مکان نمازگزار

‏‏ ‏

‏‏مکان نمازگزار‏

‏‏مکان نمازگزار ده شرط دارد:‏

‏‏شرط اول: آن که مباح باشد.‏

‏‏         مسأله 875- کسی که در ملک غصبی نماز می‌خواند اگرچه روی فرش و تخت و ‏‎ ‎‏مانند اینها باشد،نمازش باطل است ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمۀ ‏‎ ‎‏غصبی مانعی ندارد.‏

‏‏         مسأله 876- نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است بدون اجازۀ کسی ‏‎ ‎‏که منفعت ملک،مال او می‌باشد باطل است،مثلاً در خانه اجاره‌ای اگر صاحب خانه یا ‏‎ ‎‏دیگری بدون اجازۀ کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند،نمازش باطل است،و ‏‎ ‎‏همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حقی دارد نماز بخواند،مثلاً اگر میت ‏‎ ‎‏وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند،تا وقتی ثلث را جدا نکنند ‏‎ ‎‏نمی‌شود در ملک او نماز خواند.‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 878- اگر در جایی که نمی‌داند غصبی است نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، ‏‎ ‎‏یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، ‏‎ ‎‏نماز او صحیح است ولی کسی که خودش جایی را غصب کرده،اگر فراموش کند و در ‏‎ ‎‏آن‌جا نماز بخواند نمازش باطل است ‏‎[2]‎

‏‏         مسأله 879- اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل ‏‎ ‎‏است و در آن‌جا نماز بخواند،نماز او باطل می‌باشد.‏

‏‏         مسأله 880- کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند،چنانچه حیوان ‏‎ ‎‏سواری یا زین یا نعل ‏‎[3]‎‏آن غصبی باشد نماز او باطل است و همچنین است اگر ‏‎ ‎‏بخواهد بر آن حیوان نماز مستحبی بخواند.‏

‏‏         مسأله 881- کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد،بدون ‏‎ ‎‏اجازۀ شریکش نمی‌تواند در آن ملک تصرف کند و نماز بخواند.‏

‏‏         مسأله 882- اگر با عین ‏‎[4]‎‏پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد،تصرف او ‏‎ ‎‏در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است.‏

‏‏         مسأله 883- اگر صاحب ملک به زبان،اجازۀ نماز خواندن بدهد و انسان بداند که ‏‎ ‎‏قلباً راضی نیست،نماز خواندن در ملک او باطل است.و اگر اجازه ندهد و انسان ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 884- تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز در ‏‎ ‎‏آن باطل است ولی اگر بدهی او را بدهند یا ضامن ‏‎[5]‎‏شوند که ادا نمایند،تصرف و نماز ‏‎ ‎‏در ملک او اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 885- تصرف در ملک میتی که به مردم بدهکار است،حرام ‏‎[6]‎‏و نماز در آن ‏‎ ‎‏باطل است ولی اگر ضامن شوند که قرض‌های او را بپردازند یا این که طلب کارها ‏‎ ‎‏و وصیّ میت یا طلب کارها و حاکم شرع اجازه بدهند،تصرف ونماز در ملک او ‏‎ ‎‏مانعی ندارد.‏

‏‏         مسأله 886- اگر میت قرض نداشته باشد ولی بعضی از ورثۀ او صغیر یا دیوانه یا ‏‎ ‎‏غایب باشند،تصرف در ملک او حرام ‏‎[7]‎‏و نماز در آن باطل است.‏

‏‏         مسأله 887- نماز خواندن در مسافرخانه و حمام و مانند اینها که برای واردین آماده ‏‎ ‎‏است اشکال ندارد ‏‎[8]‎‏،ولی در غیر این قبیل جاها،در صورتی می‌شود نماز خواند که ‏‎ ‎‏مالک آن اجازه بدهد،یا حرفی بزند که معلوم شود،برای نماز خواندن اذن داده است، ‏‎ ‎‏مثل این که به کسی اجازه دهد در ملک او بنشیند و بخوابد،که از اینها فهمیده می‌شود ‏‎ ‎‏برای نماز خواندن هم اذن داده است. ‏

