سجود

‏‏ ‏

‏‏سجود‏

‏‏         مسأله 1054- نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب،بعد از رکوع ‏‎ ‎‏دو سجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دو ‏‎ ‎‏انگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.‏

‏‏         مسأله 1055- دو سجده روی هم یک رکن است که اگر کسی در نماز واجب عمداً یا ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1056- اگر عمداً یک سجده کم یا زیاد کند،نماز باطل می‌شود و اگر سهواً یک ‏‎ ‎‏سجده کم کند حکم آن بعداً گفته خواهد شد.‏

‏‏         مسأله 1057- اگر پیشانی را عمداً یا سهواً به زمین نگذارد،سجده نکرده است،اگرچه ‏‎ ‎‏جاهای دیگر به زمین برسد ولی اگر پیشانی را به زمین بگذارد و سهواً جاهای دیگر را ‏‎ ‎‏به زمین نرساند،یا سهواً ذکر نگوید سجده صحیح است.‏

‏‏         مسأله 1058- احتیاط واجب ‏‎[1]‎‏آن است که در سجده سه مرتب‏

‏‏«سُبْحٰانَ اللّٰهِ» یا یک ‏‎ ‎‏مرتبه‏

‏‏«سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْاَعْلیٰ وَبِحَمْدِهِ» بگوید و باید این کلمات دنبال هم و به عربی ‏‎ ‎‏صحیح گفته شود.و مستحب است‏

‏‏«سُبْحٰانَ رَبِّیَ الْاَعْلیٰ وَبِحْمَدِهِ» را سه یا پنج یا هفت ‏‎ ‎‏مرتبه بگوید.‏

‏‏         مسأله 1059- در سجود باید به مقدار ذکر واجب،بدن آرام باشد و موقع گفتن ذکر ‏‎ ‎‏مستحب هم،اگر آن را به قصد ذکری که برای سجده دستور داده‌اند بگوید،آرام بودن ‏‎ ‎‏بدن لازم است.‏

‏‏         مسأله 1060- اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام بگیرد عمداً ذکر ‏‎ ‎‏سجده را بگوید،یا پیش از تمام شدن ذکر عمداً سر از سجده بردارد،نماز باطل است.‏

‏‏         مسأله 1061- اگر پیش از آن که پیشانی به زمین برسد و بدن آرام گیرد،سهواً ذکر ‏‎ ‎‏سجده را بگوید و پیش از آن که سر از سجده بردارد،بفهمد اشتباه کرده است،باید ‏‎ ‎‏دوباره در حال آرام بودن،ذکر را بگوید. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1063- اگر موقعی که ذکر سجده را می‌گوید،یکی از هفت عضو را عمداً از ‏‎ ‎‏زمین بردارد،نماز باطل می‌شود ولی موقعی که مشغول گفتن ذکر نیست،اگر غیر ‏‎ ‎‏پیشانی جاهای دیگر را از زمین بردارد و دوباره بگذارد اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 1064- اگر پیش از تمام شدن ذکر سجده سهواً پیشانی را از زمین بردارد ‏‎ ‎‏نمی‌تواند دوباره به زمین بگذارد و باید آن را یک سجده حساب کند،ولی اگر جاهای ‏‎ ‎‏دیگر را سهواً از زمین بردارد،باید دو مرتبه به زمین بگذارد و ذکر را بگوید.‏

‏‏         مسأله 1065- بعد از تمام شدن ذکر سجدۀ اول باید بنشیند تا بدن آرام گیرد و دوباره به ‏‎ ‎‏سجده رود.‏

‏‏         مسأله 1066- جای پیشانی نمازگزار باید از جای زانوها و سر انگشتان ‏‎[2]‎‏پای او بلندتر ‏‎ ‎‏از چهار انگشت بسته نباشد،بلکه احتیاط واجب ‏‎[3]‎‏آن است که جای پیشانی او از ‏‎ ‎‏جای انگشتان و سر زانوهایش پست‌تر از چهار انگشت بسته نباشد.‏

