احکام نماز

نماز مسافر

‏ ‏

نماز مسافر

‏مسافر باید نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت شرط شکسته به‌جا آورد؛یعنی دو ‏‎ ‎‏رکعت بخواند:‏

‏شرط اول:آن که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد.‏

‏         مسأله 1272- کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است،اگر رفتن او کمتر از ‏‎ ‎‏چهار فرسخ نباشد،باید نماز را شکسته بخواند.بنابراین اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن ‏‎ ‎‏پنج فرسخ باشد،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1273- اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد باید نماز را شکسته بخواند ‏‎ ‎‏چه همان روز و شب بخواهد برگردد یا غیر آن روز و شب.‏

‏         مسأله 1274- اگر سفر مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد،یا انسان نداند که سفر ‏‎ ‎‏او هشت فرسخ است یا نه،نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او ‏‎ ‎‏هشت فرسخ است یا نه،در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد،باید نمازش ‏‎ ‎‏را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دو عادل ‏‎ ‎‏بگویند،یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏         مسأله 1275- اگر یک عادل خبر دهد که سفر انسان هشت فرسخ است بنابر احتیاط ‏‎ ‎‏واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند و روزه بگیرد و قضای آن را هم ‏‎ ‎‏به‌جا آورد.‏

‏         مسأله 1276- کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است،اگر نماز را شکسته ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 228
‏بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده،باید آن را چهار رکعتی به‌جا آورد و اگر ‏‎ ‎‏وقت گذشته قضا نماید.‏

‏         مسأله 1277- کسی که یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست،یا شک دارد که ‏‎ ‎‏هشت فرسخ هست یا نه،چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده، ‏‎ ‎‏اگرچه کمی از راه باقی باشد،باید نماز را شکسته بخواند و اگر بعد از تمام خواندن ‏‎ ‎‏نماز،فهمید سفرش هشت فرسخ بوده،بنابر اقوا باید نماز را دوباره شکسته اعاده ‏‎ ‎‏نماید،و در صورتی که وقت گذشته باشد،باید بنابر احتیاط واجب،نماز را دوباره ‏‎ ‎‏قضا نماید.‏

‏         مسأله 1278- اگر بین دو محلی که فاصله آنها کمتر از چهار فرسخ است،چند مرتبه ‏‎ ‎‏رفت و آمد کند،اگرچه روی هم رفته هشت فرسخ شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1279- اگر محلی دو راه داشته باشد،یک راه آن کمتر از هشت فرسخ و راه ‏‎ ‎‏دیگر آن هشت فرسخ یا بیشتر باشد،چنانچه انسان از راهی که هشت فرسخ است به ‏‎ ‎‏آن‌جا برود،باید نماز را شکسته بخواند و اگر از راهی که هشت فرسخ نیست برود، ‏‎ ‎‏باید تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1280- اگر شهر دیوار دارد،باید ابتدای هشت فرسخ را از دیوار شهر حساب ‏‎ ‎‏کند،و اگر دیوار ندارد باید از خانه‌های آخر شهر حساب نماید.‏

