مقدمه ناشر
بسم اللّٰه الرحمن الرحیم
الحمد للّٰهربّ العالمین و الصلاة و السلام علی محمّد وآله الطاهرین
با توجه به کثرت شیعیان فارسی زبان،از گذشته تا کنون فقها فتاوای خود را به زبان فارسی در اختیار مؤمنین قرار میدادند.شاید«جامع عباسی»شیخ بهایی (متوفی 1030 ق)اولین رساله عملیه فارسی بوده باشد.از قرن یازدهم به بعد تحت عنوان«رساله عملیه»کتابهای زیادی نوشته شده که در بردارنده احکام مورد نیاز عموم شیعیان بوده است.این رسالهها در بردارنده احکام طهارت و نماز یا به ضمیمه روزه و یا به همراه احکام خمس و زکات و حج بوده است.
از قرن دوازدهم به بعد،با توجه به لزوم تقلید از مرجع زنده،فقهای زنده،بر رسالههای عملیه فقهای سابق حاشیه مینوشتند که سید بحرالعلوم و شیخ انصاری جزء حاشیه نویسان بر رسالههای پیش از خود بودهاند.
اما با توجه به تحول و تطور در زبان و تعبیرات،رسالههای عملیه نوشته شده در قرون قبلی،برای خوانندگان قرن چهارده قمری روشن و به آسانی قابل فهم نبوده است.بر همین اساس در زمان آیت اللّٰه العظمی بروجردی(متوفی 1380 ق)که پس از وفات آیت اللّٰه العظمی سید ابوالحسن اصفهانی(متوفی 1365 ق)مرجعیت مطلق شیعه را به مدت پانزده سال بر عهده داشت؛عدهای به فکر تغییر انشاء و نوشتار رساله عملیه برآمدند.
این کار به دستور آیت اللّٰه العظمی بروجردی انجام شد و در مرحله بعد از نگارش، تنی چند از علما و فضلا با دقت به مطابقت رساله نوشته شده با فتاوای آن مرجع و
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه ق
فقیه بزرگ پرداختند و سرانجام با نام«توضیح المسائل»چاپ و انتشار یافت.
پس از رحلت آیت اللّٰه العظمی بروجردی در فروردین 1340 ش و نیاز مقلدین به فتاوای امام خمینی(س)،نخست رساله«نجاة العباد»برای استفاده عموم انتشار یافت، پس از آن حضرت امام بر توضیح المسائل حاشیه نگاشت که شامل همه ابواب و کتب توضیح المسائل بوده و تعداد حواشی امام یک هزار مورد میباشد.و با عنوان«حاشیه توضیح المسائل»در شعبان 1381 ق توسط چاپخانه علمیه قم در 138 صفحه منتشر گردید.این چاپ تنها شامل جملاتی از توضیح المسائل است که حاشیه امام ناظر به آن بوده و به شکل جدول صفحهآرایی شده است.
پس از آن،متن توضیح المسائل به همراه حواشی حضرت امام منتشر گردید، سپس در ضمن توضیح المسائل با حواشی تعدادی از مراجع تقلید توسط انتشارات جاویدان و فراهانی چاپ شد که در آن حواشی مربوط به امام بدون ذکر نام و همراه با پرانتز خالی()مشخص شده است.
گرچه پس از چاپ حاشیه امام بر توضیح المسائل؛توضیح المسائلی با در نظر گرفتن فتاوای امام و تغییراتی که یافته بود منتشر شد و دهها سال محل مراجعه مؤمنین بوده و میباشد؛اما مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)در جهت احیاء آثار و نظرات حضرت امام،اقدام به چاپ این حاشیه که خود اثری علمی و به قلم ایشان است نموده و با دقت در تعیین محل حواشی و ویرایش کامل،آن را در موسوعه امام خمینی(س)منتشر کرده است.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
دفتر قم
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه ر
بسم اللّٰه الرحمن الرحیم
الحمد للّٰهربّ العالمین
والصلاة و السلام علی خیر خلقه
محمّد وآله الطاهرین ولعنة اللّٰه
علی أعدائهم أجمعین إلی یوم الدین
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه ض
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه ت