نقش نهضت عاشورا در شکل گیری و تداوم انقلاب اسلامی ایران
دکتر محمد جواد نجفی
مقاله ابتدا ضرورت علمی مسأله را بررسی می کند و ضرورت و شایستگی مطالعه حادثه عاشورا و انقلاب اسلامی و نسبت آن دو را خاطر نشان می سازد. آنگاه تأثیر نهضت عاشورا در ظهور انقلاب اسلامی را مورد کنکاش قرار داده و عدم کارآیی جنبشهای ملی و تقارن حوادث انقلاب با ایام محرم از یکسو و بهره برداری رهبران از چنین موضوع متناسبی از سوی دیگر و نیز تشابه و همسانی جریانهای درگیر در دو حادثه و همین طور وحدت آرمانهایی که در دو حادثه مطرح گردیده و در واقع بازسازی یکی بر مبنای دیگری را، علائم وجود این تأثیر یاد می کند. پس از آن در مبحث عاشورا و روشی نو در دستیابی به پیروزی، با عدول از روشهای رایج دستیابی به پیروزی مبتنی بر تعادل قدرت سیاسی و نظامی به توسعه تعریف پیروزی به تفوق و بقای آرمانهای یک قیام و تداوم فکر و اندیشه، حرکت حادثه کربلا و انقلاب اسلامی را بر مبنای چنین شیوه ای استوار می داند. و بدین وسیله انقلاب اسلامی را از سایر نهضتهای مشابه متمایز می شمارد. و انقلاب اسلامی را به تبع حادثۀ عاشورا، روندۀ راههای برگزیده و نه هر راهی می شناسد و انتخاب مسیر را در هر دو را فارق از ملاحضات انسانی و اخلاقی نمی شمارد.
در بحث نقش عاشورا در تداوم انقلاب اسلامی، تشکیل حکومت و وصول به حاکمیت سیاسی را به عنوان هدفی مشترک در نهضت عاشورا و انقلاب اسلامی برشمرده و تفسیر این گونۀ امام خمینی را از نهضت عاشورا منشأ قرار گرفتن نهضت در چنین سمت و سویی تلقی می کند. و جهت گیری انقلاب به سمت تغییر محتوای نظام، فراگیری اصل بنیادین اصلاح، ویژگی عدالت پیشگی، در انقلاب اسلامی را برگرفته از نهضت عاشورا دانسته و تکیه و دعوت امام به خود سازی را از اهرمهای درونی کنترل قدرت و عرضۀ آرمانهای اخلاقی در میدان سیاست در انقلاب اسلامی بر می شمارد.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 175
در بخشی دیگر، نمایان ترین نمود اثرگذاری نهضت عاشورا بر انقلاب اسلامی را در بستر دفاع مقدس جستجو می کند و حرکت امواجی انسانی از سر عشق در میدانهای نبرد، بدون در نظر گرفتن هدفهای در دسترس، شرکت اقشار مختلف با سنینی مختلف در امر دفاع، عدم وجود دغدغۀ توسعۀ قدرت و دستیابی به غنائم، صلابت در برابر دشمن و مهرورزی در برابر نیروهای خودی، سادگی و صلابت در رهبری و پیروان در برابر وجود شبکۀ ارعاب و فشارهای روحی در جبهه مخالف را از تأثیرات آن نهضت در دفاع مقدس می شناسد.
در انتها اصل سازش ناپذیری در برابر ابرقدرتها را ناشی از فرهنگ سازش ناپذیری زاییده عاشورا دانسته و آن را موجب دستیابی مردم به استقلال و پیدایش نیروی سومی در جهان تحلیل می نماید و خصلت جهانشمولی انقلاب را برگرفته از ماهیت انقلاب پیامبرانه حسین (ع) که گسترۀ جهانی و بیرون از مرزهای جغرافیایی و تاریخی را مد نظر دارد، بر می شمارد.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 176