‏شرط دوم:آن که از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد،پس اگر به ‏‎ ‎‏جایی که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسیدن به آن‌جا قصد کند ‏‎ ‎‏جایی برود که با مقداری که آمده هشت فرسخ شود،چون از اول قصد هشت فرسخ را ‏‎ ‎‏نداشته،باید نماز را تمام بخواند.ولی اگر بخواهد از آن‌جا هشت فرسخ برود یا چهار ‏‎ ‎‏فرسخ برود و به وطنش یا به جایی که می‌خواهد ده روز بماند برگردد باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1281- کسی که نمی‌داند سفرش چند فرسخ است،مثلاً برای پیدا کردن ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 229
‏گمشده‌ای مسافرت می‌کند و نمی‌داند که چه مقدار باید برود تا آن را پیدا کند،باید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند.ولی در برگشتن،چنانچه تا وطنش یا جایی که می‌خواهد ده روز ‏‎ ‎‏در آن‌جا بماند،هشت فرسخ یا بیشتر باشد،باید نماز را شکسته بخواند.و نیز اگر در ‏‎ ‎‏بین رفتن قصد کند که چهار فرسخ برود و برگردد،چنانچه رفتن و برگشتن هشت ‏‎ ‎‏فرسخ شود،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1282- مسافر در صورتی باید نماز را شکسته بخواند که تصمیم داشته باشد ‏‎ ‎‏هشت فرسخ برود،پس کسی که از شهر بیرون می‌رود و مثلاً قصدش این است که اگر ‏‎ ‎‏رفیق پیدا کند،سفر هشت فرسخی برود چنانچه اطمینان دارد که رفیق پیدا می‌کند،باید ‏‎ ‎‏نماز را شکسته بخواند و اگر اطمینان ندارد،باید تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1283- کسی که قصد هشت فرسخ دارد،اگرچه در هر روز مقدار کمی راه ‏‎ ‎‏برود وقتی به جایی برسد که دیوار شهر را نبیند و اذان آن را نشنود باید نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.ولی اگر در هر روز مقدار خیلی کمی راه برود که نگویند مسافر است،باید ‏‎ ‎‏نمازش را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1284- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،مانند نوکری که با آقای خود ‏‎ ‎‏مسافرت می‌کند چنانچه بداند سفر او هشت فرسخ است،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1285- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،اگر بداند یا گمان داشته ‏‎ ‎‏باشد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1286- کسی که در سفر به اختیار دیگری است،اگر شک دارد که پیش از ‏‎ ‎‏رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می‌شود یا نه،باید نماز را شکسته بخواند.و نیز اگر ‏‎ ‎‏شک او از این جهت است که احتمال می‌دهد مانعی برای سفر او پیش آید،چنانچه ‏‎ ‎‏احتمال او در نظر مردم به‌جا نباشد باید نمازش را شکسته بخواند.‏

‏شرط سوم:آن که در بین راه از قصد خود بر نگردد،پس اگر پیش از رسیدن به ‏‎ ‎‏چهار فرسخ از قصد خود برگردد یا مردد شود،باید نماز را تمام بخواند.‏


کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 230
‏         مسأله 1287- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود،چنانچه ‏‎ ‎‏تصمیم داشته باشد که همان جا بماند یا بعد از ده روز برگردد،یا در برگشتن و ماندن ‏‎ ‎‏مردد باشد،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1288- اگر بعد از رسیدن به چهار فرسخ از مسافرت منصرف شود و تصمیم ‏‎ ‎‏داشته باشد که برگردد باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1289- اگر برای رفتن به محلی حرکت کند و بعد از رفتن مقداری از راه ‏‎ ‎‏بخواهد جای دیگری برود،چنانچه از محل اولی که حرکت کرده تا جایی که ‏‎ ‎‏می‌خواهد برود،هشت فرسخ باشد،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1290- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود ‏‎ ‎‏یا نه،و در موقعی که مردد است راه نرود و بعد تصمیم بگیرد که بقیه راه را برود،باید تا ‏‎ ‎‏آخر مسافرت نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1291- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود ‏‎ ‎‏یا نه و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که هشت فرسخ ‏‎ ‎‏دیگر برود،یا چهار فرسخ برود و برگردد تا آخر مسافرت باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1292- اگر پیش از آن که به هشت فرسخ برسد،مردد شود که بقیۀ راه را برود ‏‎ ‎‏یا نه،و در موقعی که مردد است مقداری راه برود و بعد تصمیم بگیرد که بقیۀ راه را ‏‎ ‎‏برود،چنانچه باقیماندۀ سفر او هشت فرسخ باشد یا چهار فرسخ باشد ولی بخواهد ‏‎ ‎‏برود و برگردد،باید نماز را شکسته بخواند.ولی اگر راهی که پیش از مردد شدن و ‏‎ ‎‏راهی که بعد از آن می‌رود روی هم هشت فرسخ باشد،بنابر احتیاط نماز را هم ‏‎ ‎‏شکسته و هم تمام بخواند،اگرچه جمع واجب نیست و نماز شکسته است.‏

