مصاحبه با آیت الله حاج سید محمد ابطحی کاشانی

‏‏مصاحبه با آیت الله حاج سید محمد ابطحی کاشانی‏

متجاوز از سی سال قبل که وارد قم شدم، مرحوم حاج آقا مصطفی(ره) به دیدار من آمد. هر کس ایشان را می دید، بسیار خوشحال می شد، و چون اخلاق پسندیده و شیرینی داشت، انسان مجذوبش می شد، لذا ویژگی های اخلاقی مرحوم آقای حاج مصطفی خمینی(ره) توجه مرا نیز به خود جلب نمود. ‏

‏‏او دارای استعداد و هوش سرشاری بود. در اولین برخورد، چندین مباحث ادبی بین ما مطرح شد و کم کم احساس یکنواختی و انس در بسیاری از جهات نمودیم، و از این رو به تدریج معاشرتمان توسعه یافت، گاهی ایشان به حجرۀ ما می آمد و گاهی من به منزل ایشان می رفتم و با هم به جلسۀ درس حضرات آیات سلطانی و شیخ عبدالجواد اصفهانی می رفتیم. بسیاری از اوقات را با هم به سر می بردیم و همچنین در معیت ایشان مسافرتها نمودیم. تا زمانی که سطح می خواندیم، درکتب ‏

‏
‏‎

‏‏مرحوم حاج آقا مصطفی(ره) جولان فکری و جسارت علمی عجیبی داشت و از ابتدا در مباحث اظهارنظر می کرد و نسبت به مطالب علمی حالت تعبّد نداشت، یعنی مثلاً اگر شیخ انصاری یا هر بزرگواری مطلبی را گفته است، دربست نمی پذیرفت بلکه مانند حضرت امام(س)  در مقام تجزیه و تحلیل برمی آمد و می توان گفت که از همان اوایل روح اجتهاد در او زنده بود و همین هم باعث ترقی او شد، ایشان تنها به فقه و اصول بسنده نمی کرد و با کار و کوشش فراوان در بسیاری از فنون اسلامی از قبیل فقه، اصول، فلسفه، تفسیر و تاریخ صاحب نظر شد که آثار گران بهایی در این فنون از وی باقی مانده است. ‏

‏‏در ادبیات نیز بسیار مهارت داشت. به هر کلمه ای که برخورد می کرد، در آن دقت می نمود و ریشه آن را در لغت می یافت. اگر در خلال بحث به یک جمله مبهمی برمی خورد، فوراً کتاب را می آورد و ابهام را برطرف می ساخت . خلاصه با این دقت و موشکافی که داشت، در علوم و فنون گوناگون از قبیل: فقه، اصول، فلسفه، رجال، ادبیات  (نحو و صرف و معانی) متبحّر شده بود. ‏

‏‏من یادم می آید، که پس از حادثه 15 خرداد، روزی یک منبری درباری (که ضمناً درویش مسلک هم بود) به منزل امام(س) آمده بود و می خواست خودشیرینی کند، ‏

‏
‏‎

‏‏ایشان بسیار به فکر تهذیب نفس بود و بر انجام نوافل مراقبت فراوان داشت و از نظر علم، عمل و طرز تفکر، چشم امید همه بود و همگی فکر می کردیم که او ادامه  دهندۀ راه امام(س) خواهد بود و ملت اسلام از وجودش بهره ها خواهد گرفت و هرگز فکر نمی کردیم که باد اجل، نخل قامتش را به خاک بیافکند و امام امت و ملتی را داغ دار نماید. ‏

‏‏امام(س) به مرحوم حاج آقا مصطفی(ره) بسیار علاقه داشتند، آن مرحوم نیز فوق العاده به امام علاقه و محبت داشت، بالاتر از محبت فرزند نسبت به پدر و امام(س) هم با این که اظهار نمی کردند  (و دأب ایشان بر این بود که محبت خود را نسبت به فرزندان ابراز نکنند) ولی همه می دانستند که چقدر به حاج آقا مصطفی(ره) علاقه دارند. خلاصه علی رغم این علاقه متقابل پدر و فرزند و آن همه امیدی که امام(س) به ایشان داشتند، در وفاتش هیچ جزع و فزعی نکردند و مسأله را با کلمه «لطف خفی» تمام کردند. با شهادت ایشان غمی توأم با یأس همه را احاطه نمود، تا جایی که بر حیات امام(س) خائف بودیم. ولی این امام(س) بود که به همه دلداری داد و مرگ فرزند رشیدش را «لطف خفی» پروردگار نامید و آن لطف خفی با سرعت گرفتن چرخ انقلاب در اثر برپایی مجالس ترحیم و اظهار هم دردی با امام(س) در سراسر کشور و عکس العمل های احمقانه رژیم طاغوت، پیروزی ‏

‏
‏‎

‏‏گوارا باد او را این منزلت که حیات و مماتش برای اسلام پر بهره بود و به افتخار آرمیدن در کنار مولی الموالی نایل آمد. خدایش رحمت کند و روح بلند او را روضه ای از ریاض «جنة اللقاء» مرحمت فرماید.‏

‏‏ ‏

‏‏***‏

‏‎