بختآزمایی
مسأله 2867- بلیطهای بختآزمایی که متعارف شده است میفروشند به مبلغ معینی،پس از آن با قرعهکشی به اشخاصی که قرعه به نام آنها بیرون بیاید مبلغ معینی میدهند،خرید و فروش آنها جایز نیست و باطل است،و پولی را که در مقابل بلیط میگیرند،حرام است،و گیرنده ضامن است،و مبلغی را که از قرعهکشی به دست میآید،حرام است،و شخص گیرنده ضامن صاحبان واقعی آن مبلغ است.
مسأله 2868- فرقی نیست در حرام بودن پول بلیط بین آن که بلیط را بخرند یا بلیط را بگیرند و پولی بدهند به امید آن که قرعه به اسم آنها بیرون بیاید در هر دو صورت پول بلیط حرام،و پولی که به قرعه به دست میآید حرام و موجب ضمان است.
مسأله 2869- اخیراً اسم بلیط بختآزمایی را عوض کردهاند و به اسم اعانه ملی
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 530
بلیط را میدهند ولی عمل،همان عمل است،و چون بلیط بختآزمایی مورد اشکال بوده است،و جمعی از خرید آن خودداری مینمودند،سودجویان اسم را برای اغفال این دسته عوض نموده،لکن در عمل فرقی ندارد،و در این صورت با تغییر اسم حلال نمیشود،و پول بلیط و پول قرعه حرام و موجب ضمان است.
مسأله 2870- اگر فرضاً یک شرکت یا مؤسسه پیدا شود و برای اعانت به مؤسسات خیریه از قبیل بیمارستان یا مدارس اسلامی بلیطهایی منتشر کند،و مردم هم برای اعانت این مؤسسات مبلغی بدهند،و آن شرکت از مال خودش یا وجوهی که از انتشار بلیط به دست میآید،با اجازۀ تمام پول دهندگان مبلغی به اشخاصی که قرعه به نام آنها بیرون میآید بدهد مانع ندارد،لکن این مجرد فرض است،و بلیطهایی که اکنون فروخته میشود،و قرعهکشیهایی که اکنون عمل میشود،به این نحو نیست،و پول بلیط و قرعه حرام است.
مسأله 2871- پول بلیطهایی که به دست شرکتها میآید،و پول قرعهکشیها که به دست اشخاص میآید مجهول المالک است،و اگر میتوانند صاحبان آنها را پیدا کنند، باید به صاحبانش رد کنند،و اگر نمیشود باید از طرف صاحبان آنها صدقه بدهند،و احتیاط لازم آن است که از مجتهد جامعالشرایط اجازه بگیرند و صدقه بدهند.
مسأله 2872- اگر آن کسی که پول به دستش میآید فقیر باشد نمیتواند خودش به عنوان صدقه،از صاحبش بردارد،بلکه باید به فقیر بدهد بنابر احتیاط لازم،بلکه خالی از قوّت نیست.
مسأله 2873- اگر مال زیادی به دست آورد از قرعهکشی و با فقیری قرار گذارد که به او صدقه بدهد و فقیر مقداری بردارد و باقی را به او رد کند،بخواهد با این حیله حلال کند،جایز نیست و حلال نمیشود،لکن اگر بدون شرط و قید به فقیر داد،و فقیر مقداری که مناسب حالش هست به او رد کند،با رضایت اشکال ندارد.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 531