شکهای صحیح
مسأله 1199- در نُه صورت اگر در شمارۀ رکعتهای نماز چهار رکعتی شک کند، باید فکر نماید،پس اگر یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا کرد همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند وگرنه به دستورهایی که گفته میشود عمل نماید و آن نُه صورت از این قرار است:
اول:آن که بعد از سر برداشتن از سجده دوم شک کند دو رکعت خوانده یا سه رکعت،که باید بنا بگذارد سه رکعت خوانده و یک رکعت دیگر بخواند و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته به دستوری که بعداً گفته میشود بهجا آورد.
دوم:شک بین دو و چهار بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنا بگذارد چهار رکعت خوانده و نماز را تمام کند و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند.
سوم:شک بین دو و سه و چهار بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنا بر چهار بگذارد و بعد از نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته بهجا آورد،ولی اگر بعد از سجدۀ اول یا پیش از سر برداشتن از سجدۀ دوم یکی از این سه شک برایش پیش آید میتواند نماز را رها کند و دوباره بخواند.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 215
چهارم:شک بین چهار و پنج بعد از سر برداشتن از سجدۀ دوم،که باید بنابر چهار بگذارد و نماز را تمام کند و بعد از نماز دو سجدۀ سهو بهجا آورد ولی اگر بعد از سجدۀ اول،یا پیش از سر برداشتن از سجدۀ دوم،این شک برای او پیش آید،بنابر احتیاط استحبابی به دستوری که گفته شد عمل کند اگرچه نمازش باطل است و باید دوباره بخواند.
پنجم:شک بین سه و چهار،که در هر جای نماز باشد،باید بنابر چهار بگذارد و نماز را تمام کند و بعد از نماز یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بهجا آورد.
ششم:شک بین چهار و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بهجا آورد.
هفتم:شک بین سه و پنج در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بهجا آورد.
هشتم:شک بین سه و چهار و پنج در حال ایستاده،که باید بنشیند و تشهد بخواند و بعد از سلام نماز دو رکعت نماز احتیاط ایستاده و بعد دو رکعت نشسته بهجا آورد.
نهم:شک بین پنج و شش در حال ایستاده که باید بنشیند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد و دو سجدۀ سهو بهجا آورد.
مسأله 1200- اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید نباید نماز را بشکند و چنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است،پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند مثل رو گرداندن از قبله،نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است.
و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند،مشغول نماز شود نماز دومش صحیح است.
مسأله 1201- اگر یکی از شکهایی که نماز احتیاط برای آنها واجب است در نماز پیش آید،چنانچه انسان نماز را تمام کند و بدون خواندن نماز احتیاط نماز را از سر
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 216
بگیرد معصیت کرده است.پس اگر پیش از انجام کاری که نماز را باطل میکند نماز را از سر گرفته،نماز دومش هم باطل است و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل میکند،مشغول نماز شده نماز دومش صحیح است.
مسأله 1202- وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید چنان که گفته شد،باید فکر کند ولی اگر چیزهایی که به واسطۀ آنها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود،از بین نمیرود،چنانچه کمی بعد فکر کند اشکال ندارد،مثلاً اگر در سجده شک کند میتواند تا بعد از سجده،فکر کردن را تأخیر بیندازد.
مسأله 1203- اگر اول گمانش به یک طرف بیشتر باشد،بعد دو طرف در نظر او مساوی شود،باید به دستور شک عمل نماید.و اگر اول دو طرف در نظر او مساوی باشد و به طرفی که وظیفۀ او است بنا بگذارد،بعد گمانش به طرف دیگر برود،باید همان طرف را بگیرد و نماز را تمام کند.
مسأله 1204- کسی که نمیداند گمانش به یک طرف بیشتر است یا هر دو طرف در نظر او مساوی است باید احتیاط کند و در هر مورد احتیاط،به طور مخصوصی است که در کتابهای مفصل گفته شده است.
مسأله 1205- اگر بعد از نماز بداند که در بین نماز حال تردیدی داشته که مثلاً دو رکعت خوانده یا سه رکعت و بنا را بر سه گذاشته ولی نداند که گمانش به خواندن سه رکعت بوده یا هر دو طرف در نظر او مساوی بوده به احتیاط واجب باید نماز احتیاط را بخواند.
مسأله 1206- اگر موقعی که تشهد میخواند،یا بعد از ایستادن شک کند که دو سجده را بهجا آورده یا نه و در همان موقع یکی از شکهایی که اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتفاق بیفتد صحیح میباشد،برای او پیش آید مثلاً شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت،به احتیاط واجب باید به دستور آن شک عمل کند و نمازش را هم دوباره بخواند.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 217
مسأله 1207- اگر پیش از آن که مشغول تشهد شود،یا در رکعتهایی که تشهد ندارد پیش از ایستادن،شک کند که دو سجده را بهجا آورده یا نه،و در همان موقع یکی از شکهایی که بعد از تمام شدن دوسجده صحیح است،برایش پیش آید نمازش باطل است.
مسأله 1208- اگر موقعی که ایستاده بین سه و چهار یا بین سه و چهار و پنج شک کند و یادش بیاید که دو سجده،یا یک سجده از رکعت پیش بهجا نیاورده نمازش باطل است.
مسأله 1209- اگر شک او از بین برود و شک دیگری برایش پیش آید،مثلاً اول شک کند که دو رکعت خوانده یا سه رکعت،بعد شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت،باید به دستور شک دوم عمل نماید.
مسأله 1210- اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلاً بین دو و چهار شک کرده،یا بین سه و چهار،احتیاط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند و نماز را هم دوباره بخواند.
مسأله 1211- اگر بعد از نماز بفهمد که در نماز شکی برای او پیش آمده ولی نداند از شکهای باطل بوده یا از شکهای صحیح و اگر از شکهای صحیح بوده کدام قسم آن بوده است بنابر احتیاط واجب باید به دستور شکهایی که صحیح بوده و احتمال میداده عمل کند و نماز را هم دوباره بخواند.
مسأله 1212- کسی که نشسته نماز میخواند اگر شکی کند که باید برای آن یک رکعت نماز احتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بخواند،باید دو رکعت نشسته بهجا آورد.بلکه اگر شکی کند که باید برای آن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند،باید دو رکعت نشسته بهجا آورد.
مسأله 1213- کسی که ایستاده نماز میخواند،اگر موقع خواندن نماز احتیاط از
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 218
ایستادن عاجز شود،باید مثل کسی که نماز را نشسته میخواند و حکم آن در مسألۀ پیش گفته شد،نماز احتیاط را بهجا آورد.
مسأله 1214- کسی که نشسته نماز میخواند،اگر موقع خواندن نماز احتیاط بتواند بایستد باید به وظیفۀ کسی که نماز را ایستاده میخواند عمل کند.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 219