احکام وضوی جبیره
چیزی که با آن زخم و شکسته را می‌بندند و دوایی که روی زخم و مانند آن می‌گذارند جبیره نامیده می‌شود.
مسأله 324- اگر در یکی از جاهای وضو زخم یا دمل یا شکستگی باشد،چنانچه روی آن باز است و آب برای آن ضرر ندارد،باید به طور معمول وضو گرفت.
مسأله 325- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت و دست‌ها است و روی آن باز است و آب ریختن روی آن ضرر دارد،اگر اطراف آن را بشوید کافی است،ولی چنانچه کشیدن دست تر بر آن ضرر ندارد،بهتر آن است که دست تر بر آن بکشد و بعد پارچۀ پاکی روی آن بگذارد و دست تر را روی پارچه هم بکشد.و اگر این مقدار هم ضرر دارد یا زخم نجس است و نمی‌شود آب کشید،باید اطراف زخم را به طوری که در وضو گفته شد،از بالا به پایین بشوید و بنابر احتیاط مستحب پارچه پاکی روی زخم بگذارد و دست تر روی آن بکشد،و اگر گذاشتن پارچه ممکن نیست شستن اطراف زخم کافی است و در هر صورت تیمم لازم نیست.
مسأله 326- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در جلوی سر یا روی پاها است و روی آن باز است،چنانچه نتواند آن را مسح کند،باید پارچۀ پاکی روی آن بگذارد و روی پارچه را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند،و بنابر احتیاط مستحب تیمم هم بنماید،و اگر گذاشتن پارچه ممکن نباشد،باید به جای وضو تیمم کند و بهتر است یک وضو بدون مسح هم بگیرد.
مسأله 327- اگر روی دمل یا زخم یا شکستگی بسته باشد،چنانچه باز کردن آن ممکن است و زحمت و مشقت هم ندارد و آب هم برای آن ضرر ندارد،باید روی آن
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 57
را باز کند و وضو بگیرد،چه زخم و مانند آن در صورت و دست‌ها باشد،یا جلوی سر و روی پاها.
مسأله 328- اگر زخم یا دمل یا شکستگی در صورت یا دست‌ها باشد و بشود روی آن را باز کرد،چنانچه ریختن آب،روی آن ضرر دارد و کشیدن دست تر ضرر ندارد،واجب است دست تر روی آن بکشد.
مسأله 329- اگر نمی‌شود روی زخم را باز کرد ولی زخم و چیزی که روی آن گذاشته پاک است و رسانیدن آب به زخم ممکن است و ضرر و زحمت و مشقت هم ندارد،باید آب را به روی زخم برساند،و اگر زخم یا چیزی که روی آن گذاشته نجس است،چنانچه آب کشیدن آن و رساندن آب به روی زخم ممکن باشد بدون زحمت و مشقت،باید آن را آب بکشد و موقع وضو آب را به زخم برساند،و در صورتی که آب برای زخم ضرر دارد،یا آن که رساندن آب به روی زخم ممکن نیست،یا زخم نجس است و نمی‌شود آن را آب کشید،باید اطراف زخم را بشوید،و اگر جبیره پاک است روی آن را مسح کند،و اگر جبیره نجس است یا نمی‌شود روی آن را دست تر کشید، مثلاً دوایی است که به دست می‌چسبد،پارچه پاکی را به طوری که جزء جبیره حساب شود،روی آن بگذارد و دست تر روی آن بکشد،و اگر این هم ممکن نیست احتیاط واجب آن است که وضو بگیرد و تیمم هم بنماید.
مسأله 330- اگر جبیره،تمام صورت یا تمام یکی از دست‌ها را فرا گرفته باشد باز احکام جبیره جاری،و وضوی جبیره‌ای کافی است،ولی اگر معظم اعضای وضو را گرفته باشد،بنابر احتیاط،باید جمع نماید بین عمل جبیره و تیمم،اگرچه کفایت تیمم در این صورت بعید نیست.
