تطبیق قیام امام حسین(ع) با موازین فقهی
حجة الاسلام و المسلمین نعمت الله صالحی نجف آبادی
1 - دربارۀ قیام امام حسین(ع) اختلاف شدیدی بین صاحب نظران هست تا آنجا که در این مسئله هفت قول وجود دارد و هر محققی را دچار تعجب می کند.
2 - در متن اصلی تاریخ که حاوی سخنان و نامه های امام حسین(ع) در مورد این قیام است اختلاف ناشی از بعضی روایات است که در این مسئله مشکل آفرین شده است و اگر این نبود اختلافی در این مسئله وجود نداشت.
3 - اقوالی که در مورد قیام امام حسین(ع) وجود دارد به قرار ذیل است:
الف- قول اینکه امام در مرحلۀ دوم قیام خود قصد داشت برای احیای اسلام و سرنگون کردن حکومت ظلم با پشتیبانی نیروهای مردمی در کوفه حکومت اسلامی تشکیل دهد که حضرت امام خمینی(س) نیز این قول را قبول دارند. (ر. ک: صحیفه امام، ج 2، ص 371ـ373)
ب- قول دوم اینکه امام به قصد کشته شدن حرکت کرده و این دستور محرمانۀ آسمانی بوده است که امام باید خود را به کشتن بدهد.
ج- قول سوم اینکه امام هنگام حرکت از مکّه قصد تشکیل حکومت در کوفه را داشته ولی بعد از رسیدن خبر شهادت مسلم بن عقیل تصمیم گرفت خود و اصحابش را به کشتن دهد.
د- قول چهارم اینکه امام مردم را دعوت می کرد که بر ضد حکومت یزید قیام مسلحانه کنند و آنرا سرنگون سازند ولی خودش نمی خواست تشکیل حکومت بدهد و قدرت خلافت را به دست بگیرد زیرا به فرض به دست گرفتن قدرت نمی توانست اسلام را زنده کند و حتی نمی توانست لعن پدرش علی(ع) را ممنوع سازد.
ه- قول پنجم اینکه اساساً امام حسین(ع) قیام نکرده و قصد جهاد نداشته و حرکت او از به مکّه و از مکّه له سوی عراق فقط برای حفظ جانش بوده است.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 117
و- قول ششم اینکه امام به قصد تشکیل حکومت به سوی کوفه حرکت کرده ولی می دانسته است در این سفر شهید می شود و نمی تواند تشکیل حکومت بدهد.
ز- قول هفتم اینکه امام در ظاهر وانمود می کرد که می خواهد در کوفه تشکیل حکومت بدهد ولی در واقع به قصد کشته شدن حرکت کرده بود.
4- در قول اول و دوم که سابقۀ تاریخی طولانی دارند دو قول اصلی در این مسئله محسوب می شوند ولی اقوال دیگر در زمان ما حادث شده و اقوال فرعی هستند.
5- مدرک قول اول که می گوید: امام قصد تشکیل حکومت برای احیای اسلام داشته سخنان و نامه های خود امام(ع) است که محکم ترین مدرک و مورد اتفاق منابع اصلی در این مسئله است و تنها قول اول می باشد که قول امام راحل(س) نیز هست.
6- مدرک قول دوم که می گوید:امام به قصد کشته شدن حرکت کرده بعضی از روایات است که به نظر ما از معجولات غالیان کذّاب است و مردود می باشد.
7- برای پنج قول دیگر مدرک قابل ذکری ارائه نشده است و صاحبان بعضی از این اقوال احیانا به حدس و گمان و خیال پردازی پرداخته اند.
8- حرکت امام حسین (ع) در همۀ مراحل چهارگانه اش بر طبق موازین فقهی و سیرۀ عقلا انجام شده و بر اساس تدبیر و مشورت و انتخاب احسن شکل گرفته و امام که بزرگترین فقیه و اسلام شناس عصر خود بد حرکتش را با موازین فقهی تطبیق کرده و به انجام رسانده و نیازی به دستور محرمانۀ غیبی نداشته است.
9- روح حرکت امام و محور اصلی آن اقامۀ معروف و انکار منکر در شکل عملی آن گاهی برای جلوگیری از وقوع منکر به دست دیگران و گاهی برای از بین بردن منکر موجود و گاهی برای امتناع از انجام منکری که می خواهند بر انسان تحمیل کنند و گاهی برای تقبیح و محکوم کردن منکر انجام می شود و امام حسین (ع) هر چهار قسم آن را انجام داده است.
10- حرکت امام حسین (ع) در همۀ مراحلش الگو و سرمشق برای آزادیخواهان و
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 118
اصلاح طلبان در همۀ اعصار تا قیام قیامت است.
11- از وقتی که امام خمینی (س) در سال 1350 در نجف فرمود:«امام حسین (ع) مسلم بن عقیل را فرستاد تا مردم را دعوت کند به بیعت تا حکومت اسلامی را تشکیل دهد و حکومت فاسد را از بین ببرد.» (ر. ک: صحیفه امام، ج 2، ص 371ـ373) این سخن حق حضرت امام در دل مردم باایمان و انقلابی نشست و رفته رفته رشد کرد و بارور شد تا اینکه در سال 1357 با الگوگیری از قیام امام حسین (ع) با نیروهای مردمی تحت رهبری امام راحل و حسین زمان انقلاب عظیم اسلامی ایران را که ترجمان عینی قیام حسینی بود به وجود آوردند و شاه را سرنگون کردند و نظام مقدس جمهوری اسلامی را به جای رژیم دیکتاتوری پادشاهی برقرار ساختند و چهرۀ جدیدی از اسلام را به جهانیان نشان دادند و قرآن را از غربت و مهجوریت نجات دادند.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 119