‏شرط چهارم:آن که نخواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطن خود بگذرد، ‏‎ ‎‏یا ده روز یا بیشتر در جایی بماند پس کسی که می‌خواهد پیش از رسیدن به هشت ‏‎ ‎‏فرسخ از وطنش بگذرد،یا ده روز در محلی بماند،باید نماز را تمام بخواند.‏


کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 231
‏         مسأله 1293- کسی که نمی‌داند پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش می‌گذرد ‏‎ ‎‏یا نه،یا ده روز در محلی می‌ماند یا نه،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1294- کسی که می‌خواهد پیش از رسیدن به هشت فرسخ از وطنش بگذرد، ‏‎ ‎‏یا ده روز در محلی بماند،و نیز کسی که مردد است که از وطنش بگذرد،یا ده روز در ‏‎ ‎‏محلی بماند،اگر از ماندن ده روز یا گذشتن از وطن منصرف شود،باز هم باید نماز را ‏‎ ‎‏تمام بخواند.ولی اگر باقیماندۀ راه هشت فرسخ باشد،یا چهار فرسخ باشد و بخواهد ‏‎ ‎‏برود و برگردد،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏شرط پنجم:آن که برای کار حرام سفر نکند و اگر برای کار حرامی مانند دزدی سفر ‏‎ ‎‏کند،باید نماز را تمام بخواند.و همچنین است اگر خود سفر حرام باشد،مثل آن که ‏‎ ‎‏برای او ضرر داشته باشد،یا زن بدون اجازۀ شوهر سفری برود که بر او واجب نباشد ‏‎ ‎‏ولی اگر مثل سفر حج واجب باشد،باید نماز را شکسته بخوانند.‏

‏         مسأله 1295- سفری که اسباب اذیت پدر و مادر باشد حرام است و انسان باید در ‏‎ ‎‏آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگیرد.‏

‏         مسأله 1296- کسی که سفر او حرام نیست و برای کار حرام هم سفر نمی‌کند، ‏‎ ‎‏اگرچه در سفر،معصیتی انجام دهد،مثلاً غیبت کند یا شراب بخورد،باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1297- اگر مخصوصاً برای آن که کار واجبی را ترک کند مسافرت نماید ‏‎ ‎‏نمازش تمام است،پس کسی که بدهکار است،اگر بتواند بدهی خود را بدهد و ‏‎ ‎‏طلبکار هم مطالبه کند،چنانچه در سفر نتواند بدهی خود را بدهد و مخصوصاً برای ‏‎ ‎‏فرار از دادن قرض مسافرت نماید باید نماز را تمام بخواند ولی اگر مخصوصاً برای ‏‎ ‎‏ترک واجب مسافرت نکند،باید نماز را شکسته بخواند و احتیاط مستحب آن است که ‏‎ ‎‏هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1298- اگر سفر او سفر حرام نباشد ولی حیوان سواری یا مرکب دیگری که ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 232
‏سوار است غصبی باشد،نمازش شکسته است ولی اگر در زمین غصبی مسافرت کند، ‏‎ ‎‏بنابر احتیاط واجب باید نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1299- کسی که با ظالم مسافرت می‌کند اگر ناچار نباشد و مسافرت او کمک ‏‎ ‎‏به ظالم باشد،باید نماز را تمام بخواند،و اگر ناچار باشد یا مثلاً برای نجات دادن ‏‎ ‎‏مظلومی با او مسافرت کند،نمازش شکسته است.‏

‏         مسأله 1300- اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را ‏‎ ‎‏شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1301- اگر برای لهو و خوش‌گذرانی به شکار رود،نمازش تمام است و ‏‎ ‎‏چنانچه برای تهیه معاش به شکار رود،نمازش شکسته است و اگر برای کسب و زیاد ‏‎ ‎‏کردن مال برود،احتیاط واجب آن است که نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند،ولی ‏‎ ‎‏باید روزه نگیرد.‏