‏
‏‎

‏‏شرط دوم:‏

‏‏مسأله 889- مکان نمازگزار باید بی‌حرکت باشد و اگر به واسطۀ تنگی وقت یا جهت ‏‎ ‎‏دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد،مانند اتومبیل و کشتی و ترن نماز بخواند، ‏‎ ‎‏به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند و اگر آنها از قبله به طرف ‏‎ ‎‏دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.‏

‏‏         مسأله 890- نماز خواندن در اتومبیل و کشتی و ترن و مانند اینها،وقتی ایستاده‌اند ‏‎ ‎‏مانعی ندارد.‏

‏‏         مسأله 891- روی خرمن گندم و جو و مانند اینها که نمی‌شود بی‌حرکت ماند نماز ‏‎ ‎‏باطل است.‏

‏‏شرط سوم:‏

‏‏مسأله 892- بنابر احتیاط واجب ‏‎[10]‎‏باید در جایی نماز بخواند که اطمینان داشته باشد ‏‎ ‎‏نماز را تمام می‌کند و در جایی که به واسطۀ احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ‏

‏
‏‎

‏‏         شرط چهارم: ‏‎[11]‎‏آن که در جایی که ماندن در آن حرام است.مثلاً زیر سقفی که ‏‎ ‎‏نزدیک است خراب شود نماز نخواند.‏

‏‏         شرط پنجم: آن که روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است،مثل ‏‎ ‎‏فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده نماز نخواند.‏

‏‏         شرط ششم: آن که در جایی که سقف آن کوتاه است و نمی‌تواند در آن‌جا راست ‏‎ ‎‏بایستد،یا به اندازه‌ای کوچک است که جای رکوع و سجود ندارد نماز نخواند،و اگر ‏‎ ‎‏ناچار شود که در چنین جایی نماز بخواند باید به قدری که ممکن است قیام و رکوع و ‏‎ ‎‏سجود را به‌جا آورد.‏

‏‏شرط هفتم:‏

‏‏مسأله 893- بنابر احتیاط واجب ‏‎[12]‎‏باید جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیهم السلام نماز نخواند‏

‏‏         مسأله 894- اگر در نماز چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد که بی‌احترامی ‏‎ ‎‏نشود اشکال ندارد،ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه‌ای که روی آن ‏‎ ‎‏افتاده کافی نیست.‏

‏‏         شرط هشتم: آن که مکان نمازگزار اگر نجس است به طوری تر نباشد که رطوبت آن ‏‎ ‎‏به بدن یا لباس او برسد ‏‎[13]‎‏ولی جایی که پیشانی را بر آن می‌گذارد اگر نجس باشد در ‏‎ ‎‏صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است،و احتیاط مستحب آن است که مکان ‏‎ ‎‏نمازگزار اصلاً نجس نباشد. ‏

‏
‏‎

‏‏مسأله 895- بنابر احتیاط واجب ‏‎[14]‎‏باید زن عقب‌تر از مرد بایستد و جای سجدۀ او از ‏‎ ‎‏جای ایستادن مرد کمی عقب‌تر باشد.‏

‏‏         مسأله 896- اگر زن برابر مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند،احتیاط ‏‎ ‎‏واجب ‏‎[15]‎‏آن است که نماز را دوباره بخوانند و اگر یکی زودتر از دیگری به نماز ‏‎ ‎‏بایستد،نماز او صحیح است و کسی که بعد مشغول نماز شده،بنابر احتیاط واجب باید ‏‎ ‎‏نمازش را دوباره بخواند.‏

