مقایسه بین مفهوم شهادت در اسلام و مسیحیت
دکتر ابوالفضل عزتی
فداکاری جانی هر چند مورد احترام است، ولی به تنهایی برای نشان دادن ویژگی انسانی کافی نیست، فداکاری جانی، ویژۀ انسان و بر اساس ایمان به حقیقت استوار است. تقریباً بسیاری از قوانین معاصر، این فداکاری را مشروع می دانند.
انسانهای بزرگ از آن نظر که انسانند، تنها جانبازی را در راه اهداف معنوی درست می دانند، البته نباید تصور کرد که معنویات در انحصار ادیان و یا ادیان رسمی می باشد، منتها ادیان برای این نوع فداکاری واژۀ یونانی به همین معناست. این کلمه ابتدا به وسیله حواریون در مورد حضرت عیسی به کارگرفته شد.
در مسیحیت شهیدان به سه گروه تقسیم می شوند
1- شهیدان اراده، ایمان و عمل، اینان آگاهانه در دفاع از دین و ایمان خود مرگ را پذیرفتند.
2- شهیدان اراده و ایمان و نه عمل:اینان در دفاع شرکت کرده، ولی از مرگ نجات یافتند.
3- شهیدانی که ارادۀ فداکاری نداشتند و مرگ را آگاهانه انتخاب نکردند ولی به خاطر دین خود کشته شدند.
در ادبیات کاتولیکی، شهدا بر او یا تقدم داشته و آنان نمونه های کامل مسیحیت شناخته، می شدند.
در واژه شناسی شهادت، اسلام و مسیحیت از واژه هایی با معانی مشترک استفاده می کنند و در عمل این پدیده، در مفهوم و فرهنگ مسیحیت به خصوص با اسلام شیعی شباهت
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 128
فراوان دارد.
در اسلام شهادت فداکاری جانی در دفاع از حقیقت بر اساس ایمان به آن و جلب رضایت حق بوده و در راستای پیروزی حق اتفاق می افتد.
در بررسی تطبیقی تاریخ شهادت مسیحیت و اسلام، این فرضیه تأکید می شود که شهدای مسیحیت برای حفظ دین فردی خود به مرگ تن دادند ولی اکثر شهدای اسلام در راه استقرار عدالت و حق به شهادت رسیدند. به علاوه شهادت در مسیحیت قبل از رسمیت یافتن و جهانی شدن مسیحیت شکل گرفت و در اسلام پس از آنکه به صورت نظام کامل دینی، سیاسی و اجتماعی درآمد.شاید به این علت است که برای شهادت در مسیحیت معاصر نقشی وجود ندارد در حالی که شهادت در اسلام، تا زمان معاصر، اهمیت خود را کاملاً حفظ کرده است.
دیگر آنکه در مسیحیت، شهادت صرفاً جنبۀ ایدئولوژیکی دارد ولی در اسلام عتاوه بر آن دارای بعد حقوقی نیز می باشد. در اسلام مجاهد برای تأمین هدفی مقدس زندگی می کند و شهید با تأمین این هدف به زندگی ابدی می رسد. این است که شهید همیشه زنده است.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 129