سخنرانی اختتامیه (بهجتی شفق)
حجت الاسلام محمدحسین بهجتی شفق در آخرین روز کنگره پس از ایراد سخنرانیها و مقالات محققان و ادیبان کشور به سخنرانی پرداخت و کلام خود را با تبریک به مناسبت ولادت حضرت فاطمه آغاز کرد.
وی این کنگره را در نوع خود بی نظیر دانست و اضافه کرد: در گذشته اگر چنین حرکتی نیز وجود داشت، دربرگیرندۀ موضوعهای وسیع و متنوعی نبود. او هشت مقاله و دوازده سخنرانی ارائه شده را بر سه دسته تقسیم کرد و با اشاره به این نکته که تمامی صاحبان مقاله ها زحمت کشیده بودند، گفت:
1- دسته اول با ارسال نوشته هایی ظریف، اندیشه خود را در چهارچوب و دایرۀ موضوع کنگره ارائه کرده بودند و مطالبشان کاملاً قابل بحث و بررسی بود.
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 30
2- برخی از مقالات یا سخنرانیها از موضوع کنگره خارج بودند، تا جایی که صاحبان آنها شرح حال خود را بازگو کرده بودند.
3- دسته سوم مقاله هایی که در دایرۀ موضوع کنگره بودند؛ اما زیاد به حاشیه پرداخته بودند، تا جایی که مقدمه، طولانیتر از خود بحث می شد. هر چند شاید خود مقالات چنین نبود؛ اما ارائۀ آنها به صورت سخنرانی چنین جلوه ای پیدا می کرد.
- بهجتی شفق در ادامۀ سخنان خود، ابعاد تأثیر امام و انقلاب بر ادبیات و سایر هنرها را چنین بر شمرد:
1- تغییر در سبک: این سبک با آنکه به سبک هندی نزدیک است؛ ولی از آن جداست. در واقع شاید بتوان آن را سبک انقلاب دانست.
2- تغییر در الفاظ و قالبها: که رویکرد شعرا به غزل با وزنهای طولانی و مفاهیم والا و حیات دوبارۀ مثنوی- که با روشهای خاص احیا شد- و کاربرد تازۀ رباعی نیز ثمرۀ آن است.
3- سمبولیسم یا نماد گرایی: در ادبیات انقلاب با کاربرد تازه و جالب لغات و ترکیبات و اصطلاحات، رمزهای خاص و مفاهیم انقلاب بیان شد؛ مانند روح باران، آینه و ...
4- تصنیف ها و سروده های تازه: این سروده ها از زمین تا آسمان با قبل از انقلاب تفاوت دارد؛ زیرا علاوه بر استقلال و آزادی، دربرگیرندۀ معانی روحانی هم هست؛ مانند: «این بانگ آزادی» و «خمینی ای امام» که در قالبهای تازه سروده شده اند - که نمونه های این چنینی، قبل از انقلاب وجود نداشت - همراه با آنها، نوعی شعر و تصنیفهای حماسی هم در دفاع مقدس شکل گرفت.
دبیر کنگره در ادامه گفت: هر چند در ادبیات منثور کار شده است، ولی
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 31
هنوز هم تازه کار هستیم و گامهای اول را برمی داریم؛ نوشته های ما در آغاز راه هستند و در حد متوسطی قرار دارند.
او با تأکید بر ادامۀ راه کنگره در سالهای آینده خاطرنشان کرد که این کنگره طلیعۀ یک کار تازه است و راههای بهبود آن را در سالهای آینده می توان چنین برشمرد:
1- شرح حال استادان در کنار ارائۀ مقالات و سخنرانی آنها؛
2- بررسی انواع توصیف های امام(ره) از هنر که به طور اساسی در این زمینه کوشش به عمل نیامده است و این موضوع خود می تواند بزرگترین انگیزه برای پرواز ادیبان باشد.
وی سپس با دعا و نیایش و آرزوی شادی روح امام راحل، شهیدان انقلاب، و پایداری نظام، پایان کنگرۀ بررسی تأثیر حضرت امام(ره) و انقلاب بر ادبیات معاصر را اعلام کرد.
کتابیادنامه کنگره بررسی تأثیر امام خمینی و انقلاب اسلامی بر ادبیات معاصرصفحه 32