نقاشان عاشورا

نقاشان عاشورا

‏ ‏

منیژۀ آرمین و مریم راجی کاشانی

‏ ‏

‏مقاله، با ذکر مقدمه بحث را از دوره صفویه که معرفی شیعه بقوت صورت گرفت، با مسأله پرده های درویشی آغاز می کند. که در آن پرده هایی از صحنه کربلا کشیده می شد و پرده خوانها درمیادین روستا به توضیح و خواندن آن می پرداختند آنگاه نقاشی درقهوه خانه رامطرح می کند و کار علیرضا قول لر آقاسی در زمان نهضت مشروطه که نقاشی را از انحصار طبقه خاصی به سطح عموم مردم با طرح آن درقهوه خانه در دار، آورد، مورد اشاره قرار می دهد.سپس بی رونقی دوره حسین قول لر آقاسی پسر علیرضا را در این زمینه پس از فروکش کردن شعارهای مشروطیت مطرح می سازد. و مانع تراشیها و مخالفتهای حکومت را با تجمع مردم و پرداختن نقاشان قهوه خانه به این گونه مطالب باز می شمارد. آنگاه محمد مدبر، شاگرد علیرضا ودرحکم برادر حسین قوللر آقاسی رافرد آخر این نسل، به عنوان کسی که تا حدی با تأثیراز نقاشی مذهبی اروپایی، از سبک علیرضا خارج شد. معرفی می کند. نگارنده نسل بعدی نقاشان قهوه خانه راکه هنوز درقید حیاتند با ذکری از حسن اسماعیل زاده، عباس بکولی فر، حسین همدانی و... مورد اشاره قرار می دهد. با ذکر بیانات و خاطراتی به نقل از اساتید مزبور بحث این قسمت را به پایان می برد.‏

‏بخشی را نیز به توضیح نقاشی پشت شیشه اختصاص می دهد و از وجود زبان عشق در این کار، و ارادت و خلوص و صفا به عنوان معیار و سبک کار این نقاشان یاد می کند و از کار شیشه نگارانی چون میرزا مهدی شیرازی و اسماعیل گیلانی نام می برد و در پایان این مبحث نقاشان گمنام عاشورا به اشارت می رود. خاتمه این مقاله با توضیحی ازکارهای استاد محمد تجویدی و استاد محمود فرشچیان پایان می پذیرد.‏

 

کتابچکیده مقالات کنگره بین المللی امام خمینی(س) و فرهنگ عاشورا 11 تا 12 خرداد 1374، تهرانصفحه 3