احکام نماز

مبطلات نماز

‏ ‏

مبطلات نماز

‏مسأله 1126- دوازده چیز نماز را باطل می‌کند و آنها را مبطلات می‌گویند:‏

‏اول:آن که در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود،مثلاً در بین نماز ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 201
‏بفهمد مکانش غصبی است.‏

‏دوم:آن که در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری،چیزی که وضو یا غسل را ‏‎ ‎‏باطل می‌کند پیش آید،مثلاً بول از او بیرون آید،ولی کسی که نمی‌تواند از بیرون آمدن ‏‎ ‎‏بول و غائط خودداری کند،اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به ‏‎ ‎‏دستوری که در احکام وضو گفته شد رفتار نماید نمازش باطل نمی‌شود،و نیز اگر در ‏‎ ‎‏بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود،در صورتی که به دستور استحاضه رفتار ‏‎ ‎‏کرده باشد،نمازش صحیح است.‏

‏         مسأله 1127- کسی که بی‌اختیار خوابش برده،اگر نداند که در بین نماز خوابش برده ‏‎ ‎‏یا بعد از آن،بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند،ولی اگر تمام شدن نماز ‏‎ ‎‏را بداند و شک کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد،نمازش صحیح است.‏

‏         مسأله 1128- اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده،یا ‏‎ ‎‏در بین نماز یادش رفته که مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.‏

‏         مسأله 1129- اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک کند که در سجده آخر ‏‎ ‎‏نماز است،یا در سجده شکر،باید آن نماز را دوباره بخواند.‏

‏سوم از مبطلات نماز:آن است که مثل بعض کسانی که شیعه نیستند دست‌ها را ‏‎ ‎‏روی هم بگذارد.‏

‏         مسأله 1130- هرگاه برای ادب دست‌ها را روی هم بگذارد،اگرچه مثل آنها ‏‎ ‎‏نباشد،بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند،ولی اگر از روی فراموشی یا ‏‎ ‎‏ناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن،دست‌ها را روی هم بگذارد ‏‎ ‎‏اشکال ندارد.‏

‏چهارم از مبطلات نماز:آن است که بعد از خواندن«حمد»،آمین بگوید ولی اگر ‏‎ ‎‏اشتباهاً یا از روی تقیه بگوید،نمازش باطل نمی‌شود.‏

‏پنجم از مبطلات نماز:آن است که عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله کند،یا به ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 202
‏طرف راست یا چپ قبله برگردد،بلکه اگر عمداً به قدری برگردد که نگویند رو به قبله ‏‎ ‎‏است،اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد،نمازش باطل است.‏

‏         مسأله 1131- اگر عمداً همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش ‏‎ ‎‏باطل است،بلکه اگر سهواً هم صورت را به این مقدار بگرداند احتیاط واجب آن است ‏‎ ‎‏که نماز را دوباره بخواند و لازم نیست که نماز اول را تمام نماید،ولی اگر سر را کمی ‏‎ ‎‏بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی‌شود.‏

‏ششم از مبطلات نماز:آن است که عمداً کلمه‌ای بگوید که از آن کلمه قصد معنی ‏‎ ‎‏کند اگرچه معنی هم نداشته باشد و یک حرف هم باشد،بلکه اگر قصد هم نکند بنابر ‏‎ ‎‏احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند در صورتی که دو حرف یا بیشتر باشد،ولی ‏‎ ‎‏اگر سهواً بگوید نماز باطل نمی‌شود.‏

‏         مسأله 1132- اگر کلمه‌ای بگوید که یک حرف دارد،چنانچه آن کلمه معنی داشته ‏‎ ‎‏باشد مثل(ق)که در زبان عرب به معنای این است که نگهداری کن،چنانچه معنی آن ‏‎ ‎‏را بداند و قصد آن را نماید،نمازش باطل می‌شود،بلکه اگر قصد معنای آن را نکند ‏‎ ‎‏ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند.‏

‏         مسأله 1133- سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد،ولی گفتن ‏‎ ‎‏آخ و آه و مانند اینها که دو حرف است،اگر عمدی باشد نماز را باطل می‌کند.‏

‏مسأله 1134- اگر کلمه‌ای را به قصد ذکر بگوید مثلاً به قصد ذکر بگوید:‏

‏«اللّٰهُ اکْبَرُ»‏‎ ‎‏و در موقع گفتن آن،صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال ندارد ولی ‏‎ ‎‏چنانچه به قصد این که چیزی به کسی بفهماند بگوید،اگرچه قصد ذکر هم داشته ‏‎ ‎‏باشد،نماز باطل می‌شود.‏

‏         مسأله 1135- خواندن قرآن در نماز،غیر از چهار سوره‌ای که سجدۀ واجب دارد و ‏‎ ‎‏در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگرچه به فارسی یا ‏‎ ‎‏زبان دیگر باشد.‏


کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 203
‏         مسأله 1136- اگر چیزی از«حمد»و سوره و ذکرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند ‏‎ ‎‏مرتبه بگوید اشکال ندارد.‏

‏         مسأله 1137- در حال نماز،انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او ‏‎ ‎‏سلام کند،باید طوری جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلاً بگوید:«اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکُم»یا ‏‎ ‎‏«سَلاٰمٌ عَلَیْکُم»و نباید«عَلَیْکُمُ السَّلاٰمُ»بگوید.‏

