مبطلات نماز

‏‏ ‏

‏‏مبطلات نماز‏

‏‏مسأله 1135- دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را مبطلات می‌گویند:‏

‏‏اول:آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود،مثلاً در بین نماز بفهمد ‏‎ ‎‏مکانش غصبی است.‏

‏‏دوم:آن که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری،چیزی که وضو یا غسل را ‏‎ ‎‏باطل می‌کند پیش آید،مثلاً بول از او بیرون آید،ولی کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن ‏‎ ‎‏بول و غایط خودداری کند،اگر در بین نماز بول یا غایط از او خارج شود چنانچه به ‏‎ ‎‏دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید نمازش باطل نمی‌شود،و نیز اگر در ‏‎ ‎‏بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود،در صورتی که به دستور استحاضه رفتار ‏‎ ‎‏کرده باشد،نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1136- کسی که بی‌اختیار خوابش برده،اگر نداند که در بین نماز خوابش برده ‏‎ ‎‏یا بعد از آن،باید نمازش را دوباره بخواند ‏‎[1]‎

‏‏         مسأله 1137- اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده،یا ‏‎ ‎‏در بین نماز یادش رفته که مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1138- اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک کند که در سجده آخر ‏‎ ‎‏نماز است،یا در سجده شکر،باید آن نماز را دوباره بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1139- هرگاه برای ادب دست‌ها را روی هم بگذارد،اگرچه مثل آنها نباشد، ‏‎ ‎‏بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند،ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری ‏‎ ‎‏یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن،دست‌ها را روی هم بگذارد ‏‎ ‎‏اشکال ندارد.‏

‏‏چهارم از مبطلات نماز:آن است که بعد از خواندن«حمد»،آمین بگوید ولی اگر ‏‎ ‎‏اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید،نمازش باطل نمی‌شود.‏

‏‏پنجم از مبطلات نماز:آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند،یا به ‏‎ ‎‏طرف راست یا چپ قبله برگردد،بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله ‏‎ ‎‏است،اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد،نمازش باطل است.‏

‏‏         مسأله 1140- اگر عمداً سر را به قدری بگرداند ‏‎[2]‎‏که بتواند پشت سر را ببیند نمازش ‏‎ ‎‏باطل است و اگر سهواً سر را به این مقدار بگرداند احتیاط واجب آن است که نماز را ‏‎ ‎‏تمام کند و دوباره بخواند ولی اگر سر را کمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش ‏‎ ‎‏باطل نمی‌شود.‏

‏‏ششم از مبطلات نماز:آن است که عمداً کلمه‌ای بگوید که دو حرف یا بیشتر باشد، ‏‎ ‎‏اگرچه معنی هم نداشته ‏‎[3]‎‏باشد،ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی‌شود.‏

‏‏         مسأله 1141- اگر کلمه‌ای بگوید که یک حرف دارد،چنانچه آن کلمه معنی داشته باشد ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1142- سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد،ولی گفتن آخ ‏‎ ‎‏و آه و مانند اینها که دو حرف است،اگر عمدی باشد نماز را باطل می‌کند.‏

‏‏         مسأله 1143- اگر کلمه‌ای را به قصد ذکر بگوید مثلاً به قصد ذکر بگوید:«اللّٰه اکبر»و در ‏‎ ‎‏موقع گفتن آن،صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال ندارد ولی ‏‎ ‎‏چنانچه به قصد این که چیزی به کسی بفهماند بگوید،اگرچه قصد ذکر هم داشته ‏‎ ‎‏باشد،نماز باطل می‌شود.‏

‏‏         مسأله 1144- خواندن قرآن در نماز،غیر از چهار سوره‌ای که سجدۀ واجب دارد و در ‏‎ ‎‏احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد ولی احتیاط واجب ‏‎[4]‎‏آن ‏‎ ‎‏است که به غیر عربی دعا نکند.‏

‏‏         مسأله 1145- اگر چیزی از«حمد»و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند ‏‎ ‎‏مرتبه بگوید اشکال ندارد.ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید،نماز باطل ‏‎ ‎‏می‌شود ‏‎[5]‎