‏         مسأله 1302- کسی که برای معصیت سفر کرده،موقعی که از سفر برمی‌گردد اگر ‏‎ ‎‏توبه کرده،باید نماز را شکسته بخواند.و اگر توبه نکرده،و چیزی هم که بازگشت را از ‏‎ ‎‏جزئیت سفر معصیت خارج کند حادث نشده باشد باید تمام بخواند و احتیاط ‏‎ ‎‏مستحب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1303- کسی که سفر او سفر معصیت است،اگر در بین راه از قصد معصیت ‏‎ ‎‏برگردد،چنانچه باقیماندۀ راه هشت فرسخ باشد،یا چهار فرسخ باشد و بخواهد برود ‏‎ ‎‏و برگردد،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1304- کسی که برای معصیت سفر نکرده،اگر در بین راه قصد کند که بقیۀ راه ‏‎ ‎‏را برای معصیت برود،باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهایی را که شکسته خوانده ‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏شرط ششم:آن که از صحرانشین‌هایی نباشد که در بیابان‌ها گردش می‌کنند و هر ‏‎ ‎‏جا آب و خوراک برای خود و حشمشان پیدا کنند می‌مانند و بعد از چندی به جای ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 233
‏دیگر می‌روند،و صحرانشین‌ها در این مسافرت‌ها باید نماز را تمام بخوانند.‏

‏         مسأله 1305- اگر یکی از صحرانشین‌ها برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان ‏‎ ‎‏سفر کند،چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد،احتیاط واجب آن است که هم شکسته و ‏‎ ‎‏هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1306- اگر صحرانشین برای زیارت یا حج یا تجارت و مانند اینها مسافرت ‏‎ ‎‏کند،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏شرط هفتم:آن که شغل او مسافرت نباشد،بنابراین شتردار و راننده و چوبدار و ‏‎ ‎‏کشتیبان و مانند اینها،اگرچه برای بردن اثاثیۀ منزل خود مسافرت کنند،در غیر ‏‎ ‎‏سفر اول باید نماز را تمام بخوانند.ولی در سفر اول اگرچه طول بکشد،نمازشان ‏‎ ‎‏شکسته است.‏

‏         مسأله 1307- کسی که شغلش مسافرت است اگر برای کار دیگری مثلاً برای ‏‎ ‎‏زیارت یا حج مسافرت کند،باید نماز را شکسته بخواند.ولی اگر مثلاً شوفر،اتومبیل ‏‎ ‎‏خود را برای زیارت کرایه بدهد و در ضمن خودش هم زیارت کند،باید نماز را ‏‎ ‎‏تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1308- حمله‌دار؛یعنی کسی که برای رساندن حاجی‌ها به مکّه مسافرت ‏‎ ‎‏می‌کند،چنانچه شغلش مسافرت باشد،باید نماز را تمام بخواند و اگر شغلش مسافرت ‏‎ ‎‏نباشد،باید شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1309- کسی که شغل او حمله‌داری است و حاجی‌ها را از راه دور به مکه ‏‎ ‎‏می‌برد،چنانچه تمام سال یا بیشتر سال را در راه باشد،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1310- کسی که در مقداری از سال شغلش مسافرت است،مثل شوفری که ‏‎ ‎‏فقط در تابستان یا زمستان اتومبیل خود را کرایه می‌دهد،باید در سفری که مشغول به ‏‎ ‎‏کارش هست نماز را تمام بخواند و احتیاط مستحب آن است که هم شکسته و هم ‏‎ ‎‏تمام بخواند.‏


کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 234
‏         مسأله 1311- راننده و دوره‌گردی که در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می‌کند، ‏‎ ‎‏چنانچه اتفاقاً سفر هشت فرسخی برود،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1312- کسی که شغلش مسافرت است اگر ده روز یا بیشتر در وطن خود ‏‎ ‎‏بماند،چه از اول قصد ماندن ده روز را داشته باشد،چه بدون قصد بماند،باید در سفر ‏‎ ‎‏اولی که بعد از ده روز می‌رود،نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1313- کسی که شغلش مسافرت است،اگر در غیر وطن خود ده روز بماند ‏‎ ‎‏در سفر اولی که بعد از ده روز می‌رود،باید نماز را شکسته بخواند.چه از اول قصد ‏‎ ‎‏ماندن ده روز را داشته باشد یا نداشته باشد.‏