‏         مسأله 1138- انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید،و ‏‎ ‎‏اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد،که اگر جواب بگوید ‏‎ ‎‏جواب آن سلام حساب نشود،چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز ‏‎ ‎‏نباشد،جواب دادن واجب نیست.‏

‏         مسأله 1139- باید جواب سلام را طوری بگوید که سلام کننده بشنود،ولی اگر ‏‎ ‎‏سلام کننده کر باشد،چنانچه انسان به طور معمول جواب او را بدهد کافی است.‏

‏مسأله 1140- نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.‏

‏         مسأله 1141- اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز؛یعنی بچه‌ای که خوب و بد را ‏‎ ‎‏می‌فهمد؛به نمازگزار سلام کند،نمازگزار باید جواب او را بدهد.‏

‏         مسأله 1142- اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت کرده ولی نمازش ‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏         مسأله 1143- اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند،به طوری که سلام حساب ‏‎ ‎‏نشود،جواب او واجب نیست.‏

‏         مسأله 1144- جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام می‌کند واجب ‏‎ ‎‏نیست،و احتیاط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید ‏‎ ‎‏سلام یا فقط علیک.‏

‏         مسأله 1145- اگر کسی به عده‌ای سلام کند،جواب سلام او بر همۀ آنان واجب ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 204
‏است،ولی اگر یکی از آنان جواب دهد کافی است.‏

‏         مسأله 1146- اگر کسی به عده‌ای سلام کند و کسی که سلام کننده قصد سلام دادن ‏‎ ‎‏به او را نداشته،جواب دهد،باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.‏

‏         مسأله 1147- اگر به عده‌ای سلام کند و کسی که بین آنها مشغول نماز است شک ‏‎ ‎‏کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه،نباید جواب بدهد،و ‏‎ ‎‏همچنین است اگر بداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد.اما اگر ‏‎ ‎‏بداند که قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد،باید جواب او را بگوید.‏

‏         مسأله 1148- سلام کردن مستحب است و خیلی سفارش شده است که سواره به ‏‎ ‎‏پیاده و ایستاده به نشسته و کوچک‌تر به بزرگ‌تر سلام کند.‏

‏         مسأله 1149- اگر دو نفر با هم به یکدیگر سلام کنند،بر هر یک واجب است جواب ‏‎ ‎‏سلام دیگری را بدهد.‏

‏         مسأله 1150- در غیر نماز،مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید،مثلاً ‏‎ ‎‏اگر کسی گفت:«سَلامٌ عَلیکُم»در جواب بگوید:«سَلامٌ عَلیکُم وَرَحْمَةُ اللّٰه».‏

‏هفتم از مبطلات:نماز خنده با صدا و عمدی است و چنانچه سهواً با صدا بخندد یا ‏‎ ‎‏لبخند بزند نمازش باطل نمی‌شود.‏

‏         مسأله 1151- اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند،مثلاً رنگش ‏‎ ‎‏سرخ شود،چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود،باید نمازش را دوباره بخواند.‏

‏هشتم از مبطلات نماز:آن است که برای کار دنیا عمداً با صدا گریه کند،ولی اگر ‏‎ ‎‏برای کار دنیا بی‌صدا گریه کند اشکال ندارد و اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه ‏‎ ‎‏کند،آهسته باشد یا بلند،اشکال ندارد،بلکه از بهترین اعمال است.‏

‏نهم از مبطلات نماز:کاری است که صورت نماز را به‌هم بزند مثل دست زدن و به ‏‎ ‎‏هوا پریدن و مانند اینها،کم باشد یا زیاد،عمداً باشد یا از روی فراموشی.ولی کاری که ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 205
‏صورت نماز را به‌هم نزند مثل اشاره کردن به دست اشکال ندارد.‏

‏         مسأله 1152- اگر در بین نماز به قدری ساکت بماند که نگویند نماز می‌خواند ‏‎ ‎‏نمازش باطل می‌شود.‏

‏         مسأله 1153- اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که ‏‎ ‎‏نماز به‌هم خورده یا نه،نمازش صحیح است.‏

‏دهم از مبطلات نماز:خوردن و آشامیدن است اگر در نماز طوری بخورد یا ‏‎ ‎‏بیاشامد که نگویند نماز می‌خواند.‏

‏         مسأله 1154- احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه ‏‎ ‎‏موالات نماز به‌هم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز می‌خواند یا نگویند.‏

‏         مسأله 1155- اگر در بین نماز،غذایی را که لای دندان‌ها مانده فرو ببرد،نمازش ‏‎ ‎‏باطل نمی‌شود.و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نماز کم کم ‏‎ ‎‏آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می‌کند.‏

‏یازدهم از مبطلات نماز:شک در رکعت‌های نماز دو رکعتی یا سه رکعتی یا در دو ‏‎ ‎‏رکعت اول نمازهای چهار رکعتی است.‏

‏دوازدهم از مبطلات نماز:آن است که رکن نماز را عمداً یا سهواً کم یا زیاد کند،یا ‏‎ ‎‏چیزی را که رکن نیست عمداً کم یا زیاد نماید.‏

‏         مسأله 1156- اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می‌کند ‏‎ ‎‏انجام داده یا نه،نمازش صحیح است.‏

‏ ‏

کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 206