مقدمه ناشر

‏‏ ‏

‏‏مقدمه ناشر ‏

‏‏بسم اللّٰه الرحمن الرحیم‏

‏‏الحمد للّٰه‌ربّ العالمین و الصلاة و السلام علی محمّد وآله الطاهرین‏

‏‏با توجه به کثرت شیعیان فارسی زبان،از گذشته تا کنون فقها فتاوای خود را به ‏‎ ‎‏زبان فارسی در اختیار مؤمنین قرار می‌دادند.شاید«جامع عباسی»شیخ بهایی ‏‎ ‎‏(متوفی 1030 ق)اولین رساله عملیه فارسی بوده باشد.از قرن یازدهم به بعد تحت ‏‎ ‎‏عنوان«رساله عملیه»کتاب‌های زیادی نوشته شده که در بردارنده احکام مورد نیاز ‏‎ ‎‏عموم شیعیان بوده است.این رساله‌ها در بردارنده احکام طهارت و نماز یا به ضمیمه ‏‎ ‎‏روزه و یا به همراه احکام خمس و زکات و حج بوده است.‏

‏‏از قرن دوازدهم به بعد،با توجه به لزوم تقلید از مرجع زنده،فقهای زنده،بر ‏‎ ‎‏رساله‌های عملیه فقهای سابق حاشیه می‌نوشتند که سید بحرالعلوم و شیخ انصاری ‏‎ ‎‏جزء حاشیه نویسان بر رساله‌های پیش از خود بوده‌اند.‏

‏‏اما با توجه به تحول و تطور در زبان و تعبیرات،رساله‌های عملیه نوشته شده در ‏‎ ‎‏قرون قبلی،برای خوانندگان قرن چهارده قمری روشن و به آسانی قابل فهم نبوده ‏‎ ‎‏است.بر همین اساس در زمان آیت اللّٰه العظمی بروجردی(متوفی 1380 ق)که پس از ‏‎ ‎‏وفات آیت اللّٰه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی(متوفی 1365 ق)مرجعیت مطلق ‏‎ ‎‏شیعه را به مدت پانزده سال بر عهده داشت؛عده‌ای به فکر تغییر انشاء و نوشتار رساله ‏‎ ‎‏عملیه برآمدند.‏

‏‏این کار به دستور آیت اللّٰه العظمی بروجردی انجام شد و در مرحله بعد از نگارش، ‏‎ ‎‏تنی چند از علما و فضلا با دقت به مطابقت رساله نوشته شده با فتاوای آن مرجع و ‏
‏‎

‏‏پس از رحلت آیت اللّٰه العظمی بروجردی در فروردین 1340 ش و نیاز مقلدین به ‏‎ ‎‏فتاوای امام خمینی(س)،نخست رساله«نجاة العباد»برای استفاده عموم انتشار یافت، ‏‎ ‎‏پس از آن حضرت امام بر توضیح المسائل حاشیه نگاشت که شامل همه ابواب و کتب ‏‎ ‎‏توضیح المسائل بوده و تعداد حواشی امام یک هزار مورد می‌باشد.و با عنوان«حاشیه ‏‎ ‎‏توضیح المسائل»در شعبان 1381 ق توسط چاپخانه علمیه قم در 138 صفحه منتشر ‏‎ ‎‏گردید.این چاپ تنها شامل جملاتی از توضیح المسائل است که حاشیه امام ناظر به ‏‎ ‎‏آن بوده و به شکل جدول صفحه‌آرایی شده است.‏

‏‏پس از آن،متن توضیح المسائل به همراه حواشی حضرت امام منتشر گردید، ‏‎ ‎‏سپس در ضمن توضیح المسائل با حواشی تعدادی از مراجع تقلید توسط انتشارات ‏‎ ‎‏جاویدان و فراهانی چاپ شد که در آن حواشی مربوط به امام بدون ذکر نام و همراه با ‏‎ ‎‏پرانتز خالی()مشخص شده است.‏

‏‏گرچه پس از چاپ حاشیه امام بر توضیح المسائل؛توضیح المسائلی با در نظر ‏‎ ‎‏گرفتن فتاوای امام و تغییراتی که یافته بود منتشر شد و دهها سال محل مراجعه مؤمنین ‏‎ ‎‏بوده و می‌باشد؛اما مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)در جهت احیاء آثار و ‏‎ ‎‏نظرات حضرت امام،اقدام به چاپ این حاشیه که خود اثری علمی و به قلم ایشان ‏‎ ‎‏است نموده و با دقت در تعیین محل حواشی و ویرایش کامل،آن را در موسوعه امام ‏‎ ‎‏خمینی(س)منتشر کرده است.‏

‏‏مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)‏

‏‏دفتر قم‏

‏
‏‎

‏‏الحمد للّٰه‌ربّ العالمین‏

‏‏والصلاة و السلام علی خیر خلقه‏

‏‏محمّد وآله الطاهرین ولعنة اللّٰه‏

‏‏علی أعدائهم أجمعین إلی یوم الدین‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‎