روشهای پاسداری از حماسۀ عاشورا و فرهنگ آن در تاریخ فرهنگ اسلامی
اکرم روشنفکر
در رابطه با عنوان فوق حداقل با دو روش معتبر می توان به بررسی پرداخت اول: تعقیب مسیری که انسان کامل ((مقام شامخ ولایت)) تا حضرت حجت (عج) در پاسداری از حماسۀ عاشورا و فرهنگ آن ترسیم فرموده اند. و دوم: بررسی عناصر حماسۀ عاشورا و تحقیق در ارکان فرهنگ آن برای بازیافت روشهائی که خود عاشورا به معرض نمایش می نهد.
اول گفتم که تلقی مقاله از ((فرهنگ)) با استفاده از حدیث شریف نبوی ((ادبنی ربی فأحسن تأدیبی)) است. آنگاه با استخراج سه رکن از دحیث شریف به مدد بیانحضرت امام خمینی (س) به توضیح سه رکن پرداختم. از اینجا معلوم شد که منظورم از فرهنگ مجموعۀ نگرش و ارزشها و مناسبات انسانی است به درست ترین راه انتقال این مجموعه را در روش علمی او دانستم. آنگاه به توضیح در مورد جایگاه علم و مراتب علمی پرداختم. و برای آن حداقل ((باور)) که ایمان را نتیجه می دهد و حداکثر یقین که اداء تکلیف را نتیجه می دهد بر شمردم به این ترتیب عاشورا را فرهنگی حماسی می بینم که ((باور)) یاران عاشوراء عنصر اعتماد در این حماسه را باز نمود. اگر اعتماد کامل یاران عاشوراء نبود راه به سوی پذیزش بی چون و چرای تکلیفی به اباعبدالله (ع) نمود، هموار نمی گشت، این اعتماد تالی تلألو عنصر دعاء است که در جای جای حماسه بال می گشاید و قوت و شدتی را که حماسه می گوید و آنان را برمی انگیزد، مهار می زند، و جهت می دهد.
عاشورا فرهنگی حماسی است که با توجه به برنامۀ متکامل خود ارزش شناسی، عبودیت، حضور با نیرویی که سه عنصر اعتماد، دعاء و اداء تکلیف در اختیارش می نهد قابلیت شگرفی در فراگیری تمام جامعه که لازمۀ تسمیۀ فرهنگ است را داراست.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 87