‏         مسأله 1314- کسی که شغلش مسافرت است،اگر شک کند که در وطن خود یا ‏‎ ‎‏جای دیگر ده روز مانده یا نه،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1315- کسی که در شهرها سیاحت می‌کند و برای خود وطنی اختیار نکرده، ‏‎ ‎‏باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1316- کسی که شغلش مسافرت نیست،اگر مثلاً در شهری یا در دهی ‏‎ ‎‏جنسی دارد که برای حمل آن مسافرت‌های پی در پی می‌کند،باید نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏         مسأله 1317- کسی که از وطنش صرف نظر کرده و می‌خواهد وطن دیگری برای ‏‎ ‎‏خود اختیار کند،اگر شغلش مسافرت نباشد باید در مسافرت نماز را شکسته بخواند.‏

‏شرط هشتم:آن که به حد ترخص برسد؛یعنی از وطنش یا جایی که قصد کرده ده ‏‎ ‎‏روز در آن‌جا بماند به قدری دور شود که دیوار شهر را نبیند و صدای اذان آن را نشنود، ‏‎ ‎‏ولی باید در هوا غبار یا چیز دیگری نباشد که از دیدن دیوار و شنیدن اذان جلوگیری ‏‎ ‎‏کند و لازم نیست به قدری دور شود که مناره‌ها و گنبدها را نبیند،یا دیوارها هیچ پیدا ‏‎ ‎‏نباشد،بلکه همین قدر که دیوارها کاملاً معلوم نباشد کافی است.‏

‏         مسأله 1318- کسی که به سفر می‌رود اگر به جایی برسد که اذان را نشنود ولی دیوار ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 235
‏شهر را ببیند،یا دیوارها را نبیند و صدای اذان را بشنود چنانچه بخواهد در آن‌جا نماز ‏‎ ‎‏بخواند،بنابر احتیاط واجب باید هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1319- مسافری که به وطنش بر می‌گردد،وقتی دیوار وطن خود را ببیند و ‏‎ ‎‏صدای اذان آن را بشنود،باید نماز را تمام بخواند ولی مسافری که می‌خواهد ده روز ‏‎ ‎‏در محلی بماند،وقتی دیوار آن‌جا را ببیند و صدای اذانش را بشنود،بنابر احتیاط واجب ‏‎ ‎‏باید نماز را تأخیر بیندازد تا به منزل برسد،یا نماز را هم شکسته و هم تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1320- هرگاه شهر در بلندی باشد که از دور دیده شود،یا به قدری گود باشد ‏‎ ‎‏که اگر انسان کمی دور شود دیوار آن را نبیند،کسی که از آن شهر مسافرت می‌کند، ‏‎ ‎‏وقتی به اندازه‌ای دور شود که اگر آن شهر در زمین هموار بود،دیوارش از آن‌جا دیده ‏‎ ‎‏نمی‌شد،باید نماز خود را شکسته بخواند.و نیز اگر پستی و بلندی خانه‌ها بیشتر از ‏‎ ‎‏معمول باشد،باید ملاحظۀ معمول را بنماید.‏

‏         مسأله 1321- اگر از محلی مسافرت کند که خانه و دیوار ندارد وقتی به جایی برسد ‏‎ ‎‏که اگر آن محل دیوار داشت از آن‌جا دیده نمی‌شد،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1322- اگر به قدری دور شود که نداند صدایی را که می‌شنود صدای اذان ‏‎ ‎‏است یا صدای دیگری،باید نماز را شکسته بخواند.ولی اگر بفهمد اذان می‌گویند و ‏‎ ‎‏کلمات آن را تشخیص ندهد،باید تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1323- اگر به قدری دور شود که اذان خانه‌ها را نشنود ولی اذان شهر را که ‏‎ ‎‏معمولاً در جای بلند می‌گویند بشنود،نباید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1324- اگر به جایی برسد که اذان شهر را که معمولاً در جای بلند ‏‎ ‎‏می‌گویند نشنود ولی اذانی را که در جای خیلی بلند می‌گویند بشنود،باید نماز ‏‎ ‎‏را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1325- اگر چشم یا گوش او یا صدای اذان،غیر معمولی باشد در محلی باید ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 236
‏نماز را شکسته بخواند که چشم متوسط دیوار خانه‌ها را نبیند و گوش متوسط صدای ‏‎ ‎‏اذان معمولی را نشنود.‏

