مبطلات نماز
مسأله 1126- دوازده چیز نماز را باطل میکند و آنها را مبطلات میگویند:
اول:آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود،مثلاً در بین نماز
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 201
بفهمد مکانش غصبی است.
دوم:آن که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری،چیزی که وضو یا غسل را باطل میکند پیش آید،مثلاً بول از او بیرون آید،ولی کسی که نمیتواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند،اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید نمازش باطل نمیشود،و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود،در صورتی که به دستور استحاضه رفتار کرده باشد،نمازش صحیح است.
مسأله 1127- کسی که بیاختیار خوابش برده،اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن،بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند،ولی اگر تمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد،نمازش صحیح است.
مسأله 1128- اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده،یا در بین نماز یادش رفته که مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.
مسأله 1129- اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک کند که در سجده آخر نماز است،یا در سجده شکر،باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوم از مبطلات نماز:آن است که مثل بعض کسانی که شیعه نیستند دستها را روی هم بگذارد.
مسأله 1130- هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد،اگرچه مثل آنها نباشد،بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند،ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن،دستها را روی هم بگذارد اشکال ندارد.
چهارم از مبطلات نماز:آن است که بعد از خواندن«حمد»،آمین بگوید ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید،نمازش باطل نمیشود.
پنجم از مبطلات نماز:آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند،یا به
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 202
طرف راست یا چپ قبله برگردد،بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله است،اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد،نمازش باطل است.
مسأله 1131- اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است،بلکه اگر سهواً هم صورت را به این مقدار بگرداند احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند و لازم نیست که نماز اول را تمام نماید،ولی اگر سر را کمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمیشود.
ششم از مبطلات نماز:آن است که عمداً کلمهای بگوید که از آن کلمه قصد معنی کند اگرچه معنی هم نداشته باشد و یک حرف هم باشد،بلکه اگر قصد هم نکند بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتی که دو حرف یا بیشتر باشد،ولی اگر سهواً بگوید نماز باطل نمیشود.
مسأله 1132- اگر کلمهای بگوید که یک حرف دارد،چنانچه آن کلمه معنی داشته باشد مثل(ق)که در زبان عرب به معنای این است که نگهداری کن،چنانچه معنی آن را بداند و قصد آن را نماید،نمازش باطل میشود،بلکه اگر قصد معنای آن را نکند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1133- سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد،ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها که دو حرف است،اگر عمدی باشد نماز را باطل میکند.
مسأله 1134- اگر کلمهای را به قصد ذکر بگوید مثلاً به قصد ذکر بگوید:
«اللّٰهُ اکْبَرُ» و در موقع گفتن آن،صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال ندارد ولی چنانچه به قصد این که چیزی به کسی بفهماند بگوید،اگرچه قصد ذکر هم داشته باشد،نماز باطل میشود.
مسأله 1135- خواندن قرآن در نماز،غیر از چهار سورهای که سجدۀ واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 203
مسأله 1136- اگر چیزی از«حمد»و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشکال ندارد.
مسأله 1137- در حال نماز،انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او سلام کند،باید طوری جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلاً بگوید:«اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکُم»یا «سَلاٰمٌ عَلَیْکُم»و نباید«عَلَیْکُمُ السَّلاٰمُ»بگوید.
مسأله 1138- انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید،و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد،که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود،چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد،جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1139- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود،ولی اگر سلام کننده کر باشد،چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است.
مسأله 1140- نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.
مسأله 1141- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز؛یعنی بچهای که خوب و بد را میفهمد؛به نمازگزار سلام کند،نمازگزار باید جواب او را بدهد.
مسأله 1142- اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت کرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1143- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند،به طوری که سلام حساب نشود،جواب او واجب نیست.
مسأله 1144- جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام میکند واجب نیست،و احتیاط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید سلام یا فقط علیک.
مسأله 1145- اگر کسی به عدهای سلام کند،جواب سلام او بر همۀ آنان واجب
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 204
است،ولی اگر یکی از آنان جواب دهد کافی است.
مسأله 1146- اگر کسی به عدهای سلام کند و کسی که سلام کننده قصد سلام دادن به او را نداشته،جواب دهد،باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
مسأله 1147- اگر به عدهای سلام کند و کسی که بین آنها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه،نباید جواب بدهد،و همچنین است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد.اما اگر بداند که قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد،باید جواب او را بگوید.
مسأله 1148- سلام کردن مستحب است و خیلی سفارش شده است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
مسأله 1149- اگر دو نفر با هم به یکدیگر سلام کنند،بر هر یک واجب است جواب سلام دیگری را بدهد.
مسأله 1150- در غیر نماز،مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید،مثلاً اگر کسی گفت:«سَلامٌ عَلیکُم»در جواب بگوید:«سَلامٌ عَلیکُم وَرَحْمَةُ اللّٰه».
هفتم از مبطلات:نماز خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد یا لبخند بزند نمازش باطل نمیشود.
مسأله 1151- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند،مثلاً رنگش سرخ شود،چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود،باید نمازش را دوباره بخواند.
هشتم از مبطلات نماز:آن است که برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند،ولی اگر برای کار دنیا بیصدا گریه کند اشکال ندارد و اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه کند،آهسته باشد یا بلند،اشکال ندارد،بلکه از بهترین اعمال است.
نهم از مبطلات نماز:کاری است که صورت نماز را بههم بزند مثل دست زدن و به هوا پریدن و مانند اینها،کم باشد یا زیاد،عمداً باشد یا از روی فراموشی.ولی کاری که
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 205
صورت نماز را بههم نزند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد.
مسأله 1152- اگر در بین نماز به قدری ساکت بماند که نگویند نماز میخواند نمازش باطل میشود.
مسأله 1153- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که نماز بههم خورده یا نه،نمازش صحیح است.
دهم از مبطلات نماز:خوردن و آشامیدن است اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد که نگویند نماز میخواند.
مسأله 1154- احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز بههم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز میخواند یا نگویند.
مسأله 1155- اگر در بین نماز،غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد،نمازش باطل نمیشود.و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز کم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا میکند.
یازدهم از مبطلات نماز:شک در رکعتهای نماز دو رکعتی یا سه رکعتی یا در دو رکعت اول نمازهای چهار رکعتی است.
دوازدهم از مبطلات نماز:آن است که رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند،یا چیزی را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید.
مسأله 1156- اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل میکند انجام داده یا نه،نمازش صحیح است.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 206