‏‏         مسأله 1067- در زمین سراشیب که سراشیبی آن درست معلوم نیست اگر جای پیشانی ‏‎ ‎‏نمازگزار از جای انگشت‌های پا و سر زانوهای او مختصری بیش از چهار انگشت ‏‎ ‎‏بسته بلندتر باشد اشکالی ندارد ‏‎[4]‎

‏‏         مسأله 1068- اگر پیشانی را به چیزی بگذارد ‏‎[5]‎‏که از جای انگشت‌های پا و سر ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1069- باید بین پیشانی و آنچه بر آن سجده می‌کند چیزی نباشد پس اگر مهر به ‏‎ ‎‏قدری چرک باشد که پیشانی به خود مهر نرسد،سجده باطل است ولی اگر مثلاً رنگ ‏‎ ‎‏مهر تغییر کرده باشد اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 1070- در سجده باید کف دست را بر زمین بگذارد ولی در حال ناچاری پشت ‏‎ ‎‏دست هم مانعی ندارد،و اگر پشت دست ممکن نباشد،باید مچ دست را بگذارد،و ‏‎ ‎‏چنانچه آن را هم نتواند،باید تا آرنج هر جا را که می‌تواند بر زمین بگذارد و اگر آن هم ‏‎ ‎‏ممکن نیست،گذاشتن بازو کافی است.‏

‏‏         مسأله 1071- در سجده باید سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمین بگذارد،و اگر ‏‎ ‎‏انگشت‌های دیگر پا،یا روی پا را به زمین بگذارد،یا به واسطۀ بلند بودن ناخن،سر ‏‎ ‎‏شست به زمین نرسد نماز باطل است و کسی که به واسطۀ ندانستن مسأله،نمازهای ‏‎ ‎‏خود را این‌طور خوانده،باید دوباره بخواند ‏‎[7]‎

‏‏         مسأله 1072- کسی که مقداری از شست پایش بریده،باید بقیۀ آن را به زمین بگذارد، ‏‎ ‎‏و اگر چیزی از آن نمانده،یا اگر مانده خیلی کوتاه است باید بقیۀ انگشتان را بگذارد و ‏

‏‏         ‏
‏‎

‏‏         مسأله 1073- اگر به طور غیر معمول سجده کند،مثلاً سینه و شکم را به زمین بچسباند ‏‎ ‎‏یا پاها را دراز کند،اگرچه هفت عضوی که گفته شد به زمین برسد،بنابر احتیاط ‏‎ ‎‏واجب ‏‎[8]‎‏،باید نماز را دوباره بخواند.‏

‏‏         مسأله 1074- مهر یا چیز دیگری که بر آن سجده می‌کند،باید پاک باشد،ولی اگر مثلاً ‏‎ ‎‏مهر را روی فرش نجس بگذارد،یا یک طرف مهر نجس باشد و پیشانی را به طرف ‏‎ ‎‏پاک آن بگذارد اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 1075- اگر در پیشانی دمل و مانند آن باشد،چنانچه ممکن است باید با جای ‏‎ ‎‏سالم پیشانی سجده کند،و اگر ممکن نیست باید زمین را گود کند و دمل را در گودال و ‏‎ ‎‏جای سالم را به مقداری که برای سجده کافی باشد بر زمین بگذارد.‏

‏‏         مسأله 1076- اگر دمل یا زخم تمام پیشانی را گرفته باشد باید به یکی از دو طرف ‏‎ ‎‏پیشانی سجده کند و اگر ممکن نیست به چانه و اگر به چانه هم ممکن نیست باید به ‏‎ ‎‏هر جای از صورت که ممکن است سجده کند و اگر به هیچ جای از صورت ممکن ‏‎ ‎‏نیست باید با جلوی سر سجده نماید.‏

‏‏         مسأله 1077- کسی که نمی‌تواند پیشانی را به زمین برساند باید به قدری که می‌تواند ‏‎ ‎‏خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی چیز بلندی گذاشته ‏‎ ‎‏و طوری پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است،ولی باید کف دست‌ها و ‏‎ ‎‏زانوها و انگشتان پا را به طور معمول به زمین بگذارد.‏

