اخبار فصل
پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران:
در بعد انسانی، فرقی میان زن و مرد نیست
3 / 3 / 90- مراسم اختتامیه جشنواره زنان در جامعه مهدوی با سخنرانی خانم دکتر فاطمه طباطبایی همسر سید احمد خمینی، سوم خرداد ماه همزمان با میلاد با سعادت حضرت زهرا(س) و حضرت امام خمینی(س)، در تالار ابن سینا دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی خبری جماران، خانم دکتر فاطمه طباطبایی پس از قرائت دو قطعه شعر از اشعار امام خمینی(س) با موضوع حضرت زهرا(س) و حضرت مهدی(عج) گفت: آن چه که از روایات ائمه اطهار ما بر می آید همه این بزرگواران جامعه بشریت را به نحوی به انتظار دعوت کرده اند.
وی با اشاره به ویژگی های ظهور حضرت مهدی(عج) ادامه داد: وقتی حضرت مهدی ظهور بکنند اولاٌ این ظهور یک رخداد عینی و ملموس است و یک اتفاق است یعنی یک مفهوم کلی نیست که ما بخواهیم به دنبال مصادیقش بگردیم بلکه یک رخداد است که شخصیت مشخصی در یک زمان معین با شناسنامه معینی ظهور خواهد کرد و جهان را به فیض می رساند و عدالت را در جهان حاکم می کند.
طباطبایی ادامه داد: عدالت همان امری است که هر بشری بالفطره آن را خواهان است. وقتی حکومت ایشان جهانی است ما نیز باید جهانی فکر کنیم و از محیط بسته خودمان رها شویم. ما که
حضورج. 77صفحه 219
می گوییم منتظر هستیم برای آن جامعه ای که ایشان تشریف می آورند باید برای عدل مهدوی آماده باشیم. باید اول آن عدالت را در وجود خودمان پیاده کنیم و منتظر باشیم؛ این انتظار را باید خودمان در وجود خودمان بفهمیم و پیاده بکنیم.
خانم دکتر فاطمه طباطبایی با اشاره به تعاریف متفاوت مفهوم عدالت در مکاتب مختلف ادامه داد: به نظر من باید یک مقدار از حوزه نظری فاصله بگیریم. سخن در این زمینه زیاد گفته شده است باید وارد حوزه عمل شد و آن چه را که در حوزه نظر گفته شده در خودمان پیاده کنیم. وجود ما با گفتار و اعمالمان ساخته می شود من همانم که انجام می دهم نه اینکه نتیجه اش به من بر می گردد.
این استاد عرفان اسلامی افزود: در اندیشه عرفا و همین طور اندیشه عرفانی حضرت امام خمینی (س) اولین منزلی که عرفا برای سلوک به آن دعوت می کنند بیدار شدن است. انسان یک موجود تودرتو با لایه های طولانی است و هر فردی باید خودش این لایه ها را در نوردد. در مرحله نفسانی ما با چشم و گوش درک می کنیم اما یک لایه درونی وجود ما قلب است. قلب است که حقایق را می بیند و شهود می کند و می فهمد. آن حقایق آن سویی را عقل نمی فهمد عقل به قلب کمک می کند. همان طور که نفس ما گوش و چشم دارد و به وسیله حواسش مطالب را دریافت می کند و به عقل می دهد و عقل هم تعقل می کند مرتبه وجودی دیگر ما قلب است و قلب است که حقایق را می فهمد. قرآن نیز می فرماید "قلب دارند اما تعقل نمی کنند".
وی در ادامه ضمن اشاره مجدد به دیدگاه عرفا افزود: منزل اول بیدار شدن است. همه انسانها بیدار هستند اما بیداری مراتب دارد در هر مرتبه ای که باشیم نسبت به مرحله بالاتر غفلت داریم و در خوابیم. زمانی که در مرتبه نفسانی حرکت می کنیم از مرتبه قلب آگاه نیستیم و غفلت داریم و اگر به مرتبه قلب می رسیم از مرتبه روح خبر نداریم و نسبت به آن خوابیم و غفلت داریم. باید راه عمل را بپیمائیم شاید یک مقداری در این زمینه کم کار کرده باشیم بیاییم اینها را دنبال کنیم.
عروس حضرت امام خمینی(س) ادامه داد: ما اگر به فکر جامعه جهانی هستیم باید خودمان هم جهانی فکر کنیم اگر انتظار داریم حضرت مهدی بیایند و عدالت را در جهان بگسترانند ما هم
حضورج. 77صفحه 220
باید عدالت را در درون خودمان پرورش بدهیم و بتوانیم منتظر باشیم زمانی می توانیم منتظر آن جامعه باشیم که در درون خودمان اصولی را پیاده کرده باشیم.
وی در ادامه با اشاره به سلوک فردی هر انسان در عرفان عملی ادامه داد: باید ببینیم کجا هستیم و کجا می خواهیم برویم و به کجا برسیم چه مسیری را باید طی کنیم ؟ اول باید خودمان را اصلاح کنیم می خواهیم خودمان فرد منتظر باشیم تا زمانی که حضرت مهدی می آیند همراه ایشان باشیم و بتوانیم به ایشان کمک کنیم.
طباطبایی با اشاره به پرسش نقش زنان در زمینه سازی ظهور افزود: زنان نیز مانند مردان هستند هیچ تفاوتی ندارند زن زمانی که نقش مادری، خواهری یا همسری دارد یک سری وظایفی دارد اما در بعد انسانی، فرقی میان زن و مرد نیست.
عروس امام خمینی ( س ) با اشاره به بیانات ایشان افزود: ایشان همیشه با یک نظر به زنان و مردان نگاه می کردند و خواهران و برادران را در کنار هم بیان می کردند.
