بررسی نمادگرایی در ادبیات انقلاب اسلامی
دکتر حسینعلی قبادی
در این مقاله، مؤلف ضمن تعریف نماد و تبیین ابعاد گستردۀ آن، به بررسی انواع تقسیم بندیهای نماد از جنبه های مختلفی چون پیوستگی با تفکر و اندیشه و حوزه های علوم و ... می پردازد و در مورد برخی از نمادهای دارای بسامد بالا و نمادهای برگرفته از اشعار و نمادهای ابداعی در آثار امام(ره) بررسی کوتاهی انجام می دهد؛ سپس شواهدی را از نحوۀ کاربرد نمادها در اشعار امام و شاعران انقلاب اسلامی به منظور تبیین بیشتر موضوع ارائه می دهد؛ بخشهایی از این نوشتار در ذیل آمده است:
نقد ادبیات انقلاب اسلامی برای شکوفایی خویش، نیازمند نگریسته شدن از حیث نمادگرایی است تا بتوان از آن طریق گوهر گرانبهای ذوق ورزی و مایه وری دینی و اشراقی آن را شناخت. ...
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 60
در فرهنگ فلسفی، نوشته های نمادین و سمبلیک، آثاری مبتنی بر «صُور الهامی» در مقابل تفکّر منطقی مبتنی بر«معانی مجرّد» تعریف شده است. میرچا الیاده، رمز [و نماد] را دنباله و ادامۀ تجلّی قداست در اساطیر توصیف کرده است. به اجمال می توان گفت: هرگاه در اثر ادبی، ابزار و عناصری به خدمت گرفته شود که هم خود باشد و هم مظهر مفاهیم فراتر از وجود عینی خود، نماد خوانده می شود. این نماد باید به نحوی پیچیده و ظریف و با پردازشی زیبا و شگرف بیان شود؛ به نوعی که حاصل خیال و شهود و مکاشفه تلقّی گردد... .
همواره برای بیان مفاهیمی که از تعریف و درک آنها عاجزیم، از اصطلاحات نمادین سود می جوییم. به همین دلیل است که مذاهب، زبان و تصاویر نمادین را به کار می گیرند... .
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 61