‏‏         مسأله 1078- کسی که هیچ نمی‌تواند خم شود باید برای سجده بنشیند و با سر اشاره ‏‎ ‎‏کند و اگر نتواند باید با چشم‌ها اشاره نماید و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 1079- کسی که نمی‌تواند بنشیند،باید ایستاده نیت سجده کند و چنانچه ‏‎ ‎‏می‌تواند،برای سجده با سر اشاره کند و اگر نمی‌تواند،با چشم‌ها اشاره نماید و اگر این ‏‎ ‎‏را هم نمی‌تواند،در قلب نیت سجده کند،و بنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن ‏‎ ‎‏برای سجده اشاره نماید.‏

‏‏         مسأله 1080- اگر پیشانی بی‌اختیار از جای سجده بلند شود،چنانچه ممکن باشد باید ‏‎ ‎‏نگذارد دوباره به جای سجده برسد،و این یک سجده حساب می‌شود،چه ذکر سجده ‏‎ ‎‏را گفته باشد یا نه و اگر نتواند سر را نگهدارد و بی‌اختیار دوباره به جای سجده برسد، ‏‎ ‎‏روی هم یک سجده حساب می‌شود و اگر ذکر نگفته باشد باید بگوید.‏

‏‏         مسأله 1081- جایی که انسان باید تقیه کند می‌تواند بر فرش و مانند آن سجده نماید و ‏‎ ‎‏لازم نیست برای نماز به جای دیگر برود ولی اگر بتواند بر حصیر یا چیزی که سجده بر ‏‎ ‎‏آن صحیح می‌باشد،طوری سجده کند که به زحمت نیفتد ‏‎[10]‎‏،نباید بر فرش و مانند آن ‏‎ ‎‏سجده نماید.‏

‏‏         مسأله 1082- اگر روی تشک پر یا چیز دیگری که بدن روی آن آرام نمی‌گیرد سجده ‏‎ ‎‏کند باطل است ‏‎[11]‎‏. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 1084- در رکعت اول و رکعت سومی که تشهد ندارد،مثل رکعت سوم نماز ظهر ‏‎ ‎‏و عصر و عشا بنابر احتیاط واجب ‏‎[13]‎‏باید بعد از سجدۀ دوم قدری بی‌حرکت بنشیند و ‏‎ ‎‏بعد برخیزد.‏

‏‏ ‏

‏‎

• -می‌تواند به جای آنها هر ذکری را که بخواهد در سجده بگوید و کافی است ولی احتیاطواجب آن است که آن ذکر از سه مرتبه«سبحان اللّٰه»و از یک مرتبه«سبحان ربی الاعلی وبحمده»کمتر نباشد.
• -در سر انگشتان به احتیاط واجب و در زانوها بنابر اقوا.
• -نسبت به سر انگشتان و بنابر اقوا نسبت به زانوها.
• -اشکال دارد و احتیاط واجب آن است که بلندتر نباشد.
• -اگر سهواً بگذارد،و اما اگر از روی عمد بگذارد احکامش در این صورت‌ها فرق می‌کند.
• -و می‌تواند سر را بکشد به روی آن که به اندازه چهار انگشت کمتر است،و احتیاطمستحب آن است که سر را بردارد و بگذارد.
• -بنابر احتیاط گرچه لازم نبودن اعاده بعید نیست.
• -در این صورت که ذکر شده اقوا آن است که دوباره بخواند.
• -اگر می‌تواند آن‌قدر بلند کند که سر را روی آن بگذارد به احتیاط واجب این کار را بکند واگر نتوانست به احتیاط مستحب مهر را به پیشانی بگذارد.
• -اگر مخالف تقیه باشد نباید سجده به حصیر کند گرچه به زحمت نیفتد.
• -اگر هیچ آرام نگیرد باطل است ولی در تشک چنین چیزی نمی‌شود،و اگر بعد از سر گذاشتن و مقداری پایین رفتن آرام بگیرد مانع ندارد.
• -لازم نیست خود را گل‌آلود کند بلکه ایستاده می‌تواند تشهد بخواند وبا اشاره سجده کند.
• -واجب نبودن نشستن خالی از قوّت نیست.