احکام صلح
مسأله 2160- صلح آن است که انسان با دیگری سازش کند که مقداری از مال یا منفعت مال خود را ملک او کند،یا از طلب،یا حق خود بگذرد خواه در برابر عوض باشد یا بدون عوض.
مسأله 2161- دو نفری که چیزی را به یکدیگر صلح می‌کنند باید بالغ و عاقل باشند، و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و قصد صلح داشته باشند،و حاکم شرع هم آنان را از تصرف در اموالشان جلوگیری نکرده باشد.
مسأله 2162- لازم نیست صیغۀ صلح به عربی خوانده شود،بلکه با هر لفظی که بفهماند با هم صلح و سازش کرده‌اند صحیح است.
مسأله 2163- اگر کسی گوسفندهای خود را به چوپان بدهد که مثلاً یک سال نگهداری کند و از شیر آن استفاده نماید و مقداری روغن بدهد،چنانچه شیر گوسفند را در مقابل زحمت‌های چوپان و آن روغن صلح کند صحیح است ولی اگر گوسفند را یک ساله به چوپان اجاره دهد که از شیر آن استفاده کند و در عوض،مقداری روغن بدهد اشکال دارد.
مسأله 2164- اگر کسی بخواهد طلب یا حق خود را به دیگری صلح کند در صورتی صحیح است که او قبول نماید.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 379
مسأله 2165- اگر انسان مقدار بدهی خود را بداند و طلبکار او نداند،چنانچه طلبکار طلب خود را به کمتر از مقداری که هست صلح کند مثلاً پنجاه تومان طلبکار باشد و طلب خود را به ده تومان صلح نماید،زیادی برای بدهکار حلال نیست مگر آن که مقدار بدهی خود را به او بگوید و او را راضی کند یا طوری باشد که اگر مقدار طلب خود را می‌دانست،باز هم به آن مقدار صلح می‌کرد.
مسأله 2166- اگر بخواهند دو چیزی را که از یک جنس و وزن آنها معلوم است به یکدیگر صلح کنند،در صورتی صحیح است که وزن یکی بیشتر از دیگری نباشد،ولی اگر وزن آنها معلوم نباشد،اگرچه احتمال دهند که وزن یکی بیشتر از دیگری است صلح صحیح است.
مسأله 2167- اگر دو نفر از یک نفر طلبکار باشند،یا دو نفر از دو نفر دیگر طلبکار باشند و بخواهند طلب‌های خود را به یکدیگر صلح کنند،چنانچه طلب آنان از یک جنس و وزن آنها یکی باشد مثلاً هر دو ده من گندم طلبکار باشند،مصالحۀ آنان صحیح است،و همچنین است اگر جنس طلب آنان یکی نباشد مثلاً یکی ده من برنج و دیگری دوازده من گندم طلبکار باشد.ولی اگر طلب آنان از یک جنس و چیزی باشد که معمولاً با وزن یا پیمانه آن را معامله می‌کنند،در صورتی که وزن یا پیمانۀ آنها مساوی نباشد،مصالحۀ آنان باطل است.
مسأله 2168- اگر از کسی طلبی دارد که باید بعد از مدتی بگیرد چنانچه طلب خود را به مقدار کمتری صلح کند و مقصودش این باشد که از مقداری از طلب خود گذشت کند و بقیه را نقد بگیرد اشکال ندارد.
مسأله 2169- اگر دو نفر چیزی را با هم صلح کنند،با رضایت یکدیگر می‌توانند صلح را به‌هم بزنند و نیز اگر در ضمن معامله برای هر دو یا یکی از آنان،حق به‌هم زدن معامله را قرار داده باشند،کسی که آن حق را دارد می‌تواند صلح را به‌هم بزند.
مسأله 2170- تا وقتی خریدار و فروشنده از مجلس معامله متفرق نشده‌اند
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 380
می‌توانند معامله را به‌هم بزنند و نیز اگر مشتری حیوانی را بخرد تا سه روز حق به‌هم زدن معامله را دارد و همچنین اگر پول جنسی را که نقد خریده تا سه روز ندهد و جنس را تحویل نگیرد،فروشنده می‌تواند معامله را به‌هم بزند،ولی کسی که مال را صلح می‌کند در این سه صورت حق به‌هم زدن صلح را ندارد و در هشت صورت دیگر که در احکام خرید و فروش گفته شد می‌تواند صلح را به‌هم بزند.
مسأله 2171- اگر چیزی را که به صلح گرفته معیوب باشد می‌تواند صلح را به‌هم بزند،ولی نمی‌تواند تفاوت قیمت صحیح و معیوب را بگیرد.
مسأله 2172- هرگاه مال خود را به کسی صلح نماید و با او شرط کند که اگر بعد از مرگ وارثی نداشتم باید چیزی را که به تو صلح کردم وقف کنی و او هم این شرط را قبول کند،باید به شرط عمل نماید.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 381