‏         مسأله 1326- اگر بخواهد در محلی نماز بخواند که شک دارد به حد تَرَخُّص؛یعنی ‏‎ ‎‏جایی که اذان را نشنود و دیوار را نبیند،رسیده یا نه،باید نماز را تمام بخواند.و در ‏‎ ‎‏موقع برگشتن اگر شک کند که به حد ترخص رسیده یا نه،باید شکسته بخواند.و ‏‎ ‎‏چون در بعضی موارد اشکال پیدا می‌کند باید یا آن‌جا نماز نخواند یا هم شکسته و هم ‏‎ ‎‏تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1327- مسافری که در سفر از وطن خود عبور می‌کند،وقتی به جایی برسد ‏‎ ‎‏که دیوار وطن خود را ببیند و صدای اذان آن را بشنود باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1328- مسافری که در بین مسافرت به وطنش رسیده،تا وقتی در آن‌جا ‏‎ ‎‏هست باید نماز را تمام بخواند.ولی اگر بخواهد از آن‌جا هشت فرسخ برود،یا چهار ‏‎ ‎‏فرسخ برود و برگردد،وقتی به جایی برسد که دیوار وطن را نبیند و صدای اذان آن را ‏‎ ‎‏نشنود،باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1329- محلی را که انسان برای اقامت و زندگی خود اختیار کرده وطن او ‏‎ ‎‏است،چه در آن‌جا به دنیا آمده و وطن پدر و مادرش باشد،یا خودش آن‌جا را برای ‏‎ ‎‏زندگی اختیار کرده باشد.‏

‏         مسأله 1330- اگر قصد دارد در محلی که وطن اصلی‌اش نیست مدتی بماند و بعد ‏‎ ‎‏به جای دیگر رود،آن‌جا وطن او حساب نمی‌شود.‏

‏         مسأله 1331- تا انسان قصد ماندن همیشگی در جایی که غیر وطن اصلی خودش ‏‎ ‎‏است نداشته باشد وطن او حساب نمی‌شود مگر آن که بدون قصد ماندن،آن‌قدر بماند ‏‎ ‎‏که مردم بگویند این‌جا وطن او است.‏

‏         مسأله 1332- کسی که در دو محل زندگی می‌کند،مثلاً شش ماه در شهری و شش ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 237
‏ماه در شهر دیگر می‌ماند،هر دو وطن او است.و اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی ‏‎ ‎‏خود اختیار کرده باشد،اشکال دارد،و باید احتیاط مراعات شود.‏

‏         مسأله 1333- در غیر وطن اصلی و وطن غیر اصلی که ذکر شد در جاهای دیگر اگر ‏‎ ‎‏قصد اقامه نکند نمازش شکسته است چه ملکی در آن‌جا داشته باشد یا نداشته باشد و ‏‎ ‎‏چه در آن‌جا شش ماه مانده باشد یا نه.‏

‏         مسأله 1334- اگر به جایی برسد که وطن او بوده و از آن‌جا صرف نظر کرده نباید ‏‎ ‎‏نماز را تمام بخواند،اگرچه وطن دیگری هم برای خود اختیار نکرده باشد.‏

‏         مسأله 1335- مسافری که قصد دارد،ده روز پشت سر هم در محلی بماند،یا ‏‎ ‎‏می‌داند که بدون اختیار ده روز در محلی می‌ماند،در آن محل باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1336- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،لازم نیست قصد ‏‎ ‎‏ماندن شب اول یا شب یازدهم را داشته باشد،و همین که قصد کند از اذان صبح روز ‏‎ ‎‏اول تا غروب روز دهم بماند،باید نماز را تمام بخواند و همچنین اگر مثلاً قصدش این ‏‎ ‎‏باشد که از ظهر روز اول تا ظهر روز یازدهم بماند،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1337- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،در صورتی باید نماز ‏‎ ‎‏را تمام بخواند که بخواهد تمام ده روز را در یک‌جا بماند،پس اگر بخواهد مثلاً ده روز ‏‎ ‎‏در نجف و کوفه یا در تهران و شمیران بماند باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1338- مسافری که می‌خواهد ده روز در محلی بماند،اگر از اول قصد داشته ‏‎ ‎‏باشد که در بین ده روز به اطراف آن‌جا برود،چنانچه جایی که می‌خواهد برود ‏‎ ‎‏خطۀ سور بلد اقامت یا از بساتین و مزارع و باغات اطراف آن باشد به مقداری که رفتن ‏‎ ‎‏به آن‌جا منافی با صدق اقامت در بلد نباشد باید در تمام ده روز نماز را تمام بخواند. ‏