‏‏         مسأله 897- اگر بین مرد و زن،دیوار،یا پرده یا چیز دیگری باشد که یکدیگر ‏‎ ‎‏را نبینند،یا بین آنان اقلاً ده ذراع که تقریباً پنج ذرع می‌شود،فاصله باشد چنانچه ‏‎ ‎‏زن برابر مرد یا جلوتر از او باشد نماز هر دو صحیح است و همچنین است اگر ‏‎ ‎‏مکان یکی از آنان به قدری بلند باشد که نگویند زن جلوتر از مرد یا برابر او ایستاده ‏‎ ‎‏است.‏

‏‏         شرط دهم: آن که جای پیشانی نمازگزار از جای زانوها و سرانگشتان پای او،بیش ‏‎ ‎‏از چهار انگشت بسته،پست‌تر یا بلندتر نباشد،و تفصیل این مسأله در احکام سجده ‏‎ ‎‏گفته می‌شود.‏

‏‏         مسأله 898- بودن مرد و زن نامحرم در اتاقی که کسی در آن‌جا نیست و کسی هم ‏‎ ‎‏نمی‌تواند وارد شود،حرام ‏‎[16]‎‏است و احتیاط واجب آن است که در آن‌جا نماز نخوانند ‏‎ ‎‏ولی اگر یکی از آنها مشغول نماز باشد و دیگری که با او نامحرم است وارد شود،نماز ‏‎ ‎‏او اشکال ندارد. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 900- احتیاط واجب ‏‎[18]‎‏آن است که در خانۀ کعبه و بر بام آن نماز واجب ‏‎ ‎‏نخوانند ولی در حال ناچاری اشکال ندارد.‏

‏‏         مسأله 901- خواندن نماز مستحب در خانۀ کعبه و بر بام آن اشکال ندارد،بلکه ‏‎ ‎‏مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.‏

‏‏ ‏

‏‎

• -بنابر احتیاط واجب گرچه باطل نبودن بعید نیست.
• -باطل نیست.
• -در نعل اشکال است.
• -بلکه اگر به ذمه خریده و در حال خریدن قصدش بوده که از مالی که خمس یا زکات آن‌را نداده بدهد همین حکم را دارد.
• -با ضامن شدن،محل اشکال است.
• -تصرفات متعارفه برای برداشتن میت جایز است،و اگر بدهکاری میت کمتر از مالش‌باشد و ورثه بنا داشته باشند قرضش را بدهند تصرفات آنها در غیر فروختن و از بین بردن مال جایز است ظاهراً،مگر تصرفات جزئی که متعارف است برای برداشتن میت.
• -مگر تصرفات جزئی که متعارف است برای برداشتن میت.
• -در صورتی که وثوق پیدا نشود که صاحبش راضی است مشکل است،گرچه بعیدنیست جایز بودن در غیر این صورت نیز.
• -زمین‌های دور دست از قریه و ده که برای چراگاه حیوانات است جایز است نمازخواندن و تصرفات از قبیل نشستن و خوابیدن اگرچه صاحبانش راضی نباشند،و زمین‌های نزدیک که برای زراعت است و دیوار ندارد جایز است نماز و عبور و تصرفات جزئی،اگرچه در مالک‌ها صغیر و مجنون باشد،ولی اگر مالک اظهار نارضایتی کرد یا نارضایتی او معلوم شد احتیاط واجب آن است که تصرف نکند و نماز نخواند،بلکه حرام بودن تصرف و باطل بودن نماز در این صورت خالی از قوّت نیست.
• -این احتیاط واجب نیست و می‌تواند به امید تمام کردن شروع کند و اگر به مانعی‌برنخورد نمازش صحیح است.
• -توقف حرام است لکن نماز صحیح است و همچنین در شرط پنجم.
• -واجب نیست لکن از ادب دور است و اگر بی‌احترامی باشد حرام است لکن نمازش باطل نیست.
• -اگر از نجاساتی باشد که عفو شده مانع ندارد.
• -واجب نیست.
• -این احتیاط و احتیاطی که دنبال آن ذکر شده هیچ‌یک واجب نیستند.
• -حرام نیست و نمازش صحیح است.
• -باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است.
• -واجب نیست ولی کراهت دارد.