مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین علی حسن شریفی پاکستانی

‏‏ ‏

‏‏مصاحبه با‏‏حجت الاسلام والمسلمین علی حسن شریفی پاکستانی‏

‏‏ ‏

‏‏لطفاً سابقۀ آشنایی خودتان را با حاج آقا مصطفی(ره) بیان کنید. ‏

‏‏تاریخ دقیق شروع آشنایی ام را با ایشان به خاطر ندارم، اما عامل اصلی رفاقت من با ایشان و امام(س) «آقای املائی» بود. من در درس تفسیر ایشان شرکت می نمودم. در بیت امام(س) هم کتابهای ایشان را ارسال می کردم. ‏

‏‏ ‏

‏‏از حاج آقا مصطفی(ره) چه خاطره ای در کمک به دیگران دارید؟ ‏

‏‏یکی از آقایان که اصالتاً پاکستانی و در قم از شاگردان ایشان بود و پیش حاج‏
‏‎

‏‏یکی دیگر از خاطراتی که از حاج آقا مصطفی(ره) دارم این است که آقای شیخ [محی الدین] فرقانی درد پا داشت؛ گاهی زانویش درد می گرفت و نمی توانست از منزل بیرون بیاید. آن موقع من در درس امام(س) شرکت می کردم. یکی از دوستان به من پیشنهاد کرد که چون آقای فرقانی درد پا دارد، من همراه امام(س) باشم. من این پیشنهاد را با حاج آقا مصطفی(ره) در میان گذاشتم و گفتم: شما چه صلاح می دانید؟  ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏از خاطرات سیاسی خودتان با حاج آقا مصطفی(ره) بگویید. ‏

‏‏در نجف، گروه‏‎ ‎‏های سیاسی متعددی فعالیت می کردند. از میان طلبه های پاکستانی کسی جرأت این را نداشت که به خانۀ امام(س) رفت و آمد کند؛ چون‏‎ ‎‏می ترسید در جوّ نجف، برای او حرف درست کنند و بگویند که مثلاً، وابسته به فلان گروه است؛ کمونیست است، از جبهۀ ملی است یا... لذا، به برخی از دوستان پاکستانی هر چه اصرار می کردم که به خانه امام(س) بیایند، نمی آمدند. حتی اگر نامه های خارجی امام(س) را می خواستیم ترجمه کنیم، گاهی مترجم حاضر نمی شد به منزل ایشان بیاید. روزی در یک مجلس عروسی دعوت داشتم. یکی از پاکستانیها به دیگری گفت: «بشقاب شریفی را آب بکش؛ نجس است.» منظورش این بود که ‏

‏
‏‎

‏
‏‎

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏در زمینۀ همکاریهای فرهنگی که با حاج آقا مصطفی(ره) داشتید، توضیح دهید. ‏

‏‏وقتی حزب رستاخیز تأسیس شد، از امام(س) سؤال کردند که نظرشان دربارۀ آن چیست. ایشان هم به طور مفصّل، به این سؤال پاسخ دادند. این سؤال را از حاج آقا مصطفی(ره) هم کرده بودند. ایشان انسان واقع بینی بود. به طور مستقیم، در کارهای مربوط به بیت امام(س) دخالت نمی کرد، ولی تمام جزییات را زیر نظر داشت. به من گفته بود که با دانشجویان کانادا، امریکا، هندوستان و پاکستان ارتباط داشته باشم و گاهی که آنها سؤالاتی مطرح می نمودند، آنها را خدمت امام(س) می دادم و جواب را به آنها می رساندم، و با زبان فارسی سؤالات پاسخ داده می شد. حاج آقا مصطفی(ره) به من می گفت: اگر می شد آنها را ترجمه کرد، چقدر خوب بود! یکی از دوستان، که بعداً شهید شد، به من گفت: مشکلی نیست، آن را ترجمه‏‎ ‎‏می کنیم. آن موقع همۀ روزنامه های پاکستان را با دست می نوشتند و چاپ‏‎ ‎‏می کردند. ما هم همین کار را کردیم و مجوع آنها را به صورت یک کتابچه با خطی خوش نوشتیم و برای چاپ به لبنان بردیم. به تعداد بیست هزار نسخه آن را چاپ کردیم و به پاکستان و هندوستان به نشانی چند نفر از آشنایانم فرستادیم. پس از آن ‏

‏
‏‎

‏‏به آنجا که رفتم وضع مالی ام هیچ خوب نبود. نمایندۀ یکی از مراجع مرا دید و گفت: وضع مالی تو خوب نیست، ولی در کارهای تبلیغی آدم فعّالی هستی. من برایت یک انتشاراتی درست می کنم، تو هم کتابهای فلانی را ترجمه و منتشر کن. از نظر اقتصادی برایت خوب است، آثار نیکی هم هست که باقی می ماند. همین مطالب را آن مرجع روی کاغذ نوشته بود و در نامه ای برای من فرستاد که فلانی آمد، از شما تعریف کرد. من متأثر شدم از این که شما چنین مشکلاتی دارید. من ان شاء الله، مشکلات شما را حل می کنم. شما هر کتابی را که من می فرستم ترجمه و منتشر کن. مشکلات اقتصادیت هم ان شاء الله، رفع می شود. رونوشت این نامه را برای حاج آقا مصطفی(ره) (که آن موقع به سوریه رفته بود) فرستادم و پرسیدم که شما چه صلاح می دانید؟ ایشان نامۀ مرا به نجف فرستاده بود. مدتی نگذشت که هم جواب نامۀ حاج آقا مصطفی(ره) از سوریه آمد هم نامۀ آقای رضوانی از نجف، حاج آقا ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ بفرمایید از آخرین ملاقاتتان با حاج آقا مصطفی(ره) چه خاطره ای دارید؟ ‏

