شرایط وضو
شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است:
شرط اول:آن که آب وضو پاک باشد.
شرط دوم:آن که مطلق باشد.
مسأله 265- وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است،اگرچه انسان نجس بودن یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش کرده باشد،و اگر با آن وضو نمازی هم خوانده باشد،باید آن نماز را دوباره با وضوی صحیح بخواند.
مسأله 266- اگر غیر از آب گل‌آلود مضاف،آب دیگری برای وضو ندارد،چنانچه
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 46
وقت نماز تنگ است باید تیمم کند،و اگر وقت دارد باید صبر کند تا آب صاف شود و وضو بگیرد.
شرط سوم:آن که آب وضو مباح باشد.و همچنین بنابر احتیاط باید فضایی که در آن وضو می‌گیرد مباح باشد،اگرچه اباحۀ فضا لازم نیست.
مسأله 267- وضو با آب غصبی و با آبی که معلوم نیست صاحب آن راضی است یا نه،حرام و باطل است،ولی اگر سابقاً راضی بوده و انسان نمی‌داند که از رضایتش برگشته یا نه،وضو صحیح است،و نیز اگر آب وضو از صورت و دست‌ها در جای غصبی بریزد،وضوی او صحیح است.
مسأله 268- وضو گرفتن از حوض مدرسه‌ای که انسان نمی‌داند آن حوض را برای همۀ مردم وقف کرده‌اند یا برای محصلین همان مدرسه،در صورتی که معمولاً مردم از آب آن وضو بگیرند اشکال ندارد.
مسأله 269- کسی که نمی‌خواهد در مسجدی نماز بخواند اگر نداند حوض آن را برای همۀ مردم وقف کرده‌اند یا برای کسانی که در آن‌جا نماز می‌خوانند،نمی‌تواند از حوض آن وضو بگیرد،ولی اگر معمولاً کسانی هم که نمی‌خواهند در آن‌جا نماز بخوانند از حوض آن وضو می‌گیرند،می‌تواند از حوض آن وضو بگیرد.
مسأله 270- وضو گرفتن از حوض تیمچه‌ها و مسافرخانه‌ها و مانند اینها برای کسانی که ساکن آن‌جاها نیستند،در صورتی صحیح است که معمولاً کسانی هم که ساکن آن‌جاها نیستند،با آب آنها وضو بگیرند.
مسأله 271- وضو گرفتن در نهرهای بزرگ اگرچه انسان نداند که صاحب آنها راضی است،اشکال ندارد ولی اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهی کند احتیاط واجب آن است که با آب آنها وضو نگیرند.
مسأله 272- اگر فراموش کند آب،غصبی است،و با آن وضو بگیرد صحیح است.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 47
شرط چهارم:آن که ظرف آب وضو مباح باشد.
شرط پنجم:آن که ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد.
مسأله 273- اگر آب وضو در ظرف غصبی است و غیر از آن،آب دیگری ندارد باید تیمم کند و چنانچه با آن آب وضو بگیرد باطل است.و اگر آب مباح دیگری دارد چنانچه در آن ظرف غصبی،وضوی ارتماسی بگیرد و یا با آن ظرف،آب به صورت و دست‌ها بریزد وضویش باطل است،ولی اگر با کف دست،آب از آن ظرف بردارد و به صورت و دست‌ها بریزد وضویش صحیح است،اگرچه از جهت تصرف در ظرف غصبی،فعل حرام،مرتکب شده است،و وضوی او از ظرف طلا و نقره،به احتیاط واجب مثل وضوی از ظرف غصبی است.
مسأله 274- اگر در حوضی که مثلاً یک آجر یا یک سنگ آن غصبی است وضو بگیرد صحیح است ولی اگر وضوی او تصرف در غصب حساب شود گناهکار است.
مسأله 275- اگر در صحن یکی از امامان یا امامزادگان که سابقاً قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند،چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کرده‌اند وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشکال ندارد.
شرط ششم:آن که اعضای وضو موقع شستن و مسح کردن،پاک باشد.
مسأله 276- اگر پیش از تمام شدن وضو جایی را که شسته یا مسح کرده نجس شود،صحیح است.