‏‏         مسأله 1146- در حال نماز،انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او سلام ‏‎ ‎‏کند،باید همان طور که او سلام کرده جواب دهد ‏‎[6]‎‏مثلاً اگر گفته«سَلامٌ عَلَیْکُمْ»در ‏‎ ‎‏جواب بگوید:«سَلاٰمٌ عَلَیْکُم»ولی در جواب«عَلَیْکُمُ السَّلاٰمُ»باید بگوید:«سَلاٰمٌ عَلَیْکُم». ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1148- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود،ولی اگر سلام ‏‎ ‎‏کننده کر باشد،چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است.‏

‏‏         مسأله 1149- احتیاط واجب ‏‎[7]‎‏آن است که نمازگزار جواب سلام را به قصد دعا ‏‎ ‎‏بگوید؛یعنی از خداوند عالم برای کسی که سلام کرده سلامتی بخواهد.‏

‏‏         مسأله 1150- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز؛یعنی بچه‌ای که خوب و بد را ‏‎ ‎‏می‌فهمد،به نمازگزار سلام کند،نمازگزار می‌تواند ‏‎[8]‎‏جواب او را بدهد ولی در جواب ‏‎ ‎‏سلام زن باید بگوید:«سَلامٌ عَلیکْ»و کاف را زیر و زبر و پیش ندهد ‏‎[9]‎

‏‏         مسأله 1151- اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت کرده ولی نمازش ‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1152- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند،به طوری که سلام حساب نشود، ‏‎ ‎‏جواب او واجب نیست.‏

‏‏         مسأله 1153- جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام می‌کند و جواب ‏‎ ‎‏سلام مرد و زن غیر مسلمان واجب ‏‎[10]‎‏نیست.‏

‏‏         مسأله 1154- اگر کسی به عده‌ای سلام کند،جواب سلام او بر همۀ آنان واجب است، ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1155- اگر کسی به عده‌ای سلام کند و کسی که سلام کننده قصد سلام دادن به ‏‎ ‎‏او را نداشته،جواب دهد،باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.‏

‏‏         مسأله 1156- اگر به عده‌ای سلام کند و کسی که بین آنها مشغول نماز است شک کند ‏‎ ‎‏که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه،نباید جواب بدهد،و همچنین ‏‎ ‎‏است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد.اما اگر بداند که ‏‎ ‎‏قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد،باید جواب او را بگوید.‏

‏‏         مسأله 1157- سلام کردن مستحب است و خیلی سفارش شده است که سواره به پیاده ‏‎ ‎‏و ایستاده به نشسته و کوچک‌تر به بزرگ‌تر سلام کند.‏

‏‏         مسأله 1158- اگر دو نفر با هم به یکدیگر سلام کنند،بر هر یک واجب است جواب ‏‎ ‎‏سلام دیگری را بدهد.‏

‏‏         مسأله 1159- در غیر نماز،مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید،مثلاً اگر ‏‎ ‎‏کسی گفت:«سلام علیکم»در جواب بگوید:«سلام علیکم ورحمة اللّٰه».‏

‏‏هفتم از مبطلات نماز:خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً هم با صدا ‏‎ ‎‏بخندد،نمازش اشکال دارد ‏‎[11]‎‏ولی لبخند نماز را باطل نمی‌کند.‏

‏‏         مسأله 1160- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند،مثلاً رنگش سرخ ‏‎ ‎‏شود،بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره ‏‎[12]‎‏بخواند.‏

‏‏هشتم از مبطلات نماز:آن است که برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند.و احتیاط ‏‎ ‎‏واجب آن است که برای کار دنیا بی‌صدا هم ‏‎[13]‎‏گریه نکند ولی اگر از ترس خدا یا برای ‏

‏
‏‎

‏‏نهم از مبطلات نماز:کاری است که صورت نماز را به‌هم بزند مثل دست زدن و به ‏‎ ‎‏هوا پریدن و مانند اینها،کم باشد یا زیاد،عمداً باشد یا از روی فراموشی.ولی کاری که ‏‎ ‎‏صورت نماز را به‌هم نزند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 1161- اگر در بین نماز به قدری ساکت بماند که نگویند نماز می‌خواند نمازش ‏‎ ‎‏باطل می‌شود.‏

