏‏چهارم:شک بین چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنابر ‏‎ ‎‏چهار بگذارد و نماز را تمام کند و بعد از نماز دو سجدۀ سهو به‌جا آورد ولی اگر بعد ‏‎ ‎‏از سجدۀ اول،یا پیش از سر برداشتن از سجدۀ دوم،یکی از این چهار ‏‎[1]‎‏شک،برای ‏‎ ‎‏او پیش آید،بنابر احتیاط واجب باید به دستور همان شک عمل کند و نماز را هم ‏‎ ‎‏دوباره بخواند.‏

‏‏پنجم:شک بین سه و چهار،که در هر جای نماز باشد،باید بنابر چهار بگذارد ‏‎ ‎‏و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت ‏‎ ‎‏نشسته به‌جا آورد.‏

‏‏ششم:شک بین چهار و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز ‏‎ ‎‏را سلام دهد و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به‌جا آورد.‏

‏‏هفتم:شک بین سه و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را ‏‎ ‎‏سلام دهد و دو رکعت نماز احتیاط ایستاده به‌جا آورد.‏

‏‏هشتم:شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده،که باید بنشیند و تشهد بخواند ‏‎ ‎‏و بعد از سلام نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته به‌جا آورد.‏

‏‏نهم:شک بین پنج و شش در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را ‏‎ ‎‏سلام دهد و دو سجدۀ سهو به‌جا آورد و بنابر احتیاط واجب ‏‎[2]‎‏دو سجدۀ سهو دیگر ‏

‏‏         ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1209- اگر یکی از شک‌های صحیح برای انسان پیش آید نباید نماز را بشکند و ‏‎ ‎‏چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است،پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را ‏‎ ‎‏باطل می‌کند مثل رو گرداندن از قبله،نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است. ‏

‏‏و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند،مشغول نماز شود نماز دومش ‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1210- اگر یکی از شک‌هایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز ‏‎ ‎‏پیش آید،چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط نماز را از سر ‏‎ ‎‏بگیرد معصیت کرده است.پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل می‌کند نماز را ‏‎ ‎‏از سر گرفته،نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل ‏‎ ‎‏می‌کند،مشغول نماز شده نماز دومش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1211- وقتی یکی از شک‌های صحیح برای انسان پیش آید چنان که گفته شد، ‏‎ ‎‏باید فوراً فکر کند ولی اگر چیزهایی که به واسطۀ آنها ممکن است یقین یا گمان به یک ‏‎ ‎‏طرف شک پیدا شود،از بین نمی‌رود،چنانچه کمی بعد فکر کند اشکال ندارد،مثلاً اگر ‏‎ ‎‏در سجده شک کند می‌تواند تا بعد از سجده،فکر کردن را تأخیر بیندازد.‏

‏‏         مسأله 1212- اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد،بعد دو طرف در نظر او ‏‎ ‎‏مساوی شود،باید به دستور شک عمل نماید.و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی ‏‎ ‎‏باشد و به طرفی که وظیفۀ اوست بنا بگذارد،بعد گمانش به طرف دیگر برود،باید ‏‎ ‎‏همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.‏

‏‏         مسأله 1213- کسی که نمی‌داند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در ‏‎ ‎‏نظر او مساوی است باید به دستور شک عمل کند ‏‎[3]‎‏. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1215- اگر موقعی که تشهد می‌خواند،یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده ‏‎ ‎‏را به‌جا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شک‌هایی که اگر بعد از تمام شدن دو ‏‎ ‎‏سجده اتفاق بیفتد صحیح می‌باشد،برای او پیش آید مثلاً شک کند که دو رکعت ‏‎ ‎‏خوانده یا سه رکعت،چنانچه به دستور آن شک عمل کند نمازش صحیح است ‏‎[4]‎

‏‏         مسأله 1216- اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود،یا پیش از ایستادن ‏‎[5]‎‏،شک کند که ‏‎ ‎‏دو سجده را به‌جا آورده یا نه،و در همان موقع یکی از شک‌هایی که بعد از تمام شدن ‏‎ ‎‏دو سجده صحیح است،برایش پیش آید نماز باطل است.‏

‏‏         مسأله 1217- اگر موقعی که ایستاده بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند و ‏‎ ‎‏یادش بیاید که دو سجده از رکعت پیش به‌جا نیاورده نمازش باطل است.‏

‏‏         مسأله 1218- اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید،مثلاً اول شک ‏‎ ‎‏کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت،بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار ‏‎ ‎‏رکعت،باید به دستور شک دوم عمل نماید.‏

‏‏         مسأله 1219- اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بین دو و چهار شک کرده،یا ‏‎ ‎‏بین سه و چهار،احتیاط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند و نماز را هم ‏‎ ‎‏دوباره بخواند.‏

‏‏         مسأله 1220- اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز شکی برای او پیش آمده ولی نداند از شک‌های باطل بوده یا از شک‌های صحیح و اگر از شک‌های صحیح بوده کدام قسم آن ‏

‎

‏‏بوده است باید دو رکعت نماز احتیاط ایستاده ‏‎[6]‎‏و دو رکعت نشسته و دو سجدۀ سهو ‏‎ ‎‏به‌جا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.‏

‏‏         مسأله 1221- کسی که نشسته نماز می‌خواند اگر شکی کند که باید برای آن یک رکعت ‏‎ ‎‏نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بخواند،باید یک رکعت نشسته ‏‎[7]‎‏به‌جا آورد. ‏

‏‏و اگر شکی کند که باید برای آن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند،باید دو رکعت ‏‎ ‎‏نشسته به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 1222- کسی که ایستاده نماز می‌خواند،اگر موقع خواندن نماز احتیاط از ‏‎ ‎‏ایستادن عاجز شود،باید مثل کسی که نماز را نشسته می‌خواند و حکم آن در مسألۀ ‏‎ ‎‏پیش گفته شد،نماز احتیاط را به‌جا آورد ‏‎[8]‎

‏‏         مسأله 1223- کسی که نشسته نماز می‌خواند،اگر موقع خواندن نماز احتیاط بتواند ‏‎ ‎‏بایستد باید به وظیفۀ کسی که نماز را ایستاده می‌خواند عمل کند.‏

‏‏ ‏

‏‎

• -این احتیاط در صورت چهارم ترک نشود ولی در سه صورت دیگر می‌تواند نماز را رهاکند و دوباره بخواند.
• -این احتیاط واجب نیست.
• -باید احتیاط کند و موارد احتیاط مختلف است.
• -احتیاط واجب آن است که بعد از عمل کردن به دستور شک نمازش را دوباره بخواند.
• -در رکعت‌هایی که تشهد ندارد.
• -بلکه باید به دستور شک‌هایی که صحیح بوده واحتمال می‌داده،عمل کند به احتیاطواجب،و نماز را دوباره بخواند.
• -باید دو رکعت نشسته به‌جا آورد«در این مسأله و در مسأله 1222 و 1223 احتیاطمستحب آن است که نماز را اعاده نماید».
• -در جایی که باید یا دو رکعت نشسته بخواند یا یک رکعت ایستاده باید دو رکعت نشسته بخواند.