اقسام زن‌های حائض
مسأله 484- زن‌های حائض بر شش قسمند:
اول:صاحب عادت وقتیه و عددیه،و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن خون حیض ببیند و شمارۀ روزهای حیض او هم در هر دو ماه یک اندازه باشد، مثل آن که دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند.
دوم:صاحب عادت وقتیه،و آن زنی است که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن، خون حیض ببیند ولی شمارۀ روزهای حیض او در هر دو ماه یک اندازه نباشد،مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم،و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود.
سوم:صاحب عادت عددیه،و آن زنی است که شمارۀ روزهای حیض او در دو ماهِ پشت سر هم به یک اندازه باشد،ولی وقت دیدن آن دو خون یکی نباشد،مثل آن که ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند.
چهارم:مضطربه،و آن زنی است که چند ماه خون دیده،ولی عادت معیّنی پیدا نکرده یا عادتش به‌هم خورده و عادت تازه‌ای پیدا نکرده است.
پنجم:مبتدئه،و آن زنی است که دفعۀ اول خون دیدن او است.
ششم:ناسیه،و آن زنی است که عادت خود را فراموش کرده است.و هر کدام اینها احکامی دارند که در مسائل آینده گفته می‌شود.
1-صاحب عادت وقتیه و عددیه
مسأله 485- زن‌هایی که عادت وقتیه و عددیه دارند سه دسته‌اند:
اول:زنی که دو ماه پشت سرهم در وقت معیّن،خون حیض ببیند و در وقت معیّن هم پاک شود،مثلاً دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه،خون ببیند و روز هفتم پاک شود که عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 97
دوم:زنی که از خون پاک نمی‌شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز معیّن مثلاً از اول ماه تا هشتم خونی که می‌بیند نشانه‌های حیض را دارد؛یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می‌آید.و بقیه خون‌های او نشانه‌های استحاضه را دارد که عادت او از اول ماه تا هشتم می‌شود.
سوم:زنی که دو ماه پشت سرهم در وقت معیّن،خون حیض ببیند و بعد از آن که سه روز یا بیشتر خون دید یک روز یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و تمام روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و در هر دو ماه همۀ روزهایی که خون دیده و در وسط پاک بوده روی هم یک اندازه باشد که عادت او به اندازۀ تمام روزهایی است که خون دیده و در وسط پاک بوده است،و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد،مثلاً اگر در ماه اول از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و در ماه دوم بعد از آن که سه روز خون دید،سه روز یا کمتر یا بیشتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم از نه روز بیشتر نشود،همه حیض است و عادت این زن نه روز می‌شود.
مسأله 486- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد،اگر در وقت عادت یا دو سه روز جلوتر یا دو سه روز عقب‌تر خون ببیند،به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون،نشانه‌های حیض را نداشته باشد باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند.و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل این که پیش از سه روز پاک شود باید عبادت‌هایی را که به‌جا نیاورده قضا نماید.
مسأله 487- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر چند روز پیش از عادت و همۀ روزهای عادت و چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود، همه حیض است.و اگر از ده روز بیشتر شود،فقط خونی را که در روزهای عادت خود دیده،حیض است و خونی که پیش از آن و بعد از آن دیده استحاضه می‌باشد،و
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 98
باید عبادت‌هایی را که در روزهای پیش از عادت و بعد از عادت به‌جا نیاورده قضا نماید.و اگر همۀ روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود همه حیض است و اگر از ده روز بیشتر شود،فقط روزهای عادت او حیض است و خونی که جلوتر از آن دیده استحاضه می‌باشد و چنانچه در آن روزها عبادت نکرده باید قضا نماید.و اگر همۀ روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود،همه حیض است،و اگر بیشتر شود فقط روزهای عادت حیض و باقی استحاضه است.