مسأله 277- اگر غیر از اعضای وضو جایی از بدن نجس باشد،وضو صحیح است.
ولی اگر مخرج را از بول یا غائط تطهیر نکرده باشد اولیٰ آن است که اول آن را تطهیر کند بعد وضو بگیرد.
مسأله 278- اگر یکی از اعضای وضو نجس باشد و بعد از وضو شک کند که پیش از وضو آن‌جا را آب کشیده یا نه،چنانچه در موقع وضو ملتفت پاک بودن و نجس
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 48
بودن آن‌جا نبوده وضو باطل است،و اگر می‌داند ملتفت بوده،یا شک دارد که ملتفت بوده یا نه،وضو صحیح است.و در هر صورت جایی را که نجس بوده باید آب بکشد.
مسأله 279- اگر در صورت یا دست‌ها بریدگی یا زخمی است که خون آن بند نمی‌آید و آب برای آن ضرر ندارد،باید در آب کر یا جاری فرو برد و قدری فشار دهد که خون بند بیاید،بعد به دستوری که گفته شد وضوی ارتماسی بگیرد.
شرط هفتم:آن که وقت برای وضو و نماز کافی باشد.
مسأله 280- هرگاه وقت به قدری تنگ است که اگر وضو بگیرد،تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده می‌شود،باید تیمم کند،ولی اگر برای وضو و تیمم یک اندازه وقت لازم است باید وضو بگیرد.
مسأله 281- کسی که در تنگی وقت نماز باید تیمم کند،اگر وضو بگیرد صحیح است چه برای آن نماز وضو بگیرد یا برای کار دیگر.
شرط هشتم:آن که به قصد قربت؛یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم،وضو بگیرد،و اگر برای خنک شدن یا به قصد دیگری وضو بگیرد باطل است.
مسأله 282- لازم نیست نیت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند ولی باید در تمام وضو متوجه باشد که وضو می‌گیرد.به طوری که اگر از او بپرسند چه می‌کنی بگوید وضو می‌گیرم.
شرط نهم:آن که وضو را به ترتیبی که گفته شد به‌جا آورد؛یعنی اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشوید و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نماید، و باید پای راست را پیش از پای چپ مسح کند،و اگر به این ترتیب وضو نگیرد باطل است.
شرط دهم:آن که کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد.
مسأله 283- اگر بین کارهای وضو به قدری فاصله شود که وقتی می‌خواهد جایی
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 49
را بشوید یا مسح کند رطوبت جاهایی که پیش از آن شسته یا مسح کرده خشک شده باشد،وضو باطل است.و اگر فقط رطوبت جایی که جلوتر از محلی است که می‌خواهد بشوید یا مسح کند خشک شده باشد مثلاً موقعی که می‌خواهد دست چپ را بشوید رطوبت دست راست خشک شده باشد و صورت تر باشد،وضو صحیح است.
مسأله 284- اگر کارهای وضو را پشت سر هم به‌جا آورد ولی به واسطۀ گرمای هوا یا حرارت زیاد بدن و مانند اینها رطوبت خشک شود وضوی او صحیح است.
مسأله 285- راه رفتن در بین وضو اشکال ندارد،پس اگر بعد از شستن صورت و دست‌ها چند قدم راه برود و بعد سر و پا را مسح کند،وضوی او صحیح است.
شرط یازدهم:آن که شستن صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد،و اگر دیگری او را وضو دهد،یا در رساندن آب به صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها به او کمک نماید،وضو باطل است.
مسأله 286- کسی که نمی‌تواند وضو بگیرد باید نایب بگیرد که او را وضو دهد.و چنانچه مزد هم بخواهد،در صورتی که بتواند باید بدهد.ولی باید خود او نیت وضو کند و با دست خود مسح نماید و اگر نمی‌تواند باید نایبش دست او را بگیرد و به جای مسح او بکشد،و اگر این هم ممکن نیست باید از دست او رطوبت بگیرند و با آن رطوبت،سر و پای او را مسح کنند.و احتیاط واجب در صورت امکان ضمّ تیمم است.
مسأله 287- هر کدام از کارهای وضو را که می‌تواند به تنهایی انجام دهد،نباید در آن کمک بگیرد.
