نهضت عاشورا از دیدگاه اهل سنت
دکتر مرتضی ذکایی
انّ البکاء علی سیّدالشهداء علیه السلام و اقامه المجالس الحسینیّه هی الّتی حفظت الاسلام منذ اربعه عشر قرناً
الامام الخمینی
یا راکباً قف بالمحصب من منی واهتف بساکن خیفها و الناهض
شحرا اذا فاض الحجیج الی منی فیضا کملتطم الفرات الفائض
ان کان رفضا حب آل محمد فلیشهد التثقلان انی رافض
الامام الشافعی
ای شتر سوار توقف کن در محصّب از حدود منی و آواز ده ساکنان و روندگان آن مکان یعنی مقیمان و مسافران آن جا را به وقت سحر. زمانی که حاجیان به سوی منی رجوع کنند مثل موج زدن فرات موج زننده، اگر دوستی آل محمد (ص) رفض باشد، پس جن و انس گواه باشند که من رافضی هستم.
الامام الشافعی
نهضت خونین عاشورا و شهادت حسین بن علی (ع) و یاران او تا کنون از زوایای مختلفی بررسی شده و دربارۀ آن هم کتابهای فراوانی نگاشته شده که شمارش همۀ آنها اگر محال نباشد به آسانی هم ممکن نیست. پس از عاشورای سال 61 هجری شاعران، مورخان، نویسندگان و عالمان شیعی دربارۀ این حادثۀ بزرگ تاریخ بسیار قلم زده اند و آثار زیادی به وجود آورده اند. اما در این مقاله، نویسنده خواسته به مصداق:
خوشـتـر آن باشـد که سـر دلـبـران گـفـتـه آیـد از زبـان دیـگـران
نهضت حسین(ع) را از دیدگاه شاعران، نویسندگان و محدثان اهل سنت مورد بررسی قرار دهد. البته نویسنده بر سر تحلیل روایات و احادیث نبوده،آن را به فرصت دیگر واگذار کرده است.
قصیدۀ امام شافعی در مرثیه حسین بن علی، چند روایت تکان دهنده که امام احمد بن
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 81
حنبل در کتاب المسند دربارۀ شهادت امام حسین(ع)نقل کرده است، روایت هلال بن جناب عبدی، روایت محمد بن جریر طبری، روایت ابوالفرج اصفهانی،روایت زمخشری، روایت ابن حجر هیثمی، روایت سبط ابن الجوزی و روایت جلال الدین عبد الرحمن سیوطی عناوین مطالب مختلف این مقاله هستند.
البته باز هم تأکید می کند که نویسنده به هیچ وجه قصد تحلیل و نتیجه گیری از روایات را نداشته و این تحلیل به خوانندۀ آزاداندیش واگذار شده است تا با رجوع به فطرت پاک انسانی خود نتیجۀ مطوی در میان روایات ذکر شده را به دست آورد.
پس از ذکر روایات بزرگان و ائمه اهل سنت،در خاتمه، گفتاری هم در بارۀ عزاداری بزرگان اهل سنت بر حسین بن علی در طول تاریخ آمده است.
کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 82