مسأله 488- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز پیش از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود همه حیض است و اگر از ده روز بیشتر شود روزهایی که در عادت خون دیده با چند روز پیش از آن که روی هم به مقدار عادت او شود حیض،و روزهای اول را استحاضه قرار می‌دهد.و اگر مقداری از روزهای عادت را با چند روز بعد از عادت خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود،همه حیض است و اگر بیشتر شود،باید روزهایی که در عادت خون دیده با چند روز بعد از آن که روی هم به مقدار عادت او شود حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مسأله 489- زنی که عادت دارد،اگر بعد از آن که سه روز یا بیشتر خون دید پاک شود و دوباره خون ببیند و فاصلۀ بین دو خون کمتر از ده روز باشد و همۀ روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر باشد.مثل آن که پنج روز خون ببیند و پنج روز پاک شود و دوباره پنج روز خون ببیند،چند صورت دارد:
1-آن که تمام خونی که دفعۀ اول دیده یا مقداری از آن،در روزهای عادت باشد و خون دوم که بعد از پاک شدن می‌بیند در روزهای عادت نباشد،که باید همۀ خون اول را حیض و خون دوم را استحاضه قرار دهد.
2-آن که خون اول در روزهای عادت نباشد،و تمام خون دوم یا مقداری از آن
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 99
در روزهای عادت باشد که باید همۀ خون دوم را حیض و خون اول را استحاضه قرار دهد.
3-آن که مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد و خون اولی که در روزهای عادت بوده از سه روز کمتر نباشد و با پاکی وسط و مقداری از خون دوم که آن هم در روزهای عادت بوده از ده روز بیشتر نباشد،که در این صورت همۀ آنها حیض است و مقداری از خون اول که پیش از روزهای عادت بوده و مقداری از خون دوم که بعد از روزهای عادت بوده استحاضه است،مثلاً اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده،در صورتی که یک ماه از اول تا ششم خون ببیند و دو روز پاک شود و بعد تا پانزدهم خون ببیند،از سوم تا دهم حیض است و از اول تا سوم و همچنین از دهم تا پانزدهم استحاضه می‌باشد.
4-آن که مقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد ولی خون اولی که در روزهای عادت بوده،از سه روز کمتر باشد،که باید در تمام دو خون و پاکی وسط کارهایی را که بر حائض حرام است و سابقاً گفته شد ترک کند و کارهای استحاضه را به‌جا آورد؛یعنی به دستوری که برای زن مستحاضه گفته شد عبادت‌های خود را انجام دهد.
مسأله 490- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد،اگر در وقت عادت خون نبیند و در غیر آن وقت به شمارۀ روزهای حیضش خون ببیند،باید همان را حیض قرار دهد،چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن.
مسأله 491- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد،اگر در وقت عادت خود خون ببیند ولی شمارۀ روزهای آن کمتر یا بیشتر از روزهای عادت او باشد و بعد از پاک شدن، دوباره به شمارۀ روزهای عادتی که داشته خون ببیند،باید در هر دو خون کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و کارهای استحاضه را به‌جا آورد.
مسأله 492- زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد،اگر بیشتر از ده روز خون ببیند،خونی
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 100
که در روزهای عادت دیده اگرچه نشانه‌های حیض را نداشته باشد،حیض است،و خونی که بعد از روزهای عادت دیده اگرچه نشانه‌های حیض را داشته باشد استحاضه است.مثلاً زنی که عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است،اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند،هفت روز اول آن حیض و پنج روز بعد استحاضه می‌باشد.
2-صاحب عادت وقتیه
مسأله 493- زن‌هایی که عادت وقتیه دارند سه دسته‌اند:اول:زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن،خون حیض ببیند و بعد از چند روز پاک شود ولی شمارۀ روزهای آن در هر دو ماه یک اندازه نباشد،مثلاً دو ماه پشت سر هم روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم،و ماه دوم روز هشتم از خون پاک شود،که این زن باید روز اول ماه را عادت حیض خود قرار دهد.دوم:زنی که از خون پاک نمی‌شود ولی دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن خون او نشانه‌های حیض را دارد؛یعنی غلیظ و سیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می‌آید،و بقیۀ خون‌های او نشانه استحاضه را دارد و شمارۀ روزهایی که خون او نشانۀ حیض دارد،در هر دو ماه یک اندازه نیست مثلاً در ماه اول،از اول ماه تا هفتم و در ماه دوم از اول ماه تا هشتم،خون او نشانه‌های حیض و بقیه نشانۀ استحاضه را داشته باشد،که این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.سوم:زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معیّن،سه روز یا بیشتر خون حیض ببیند و بعد پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و تمام روزهایی که خون دیده با روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم کمتر یا بیشتر از ماه اول باشد،مثلاً در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد که این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
مسأله 494- زنی که عادت وقتیه دارد،اگر در وقت عادت خود یا دو سه روز پیش از عادت یا دو سه روز بعد از عادت،خون ببیند به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته،اگر چه آن خون نشانه‌های حیض را نداشته باشد،باید به احکامی که
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 101
برای زن‌های حائض گفته شد رفتار نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده،مثل آن که پیش از سه روز پاک شود،باید عبادت‌هایی را که به‌جا نیاورده قضا نماید.