شرط دوازدهم:آن که استعمال آب برای او مانعی نداشته باشد.
مسأله 288- کسی که می‌ترسد که اگر وضو بگیرد،مریض شود یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند،نباید وضو بگیرد.ولی اگر نداند که آب برای او ضرر
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 50
دارد،و وضو بگیرد و بعد بفهمد که ضرر داشته،وضویش صحیح است،اگرچه احتیاط مستحب آن است که با آن وضو نماز نخواند،و تیمم کند و چنانچه با آن وضو نماز خوانده دوباره آن را اعاده نماید.
مسأله 289- اگر رساندن آب به صورت و دست‌ها به مقدار کمی که وضو با آن صحیح است ضرر ندارد و بیشتر از آن ضرر دارد،باید با همان مقدار وضو بگیرد.
شرط سیزدهم:آن که در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد.
مسأله 290- اگر می‌داند چیزی به اعضای وضو چسبیده ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می‌کند یا نه،باید آن را برطرف کند یا آب را به زیر آن برساند.
مسأله 291- اگر زیر ناخن چرک باشد،وضو اشکال ندارد،ولی اگر ناخن را بگیرند باید برای وضو آن چرک را برطرف کنند،و نیز اگر ناخن بیشتر از معمول بلند باشد، باید چرک زیر مقداری را که از معمول بلندتر است برطرف نمایند.
مسأله 292- اگر در صورت و دست‌ها و جلوی سر و روی پاها به واسطۀ سوختن یا چیز دیگر،برآمدگی پیدا شود،شستن و مسح روی آن کافی است.و چنانچه سوراخ شود رساندن آب،به زیر پوست لازم نیست،بلکه اگر پوست یک قسمت آن کنده شود،لازم نیست آب را به زیر قسمتی که کنده نشده برساند ولی چنانچه پوستی که کنده شده گاهی به بدن می‌چسبد و گاهی بلند می‌شود باید آن را قطع کند یا آب را به زیر آن برساند.
مسأله 293- اگر انسان شک کند که به اعضای وضوی او چیزی چسبیده یا نه، چنانچه احتمال او در نظر مردم به‌جا باشد،مثل آن که بعد از گل‌کاری شک کند گل به دست او چسبیده یا نه،باید وارسی کند یا به قدری دست بمالد که اطمینان پیدا کند که اگر بوده برطرف شده یا آب به زیر آن رسیده است.
مسأله 294- جایی را که باید شست و مسح کرد هر قدر چرک باشد اگر چرک آن
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 51
مانع از رسیدن آب به بدن نباشد اشکال ندارد.و همچنین است اگر بعد از گچ‌کاری و مانند آن چیز سفیدی که جلوگیری از رسیدن آب به پوست نمی‌نماید بر دست بماند، ولی اگر شک کند که با بودن آنها آب به بدن می‌رسد یا نه،باید آنها را برطرف کند.
مسأله 295- اگر پیش از وضو بداند که در بعضی از اعضای وضو مانعی از رسیدن آب هست و بعد از وضو شک کند که در موقع وضو آب را به آن‌جا رسانده یا نه، وضوی او صحیح است،ولی اگر بداند که موقع وضو ملتفت آن مانع نبوده،باید دوباره وضو بگیرد.
مسأله 296- اگر در بعضی از اعضای وضو مانعی باشد که گاهی آب به خودی خود زیر آن می‌رسد و گاهی نمی‌رسد و انسان بعد از وضو شک کند که آب زیر آن رسیده یا نه،چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسیدن آب به زیر آن نبوده،باید دوباره وضو بگیرد.
مسأله 297- اگر بعد از وضو چیزی که مانع از رسیدن آب است در اعضای وضو ببیند و نداند موقع وضو بوده یا بعد پیدا شده،وضوی او صحیح است،ولی اگر بداند که در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده،احتیاط واجب آن است که دوباره وضو بگیرد.
مسأله 298- اگر بعد از وضو شک کند چیزی که مانع رسیدن آب است در اعضای وضو بوده یا نه،وضو صحیح است.
کتابرساله توضیح المسائل حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 52