‏ولی چنانچه بخواهد تا کمتر از چهار فرسخ برود،چنانچه در نیت او باشد،که در بین ‏‎ ‎‏ده روز فقط یک مرتبه برود و بیش از دو ساعت رفتن و برگشتن را طول ندهد،در همۀ ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 238
‏ده روز باید نمازش را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1339- مسافری که تصمیم ندارد ده روز در جایی بماند مثلاً قصدش این ‏‎ ‎‏است که اگر رفیقش بیاید،یا منزل خوبی پیدا کند،ده روز بماند،باید نماز را شکسته ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏         مسأله 1340- کسی که تصمیم دارد،ده روز در محلی بماند،اگرچه احتمال بدهد که ‏‎ ‎‏برای ماندن او مانعی برسد،در صورتی که مردم به احتمال او اعتنایی نکنند،باید نماز ‏‎ ‎‏را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1341- اگر مسافر بداند که مثلاً ده روز یا بیشتر به آخر ماه مانده و قصد کند ‏‎ ‎‏که تا آخر ماه در جایی بماند،باید نماز را تمام بخواند ولی اگر نداند تا آخر ماه چقدر ‏‎ ‎‏مانده و قصد کند که تا آخر ماه بماند باید نماز را شکسته بخواند اگرچه از موقعی که ‏‎ ‎‏قصد کرده تا آخر ماه ده روز یا بیشتر باشد.‏

‏         مسأله 1342- اگر مسافر قصد کند ده روز در محلی بماند،چنانچه پیش از خواندن ‏‎ ‎‏یک نماز چهار رکعتی از ماندن منصرف شود،یا مردد شود که در آن‌جا بماند یا به جای ‏‎ ‎‏دیگر برود،باید نماز را شکسته بخواند و اگر بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی از ‏‎ ‎‏ماندن منصرف شود،یا مردد شود تا وقتی در آن‌جا هست،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1343- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر روزه بگیرد و بعد ‏‎ ‎‏از ظهر از ماندن در آن‌جا منصرف شود،چنانچه یک نماز چهار رکعتی خوانده باشد، ‏‎ ‎‏روزه‌اش صحیح است و تا وقتی در آن‌جا هست باید نمازهای خود را تمام بخواند و ‏‎ ‎‏اگر یک نماز چهار رکعتی نخوانده باشد روزۀ آن روزش صحیح است،اما نمازهای ‏‎ ‎‏خود را باید شکسته بخواند و روزهای بعد هم نمی‌تواند روزه بگیرد.‏

‏         مسأله 1344- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر از ماندن ‏‎ ‎‏منصرف شود و شک کند پیش از آن که از قصد ماندن برگردد،یک نماز چهار ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 239
‏رکعتی خوانده یا نه،باید نمازهای خود را شکسته بخواند.‏

‏         مسأله 1345- اگر مسافر به نیت این که نماز را شکسته بخواند،مشغول نماز شود ‏‎ ‎‏و در بین نماز تصمیم بگیرد که ده روز یا بیشتر بماند،باید نماز را چهار رکعتی ‏‎ ‎‏تمام نماید.‏