مسأله 495- زنی که عادت وقتیه دارد،اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواند حیض را به واسطۀ نشانه‌های آن تشخیص دهد،باید شمارۀ عادت خویشان خود را حیض قرار دهد،چه پدری باشند چه مادری،زنده باشند یا مرده.ولی در صورتی می‌تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد که شمارۀ روزهای حیض همۀ آنان یک اندازه باشد و اگر شمارۀ روزهای حیض آنان یک اندازه نباشد،مثلاً عادت بعضی پنج روز و عادت بعض دیگر هفت روز باشد نمی‌تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد.مگر کسانی که عادتشان با دیگران فرق دارد به قدری کم باشند که در مقابل آنان هیچ حساب شوند که در این صورت باید عادت بیشتر آنان را حیض خود قرار دهد.
مسأله 496- زنی که عادت وقتیه دارد و شمارۀ عادت خویشان خود را حیض قرار می‌دهد،باید روزی را که در هر ماه اول عادت او بوده،اول حیض خود قرار دهد،مثلاً زنی که هر ماه،روز اول ماه خون می‌دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم پاک می‌شده،چنانچه یک ماه،دوازده روز خون ببیند و عادت خویشانش هفت روز باشد، باید هفت روز اول ماه را حیض و باقی را استحاضه قرار دهد.
مسأله 497- زنی که باید شمارۀ عادت خویشان خود را حیض قرار دهد،چنانچه خویش نداشته باشد،یا شمارۀ عادت آنان مثل هم نباشد باید در هر ماه از روزی که خون می‌بیند تا هفت روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد ولی اگر در خون روزهای وسط یا آخر نشانه‌های حیض بیشتر باشد،باید هفت روز وسط یا آخر را حیض قرار دهد.
3-صاحب عادت عددیه
مسأله 498- زن‌هایی که عادت عددیه دارند سه دسته‌اند:
اول:زنی که شمارۀ روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم یک اندازه باشد،ولی وقت خون دیدن او یکی نباشد که در این صورت هر چند روزی که خون دیده عادت او می‌شود.مثلاً اگر ماه اول از روز اول تا پنجم و ماه دوم از یازدهم تا پانزدهم خون ببیند،عادت او پنج روز می‌شود.
دوم:زنی که از خون پاک نمی‌شود ولی دو ماه پشت سر هم چند روز از خونی که می‌بیند نشانۀ حیض و بقیه نشانۀ استحاضه را دارد و شمارۀ روزهایی که خون نشانۀ حیض دارد در هر دو ماه یک اندازه است،اما وقت آن یکی نیست،که در این صورت هر چند روزی که خون او نشانۀ حیض را دارد،عادت او می‌شود.مثلاً اگر یک ماه از اول ماه تا پنجم و ماه بعد از یازدهم تا پانزدهم،خون او نشانۀ حیض و بقیه نشانۀ استحاضه را داشته باشد،شماره روزهای عادت او پنج روز می‌شود.
سوم:زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر خون ببیند و یک روز یا بیشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد،که اگر تمام روزهایی که خون دیده و روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز بیشتر نشود و شمارۀ روزهای آن هم به یک اندازه باشد،تمام روزهایی که خون دیده با روزهای وسط که پاک بوده عادت حیض او می‌شود و لازم نیست روزهایی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به یک اندازه باشد.مثلاً اگر ماه اول،از روز اول ماه تا سوم خون ببیند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببیند و ماه دوم،از یازدهم تا سیزدهم خون ببیند و دو روز یا بیشتر یا کمتر پاک شود و دوباره خون ببیند و روی هم از هشت روز بیشتر نشود،عادت او هشت روز می‌شود.