‏‏ دولت عراق یک بار تصمیم گرفت ایرانیان مقیم عراق را از کشور اخراج کند. مشکلات زیادی برای طلبه ها درست شده بود. این خبر به کشورهای دیگر هم رسیده بود. پدر و مادرم برایم نامه نوشتند که به پاکستان برگردم. آن موقع، در درس امام(س) شرکت می کردم. یک روز پس از درس، از امام(س) پرسیدم: «اجازۀ پدر و مادر برای درس خواندن لازم است یا نه؟ » امام(س) فرمودند: «در این وضع و شرایط جامعه، لازم نیست.» منظور امام(س) این بود که در این وضع که دارند ایرانیها را از عراق بیرون می کنند، ماندن سایر خارجیها لازم است تا حوزه خالی نماند. اما بار دیگر که بقیۀ خارجیها از جمله پاکستانیها و افغانیها را اخراج می کردند، پیش حاج ‏

‏
‏‎

‏‏دو سه روز گذشت و عراق همچنان مشغول اخراج پاکستانیها بود. من دوباره خدمت حاج آقا مصطفی(ره) رفتم. علت دوباره رفتنم این بود که امام(س) یک مصاحبه دربارۀ فلسطین انجام داده بودند و یکی از دوستانم نوار آن را می خواست. لذا، خدمت حاج آقا مصطفی(ره) رفتم که نوار را هم بگیرم. دربارۀ مشکل خودم هم صحبت کردم، گفت: اگر مشکل خانوادگی دارای برو. به ایشان گفتم: خوب، اگر نصیحتی دارید یا امری هست، بفرمایید. گفت: «از غیر دوستان پاکستانی مان که از اینجا به کشورشان رفته اند یا از ایران به پاکستان گریخته اند، از دیگر پاکستانیها توقع همراهی نداریم. اما شما که به آنجا می روید طلبه ها و دوستان ما را توجیه کنید که به ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ برخورد حاج آقا مصطفی(ره) با شاگردانشان به چه صورتی بود؟ ‏

‏‏ یکی از نکاتی که در برخوردهای حاج آقا مصطفی(ره) وجود داشت، این بود که کسی را ناراحت نمی کرد. بعضی افراد هستند که وقتی در مجلس می نشینند، حالتی دارند که کسی جرأت نمی کند از آنها چیزی بپرسد، اما ایشان با شاگردان خود این طور نبود؛ با رویی باز با آنها صحبت می کرد. در آن جوّ عراق که علما بین طلبه ها تبعیض قایل می شدند (به طلبه های عراق بیش از ایرانی، افغانی، پاکستانی و... شهریه می دادند) امام(س) به همه به طور مساوی، شهریه می دادند و یکی از عواملی که موجب شد طلبه های دیگر کشورها به امام(س) رو بیاورند همین مسأله بود. زیاد بودند طلبه های پاکستانی که به دلایل سنگینی مخارج اقامت در عراق و کمی شهریه‏‎ ‎‏شان یا بیماری‏‎ ‎‏هایی که برایشان پیش می آمد و پول مداوا نداشتند، مجبور ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ واکنش مخالفان در برابر بعد علمی حاج آقا مصطفی(ره) چگونه بود؟ ‏

‏‏ من در درس فقه و اصول ایشان شرکت نمی کردم، ولی یکی از طلبه های پاکستانی که در درس ایشان شرکت می کرد، مرتب تحت فشار بود که درس او را ترک کند؛ مخالفان او را تحت فشار قرار داده بودند که در درسهای فقه و اصول حاج آقا مصطفی(ره) شرکت نکند. یکی از مشکلات درس حاج آقا مصطفی(ره) هم همین بود که مانع از شرکت بسیاری از طلاب در درس ایشان می شدند. آنها را تهدید می کردند که اگر در درس ایشان شرکت کنند، شهریه شان قطع می شود. برای خود من همین اتفاق افتاد. ماندنم در بیت امام(س) موجب شد که شهریه ام قطع شود. ‏

‏‏ ‏

‏‏ چطور بود که با آن که مخالفان بر حضور حاج آقا مصطفی(ره) در بیوتشان اهمیتی قایل نبودند، ایشان در مجالسشان شرکت می کردند؟ ‏

‏‏ حاج آقا مصطفی(ره) نسبت به مذهبی بودن مجالس اهمیت قایل می شد، کاری نداشت که مجلس مال چه کسی است. به عنوان نمونه، یک مورد را عرض‏‎ ‎‏می کنم: ما در نجف، دهۀ اول محرم مراسم روضه خوانی برپا می کردیم. پاکستانیها و ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ در جنبۀ عبادی ایشان، از رفتنشان به مسجد کوفه یا کربلا چه خاطره ای دارید؟ ‏

‏‏ شبهای جمعه همیشه به مسجد کوفه می رفت. آنجا خانه ای هم گرفته بودند که با دوستان خود می نشستند و دربارۀ اعلامیه های امام(س) و مسایل مبارزاتی ‏

‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏*  *  *‏

‏
‏‎

‏‎ ‎

‏‎