فرهنگ عاشورا
خاستگاههای اعتقادی و زمینه های اجتماعی و سیاسی نهضت عاشورا
عزالدین سلیم
از زمره مشکلات اساسی در حقیقت جامع و فراگیر دربارۀ نهضت عاشورا، موضوع کم توجهی و یا بی اعتنایی به نقش منفی و مخالف تعصبهای قرشی و قبیله ای در برابر رسالت و نبوت و دستاوردهای آنهاست. این تحقیق کوششی است جامعه شناختی و تاریخی تا از منظر این شاخصه پیشنهادی،به تحلیل زمینه های اعتقادی و اجتماعی و سیاسی نهضت عاشورا بپردازد.
مقاله ریشه های گرایش مخالف تعصب قریش را از زمان پیامبر اکرم(ص) با بیان نمونه هایی آغاز می کند، تا نوبت به تحلیل حادثه سقیفه می رسد و پس از آن به رفتار قبیله ای رهبران جامعه اسلامی آن عصر تا زمان امام علی(ع) می پردازد و آن بینش و گرایش قبیله ای را اساس قدرت گرفتن معاویه در شام و قدرتمندی روزافزون خاندان اموی، تحلیل می کند.
اوج و نمود روشن و نظرگیر آن کینه ها و تعصبهای قبیله ای را مقاله در شخصیت معاویه نشان می دهد و به تحلیل برخورد و اندیشه و دو فرهنگ یکی فرهنگ و رویکرد دینی در نمود انسانی آن، امام علی(ع) و دیگری فرهنگ جاهلیت و کینه قبیله ای که معاویه نمایندۀ آن است. بررسی ابعاد سیاستها و حرکتهای معاویه فراز دیگر مقاله است. از زمرۀ این ابعاد ایجاد حکومت سلطنت و به میراث گذاشتن آن برای یزید است. اوج رویارویی دو فرهنگ یاد شده میان صف حسینیان و یزیدیان است که آخرین فراز مقاله را در بر دارد.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 100