مسأله 331- اگر جبیره تمام اعضای وضو را گرفته باشد،باید تیمم بنماید.
مسأله 332- کسی که در کف دست و انگشت‌ها جبیره دارد و در موقع وضو دست
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 58
تر روی آن کشیده است،می‌تواند سر و پا را با همان رطوبت مسح کند یا از جاهای دیگر وضو رطوبت بگیرد.
مسأله 333- اگر جبیره تمام پهنای روی پا را گرفته ولی مقداری از طرف انگشتان و مقداری از طرف بالای پا باز است،باید جاهایی که باز است روی پا را،و جایی که جبیره است روی جبیره را مسح کند.
مسأله 334- اگر در صورت یا دست‌ها چند جبیره باشد،باید بین آنها را بشوید و اگر جبیره‌ها در سر یا روی پاها باشد،باید بین آنها را مسح کند و در جاهایی که جبیره است باید به دستور جبیره عمل نماید.
مسأله 335- اگر جبیره بیشتر از معمول اطراف زخم را گرفته و برداشتن آن ممکن نیست،باید به دستور جبیره عمل کند،و بنابر احتیاط واجب تیمم هم بنماید،و اگر برداشتن جبیره ممکن است باید جبیره را بردارد،پس اگر زخم در صورت و دست‌ها است اطراف آن را بشوید و اگر در سر یا روی پاها است اطراف آن را مسح کند و برای جای زخم به دستور جبیره عمل نماید.
مسأله 336- اگر در جای وضو زخم و جراحت و شکستگی نیست،ولی به جهت دیگری آب برای همه دست و صورت ضرر دارد،باید تیمم کند و احتیاط مستحب آن است که وضوی جبیره‌ای هم بگیرد،ولی اگر برای مقداری از دست و صورت ضرر دارد چنانچه اطراف آن را بشوید کافی بودن بعید نیست،ولی احتیاط به تیمم ترک نشود.
مسأله 337- اگر جایی از اعضای وضو را رگ زده است و نمی‌تواند آن را آب بکشد یا آب برای آن ضرر دارد اگر روی آن بسته است،باید به دستور جبیره عمل کند،و اگر معمولاً باز است شستن اطراف آن کافی است.
مسأله 338- اگر در جای وضو یا غسل چیزی چسبیده است که برداشتن آن ممکن
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 59
نیست،یا به قدری مشقت دارد که نمی‌شود تحمل کرد،باید به دستور جبیره عمل کند.
مسأله 339- غسل جبیره‌ای مثل وضوی جبیره‌ای است،ولی بنابر احتیاط واجب باید آن را ترتیبی به‌جا آورند نه ارتماسی.
مسأله 340- کسی که وظیفه او تیمم است،اگر در بعضی از جاهای تیمم او زخم یا دمل یا شکستگی باشد باید به دستور وضوی جبیره‌ای،تیمم جبیره‌ای نماید.
مسأله 341- کسی که باید با وضو یا غسل جبیره‌ای نماز بخواند،چنانچه بداند که تا آخر وقت عذر او برطرف نمی‌شود،می‌تواند در اول وقت نماز بخواند،ولی اگر امید دارد که تا آخر وقت عذر او برطرف شود احتیاط واجب آن است که صبر کند و اگر عذر او برطرف نشد در آخر وقت نماز را با وضو یا غسل جبیره‌ای به‌جا آورد.
مسأله 342- اگر انسان برای مرضی که در چشم او است موی چشم خود را بچسباند،باید وضو و غسل را جبیره‌ای انجام دهد و احتیاط آن است که تیمم هم بنماید.
مسأله 343- کسی که نمی‌داند وظیفه‌اش تیمم است یا وضوی جبیره‌ای بنابر احتیاط واجب باید هر دو را به‌جا آورد.
مسأله 344- نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره‌ای خوانده صحیح است و بعد از آن که عذرش برطرف شد،برای نمازهای بعد هم نباید وضو بگیرد،ولی اگر برای آن که نمی‌دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمم هر دو را انجام داده باشد باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 60