مسأله 499- زنی که عادت عددیه دارد،اگر بیشتر از شمارۀ عادت خود خون ببیند و از ده روز بیشتر شود،چنانچه همۀ خون‌هایی که دیده یک جور باشد باید از موقع
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 102
دیدن خون به شمارۀ روزهای عادتش حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد،و اگر همۀ خون‌هایی که دیده یک جور نباشد،بلکه چند روز از آن،نشانۀ حیض و چند روز دیگر نشانۀ استحاضه را داشته باشد اگر روزهایی که خون،نشانۀ حیض را دارد با شماره روزهای عادت او یک اندازه است،باید همان روزها را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد،و اگر روزهایی که خون نشانۀ حیض دارد،از روزهای عادت او بیشتر است،فقط به اندازۀ روزهای عادت او حیض،و بقیه استحاضه است،و اگر روزهایی که خون نشانۀ حیض دارد از روزهای عادت او کمتر است باید آن روزها را با چند روز دیگر که روی‌هم به اندازۀ روزهای عادتش شود،حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
4-مُضْطَرِبه
مسأله 500- مضطربه؛یعنی زنی که چند ماه خون دیده ولی عادت معیّنی پیدا نکرده، یا عادتش به‌هم خورده و عادت دیگری پیدا نکرده است،اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همۀ خون‌هایی که دیده یک جور باشد چنانچه عادت خویشان او هفت روز است باید هفت روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد،و اگر کمتر است مثلاً پنج روز است باید همان را حیض قرار دهد.و بنابر احتیاط واجب،در تفاوت بین شمارۀ عادت آنان و هفت روز،که دو روز است،کارهایی را که بر حائض حرام است ترک نماید و کارهای استحاضه را به‌جا آورد؛یعنی به دستوری که برای زن مستحاضه گفته شد عبادت‌های خود را انجام دهد،و اگر عادت خویشانش بیشتر از هفت روز مثلاً نه روز است،باید هفت روز را حیض قرار دهد و بنابر احتیاط واجب در تفاوت بین هفت روز و عادت آنان،که دو روز است،کارهای استحاضه را به‌جا آورد و کارهایی را که بر حائض حرام است ترک نماید.
مسأله 501- مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند که چند روز آن نشانۀ حیض و چند روز دیگر نشانۀ استحاضه دارد،چنانچه خونی که نشانۀ حیض دارد کمتر از سه
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 103
روز یا بیشتر از ده روز باشد،باید به دستوری که در مسألۀ قبل گفته شد رفتار نماید، و اگر خونی که نشانۀ حیض دارد کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد،همۀ آن حیض است.ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی که نشانۀ حیض دارد دوباره خونی ببیند که آن هم نشانۀ حیض را داشته باشد،مثل آن که پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند،باید به دستوری که در مسألۀ قبل گفته شد رفتار نماید.
5-مُبتَدِئه
مسأله 502- مبتدئه؛یعنی زنی که دفعۀ اولِ خون دیدن اوست،اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و همۀ خون‌هایی که دیده یک جور باشد،باید عادت خویشان خود را به طوری که در وقتیه گفته شد حیض،و بقیه را استحاضه قرار دهد.
مسأله 503- مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند که چند روز آن نشانۀ حیض و چند روز دیگر نشانۀ استحاضه را داشته باشد،چنانچه خونی که نشانۀ حیض دارد کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد،همۀ آن حیض است ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی که نشانۀ حیض دارد دوباره خونی ببیند که آن هم نشانۀ خون حیض داشته باشد،مثل آن که پنج روز خون سیاه و نه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند باید عادت خویشان خود را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 104
مسأله 504- مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند که چند روز آن نشانۀ حیض و چند روز دیگر آن نشانۀ استحاضه داشته باشد،چنانچه خونی که نشانۀ حیض دارد از سه روز کمتر یا از ده روز بیشتر باشد،باید عادت خویشان خود را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
6-ناسِیه
مسأله 505- ناسیه؛یعنی زنی که عادت خود را فراموش کرده است،اگر بیشتر از ده روز خون ببیند باید روزهایی که خون او نشانۀ حیض را دارد حیض قرار دهد و اگر نتواند حیض را به واسطۀ نشانه‌های آن تشخیص دهد،باید هفت روز اول را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 105