‏         مسأله 1346- مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند،اگر در بین نماز چهار ‏‎ ‎‏رکعتی از قصد خود برگردد،چنانچه مشغول رکعت سوم نشده،باید نماز را دو رکعتی ‏‎ ‎‏تمام نماید و بقیه نمازهای خود را شکسته بخواند.و اگر مشغول رکعت سوم شده ‏‎ ‎‏نمازش باطل است،و تا وقتی در آن‌جا هست باید نماز را شکسته بخواند اگرچه داخل ‏‎ ‎‏در رکوع رکعت سوم شده باشد.‏

‏         مسأله 1347- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،اگر بیشتر از ده روز در ‏‎ ‎‏آن‌جا بماند،تا وقتی مسافرت نکرده،باید نمازش را تمام بخواند و لازم نیست دوباره ‏‎ ‎‏قصد ماندن ده روز کند.‏

‏         مسأله 1348- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند،باید روزۀ واجب را ‏‎ ‎‏بگیرد و می‌تواند روزۀ مستحبی را هم به‌جا آورد و نماز جمعه و نافلۀ ظهر و عصر و ‏‎ ‎‏عشا را هم بخواند.‏

‏         مسأله 1349- مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود و برگردد به ‏‎ ‎‏محل اقامۀ خود باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1350- مسافری که قصد کرده ده روز در جایی بماند،اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جای دیگری که کمتر از هشت فرسخ است برود و ده ‏‎ ‎‏روز در آن‌جا بماند،باید در رفتن و در جایی که قصد ماندن ده روز کرده،نمازهای ‏‎ ‎‏خود را تمام بخواند.ولی اگر جایی که می‌خواهد برود هشت فرسخ یا بیشتر باشد باید ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 240
‏موقع رفتن نمازهای خود را شکسته بخواند و چنانچه در آن‌جا قصد ماندن ده روز ‏‎ ‎‏کرد نمازش را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1351- مسافری که قصد کرده ده روز در محلی بماند اگر بعد از خواندن یک ‏‎ ‎‏نماز چهار رکعتی بخواهد به جایی که کمتر از چهار فرسخ است برود،چنانچه مردد ‏‎ ‎‏باشد که به محل اولش برگردد یا نه،یا به کلی از برگشتن به آن‌جا غافل باشد،یا ‏‎ ‎‏بخواهد برگردد ولی مردد باشد که ده روز در آن‌جا بماند یا نه،یا آن که از ده روز ماندن ‏‎ ‎‏در آن‌جا و مسافرت از آن‌جا غافل باشد،باید از وقتی که می‌رود تا برمی‌گردد و بعد از ‏‎ ‎‏برگشتن،نمازهای خود را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1352- اگر به خیال این که رفقایش می‌خواهند ده روز در محلی بمانند، ‏‎ ‎‏قصد کند که ده روز در آن‌جا بماند و بعد از خواندن یک نماز چهار رکعتی بفهمد که ‏‎ ‎‏آنها قصد نکرده‌اند،اگرچه خودش هم از ماندن منصرف شود،تا مدتی که در آن‌جا ‏‎ ‎‏هست،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1353- اگر مسافر بعد از رسیدن به هشت فرسخ سی روز در محلی بماند و ‏‎ ‎‏در تمام سی روز در رفتن و ماندن مردد باشد،بعد از گذشتن سی روز اگرچه مقدار ‏‎ ‎‏کمی در آن‌جا بماند،باید نماز را تمام بخواند ولی اگر پیش از رسیدن به هشت فرسخ ‏‎ ‎‏در رفتن بقیه راه مردد شود،از وقتی که مردد می‌شود،باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1354- مسافری که می‌خواهد نه روز یا کمتر در محلی بماند اگر بعد از آن که ‏‎ ‎‏نه روز یا کمتر در آن‌جا ماند،بخواهد دوباره نه روز دیگر یا کمتر بماند همین‌طور تا ‏‎ ‎‏سی روز،روز سی و یکم باید نماز را تمام بخواند.‏

‏         مسأله 1355- مسافری که سی روز مردد بوده،در صورتی باید نماز را تمام بخواند ‏‎ ‎‏که سی روز را در یک‌جا بماند،پس اگر مقداری از آن را در جایی و مقداری را در ‏‎ ‎‏جای دیگر بماند،بعد از سی روز هم باید نماز را شکسته بخواند.‏

‏ ‏

‏ ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 241