‏‏         مسأله 1162- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که نماز ‏‎ ‎‏به‌هم خورده یا نه،نمازش صحیح است.‏

‏‏دهم از مبطلات نماز:خوردن و آشامیدن است،که اگر در نماز طوری بخورد ‏‎[14]‎‏یا ‏‎ ‎‏بیاشامد که نگویند نماز می‌خواند،عمداً باشد یا از روی فراموشی نمازش باطل ‏‎ ‎‏می‌شود.ولی کسی که می‌خواهد روزه بگیرد،اگر پیش از اذان صبح نماز مستحبی ‏‎[15]‎‎ ‎‏بخواند و تشنه باشد،چنانچه بترسد که اگر نماز را تمام کند صبح شود،در صورتی که ‏‎ ‎‏آب روبه‌روی او در دو سه قدمی باشد می‌تواند در بین نماز آب بیاشامد،اما باید کاری ‏‎ ‎‏که نماز را باطل می‌کند،مثل روگرداندن از قبله انجام ندهد.‏

‏‏         مسأله 1163- اگر به واسطۀ خوردن یا آشامیدن عمدی ‏‎[16]‎‏موالات نماز به‌هم بخورد؛ ‏‎ ‎‏یعنی طوری شود که نگویند نماز را پشت سر هم می‌خواند،بنابر احتیاط واجب باید ‏‎ ‎‏نماز را دوباره بخواند. ‏

‏
‏‎

‏‏یازدهم از مبطلات نماز:شک در رکعت‌های نماز دو رکعتی یا سه رکعتی یا در دو ‏‎ ‎‏رکعت اول نمازهای چهار رکعتی است.‏

‏‏دوازدهم از مبطلات نماز:آن است که رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند،یا ‏‎ ‎‏چیزی را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید.‏

‏‏         مسأله 1165- اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند ‏‎ ‎‏انجام داده یا نه،نمازش صحیح است.‏

‏‏ ‏

‏‎

• -اگر تمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد،صحیح بودن نماز خالی از قوّت نیست.
• -اگر صفحه صورت را رو به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است و اگراز روی سهو چنین کند به احتیاط واجب نماز باطل است و می‌تواند آن را رها کند و از سر بخواند و لازم نیست آن را تمام کند.
• -اگر از کلمه(مهمل)قصد معنایی بکند نماز را باطل می‌کند و اگر قصد نکند و دو حرف باشد به احتیاط واجب باطل می‌کند.
• -واجب نیست.
• -معلوم نیست.
• -لازم نیست مثل آن باشد از همه جهت،پس اگر بگوید:«السلام علیکم»می‌تواندبگوید:«سلام علیکم»لکن در هر صورت سلام باید مقدم باشد.
• -به این احتیاط نباید عمل کرد و باید جواب را به قصد جواب بدهد نه دعا.
• -واجب است جواب بدهد.
• -بلکه می‌تواند کاف را زیر بدهد.
• -احتیاط واجب آن است که جواب بدهد و بگوید در جواب«سلام»یا بگوید«علیک».
• -اشکال ندارد.
• -لازم نیست دوباره بخواند مگر آن که از صورت نمازگزار بیرون برود.
• -اگر بی‌صدا باشد باطل نکردنش خالی از قوّت نیست.
• -احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ نخورد مگر چیزی که در بین دندان‌ها از بقیه غذامانده است که خوردن آن اشکال ندارد.
• -احتیاط واجب آن است که در غیر نماز وتر آب نخورد؛یعنی اگر خورد نمازش باطل‌است ولی معصیت نکرده،و در نماز وتر اگر به قصد آنکه در بین نماز آب بخورد وارد نماز شود نمازش باطل می‌شود.
• -گذشت که احتیاط واجب آن است که هیچ نخورد چه موالات به‌هم بخورد یا نخورد.
• -اشکال دارد.