دکتر نعمت الله ایرانزاده
مؤلف در این مقاله ضمن تأکید بر این نکته که بررسی موردی قالبهای شعری و تحلیل ویژگیهای آنها امری شایسته است؛ دربارۀ غزل به بحث نشسته است. وی دربارۀ غزل و غزل پردازی نکاتی ذکر می کند که بخشهایی از آن در ذیل می آید:
غزل مهمترین قالب شعری امروز است؛ در این قالب هم شاعران متمایل به سنّت ادبی گذشته و سنت گرایان، شعر سروده اند و هم شاعران متمایل به شعر نو و نوگرایان. مروری کوتاه بر دفترهای شعر شاعران روزگار ما نشان دهندۀ آن است که «غزل» محبوب همۀ شاعران بوده است و در آثار شاعران دورۀ انقلاب اسلامی این دلبستگی و تعلق خاطر به غزل بیشتر دیده می شود..
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 38
قالب غزل به دلیل نقش و کارکرد مثبت در تاریخ ادب فارسی در بیان مسائل عاطفی، مورد پسند زمانه واقع گشته است؛ از سوی دیگر، مردمان روزگار ما کمتر به توصیفات ادبی از نوع قصیده و مثنویهای بلند دلخوش می شوند، همچنانکه از رمانهای بلند نیز کمتر متأثر می گردند... .
ظرفیت وجود ی غزل و توجه شاعران به آن، سبب گشته در غزل امروز، موضوعات و معانی شعری متنوع و در عین حال جدید طرح شود و غزل تنوع مضامین بیابد و از نظر صورت و ریخت و وزن و موسیقی دگرگون شود....
برخی از غزل پردازان از تجربۀ شاعرانه و احساسات شخصی در غزل، سخن به میان نیاورده اند، بلکه در ادامۀ سنت غزلسرایی، به این قالب روی آورده اند؛ و طرح مضمون و معنا در آن عادی و تکرار شده است و حتی ساختار زبانی و تغییر و تحول در شکل و موسیقی نیز در آن بی تأثیر است و وقتی غزل قالب و صورت مشخصی پیدا می کند و مضامین و معانی نیز در آن روی به تکرار می گذارد و تثبیت می شود؛ می توان غزلسرایی را هم صناعتی به حساب آورد که شاعر بدون عاشق شدن نیز می تواند نظایر آن را بسازد...
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 39