همسر حجت الاسلام و المسلمین سید احمد خمینی(س) ادامه داد: هر فردی خودش ذائقه اش را تغییر می دهد ما نسبت به بعضی چیزها حساسیت داریم و زشت می شماریم اما وقتی مد می شود می پذیریم اما اگر می خواهیم یک جامعه انسانی داشته باشیم حداقل باید برای زندگیمان برنامه ریزی کنیم و برنامه داشته باشیم.
دکتر طباطبایی با اشاره به فرازی از کتاب سرالصلوة در مورد رابطه انسان و جهان افزود: ایشان بحث فقهی مکان نمازگزار را توضیح می دهند و پس از بیان مباحث فقهی این موضوع می فرمایند یک عده از نمازگزاران که طبق شرایط فقهی نمازشان را درست می خوانند یک عده هم که اهل ولایتند مکان نماز را به گونه ای دیگر می بینند آنها جز خدا چیزی را نمی بینند خدا خودش عابد و معبود و مکان و مسجد است و عبودیت نیز از تعینات اسما و صفات الهی است؛ اما یک عده ای اهل معرفت اند که مکان نماز را همه عالم می دانند این ها می گویند همه عالم و همه موجودات " یسبح لله فی السموات و الارض " یعنی همه موجودات خداوند را تسبیح می کنند. وقتی همه موجودات نمازگزار هستند مسجد اینها چیست؟ مسجد می شود آن عالم ماسوا و
حضورج. 77صفحه 221
سبحه اش عرش خداست و سجده گاهش زمین یعنی عالم مسجد ربوبیت حق است.
وی ادامه داد: آیا اگر این مفهوم را بپذیریم می توانیم با هر شرایطی وارد مسجد شویم جز با طهارت می شود وارد مسجد شد؟ طهارت چشم و دست و دل و خیال؛ آیا می شود دیگر به کسی بدبین بود؟ آیا می توان بدخواه کسی بود؟ آیا می توانیم هتک حرمت کسی را بکنیم؟ آیا می توانیم آبروی کسی را ببریم ؟ اگر این نگاه را به جهان داشته باشیم رابطه مان با جهان و خودمان و دیگران تنظیم می شود.
در این مراسم، علاوه بر دکتر فاطمه طباطبایی، دکتر عباس شیبانی عضو شورای شهر تهران و مدیر عامل بنیاد فرهنگی مهدی موعود (عج) و خانم گونزالس بانوی آمریکایی مسلمان شده نیز به ایراد سخنرانی پرداختند.
این جشنواره در 4 بخش اصلی ادبی، مقاله و پژوهش، کلیپ و نماهنگ و ترجمه با محوریت زنان آسمانی در گذر زمان در قالب موضوعات «زن در جامعه مهدوی»، «مادران منتظر پرور»، «رسالت زینبی (ص)، ظهور مهدوی(ع)»، «زن و مرد با کمال انسانی مشترک»، «الهیات فمینیستی؛ منزلت یا حقارت» توسط معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران برگزار شد و طی مراسم اختتامیه جوایز برگزیدگان بخش های مختلف اهدا شد.
در پایان این مراسم توسط استاد حسام الدین سراج و گروه بیدل موسیقی اجرا شد.
لازمه تادیب دیگران، تادیب خویشتن است
3 / 3 / 90- سیده فریده مصطفوی، صبح امروز سه شنبه در نشست مقدماتی همایش ملی " امام خمینی (ره) و تعلیم و تربیت اسلامی " که در تالار مفید دانشگاه قم برگزار شد؛ در سخنانی ضمن تبریک سالروز ولادت حضرت زهرا(س) و امام خمینی (ره) اظهار کرد: امروز تولد زنی است که روح و اسوه صبر و استقامت و نمونه شهامت و شجاعت است که سیده نساء العالمین لقب گرفت و سوره کوثر در شأنش نازل شد و شهیده راه ولایت بود و درس ولایت مداری را به بشریت آموخت.
مصطفوی با اشاره به سخنانی از امام خمینی (ره) در خصوص تعلیم و تربیت اسلامی گفت:
حضورج. 77صفحه 222
تعریف تعلیم و تربیت زیاد مشکل نیست اما عمل کردن به آن بسیار مهم و سخت است و ایشان این علم را عملاً پیاده می کردند.
وی با بیان سخنان امام خمینی (ره) در خصوص حضرت زهرا(س) اظهار کرد: مخاطب ایشان زنان هستند و می گویند زنان نقش موثری در اجتماع دارند چه در تربیت فرزند و چه در تربیت جامعه و امام مادر را نقاش اساسی در زندگی طفل می دانند.
فرزند امام با بیان این که امام در حدود پنج ماهگی پدر خود را از دست دادند؛ افزود: نقش اولیه تربیت امام از دامن مادری صالحه بود و لذا امام بر تربیت فرزند توسط مادر تکیه دارند و می گویند از دامان زن مرد به معراج می رود.
وی اضافه کرد: امام از 15 سالگی نماز شب می خواندند و مکروهات را انجام نمی دادند و این ثمره تربیت مادر است تا جایی که به خودشناسی و سپس به خداشناسی رسید.
مصطفوی در مقایسه علم و ایمان گفت: امام معتقد بودند ما به خیلی مسایل علم داریم اما ایمان نداریم و به همین سبب نتوانسته ایم آن طور که باید اوج بگیریم و شیطان نیز این چنین است.
وی با اشاره به سخن امام خمینی بدین مضمون که مبادرت به تهذیب نفس و تصفیه اخلاق به منظور خروج از حکومت شیطان از مهم ترین واجبات عقلیه است، افزود: اگر بتوانیم به نفس اماره مسلط شویم می توانیم به تهذیب و تزکیه نفس برسیم و خودسازی کرده و اطرافیان را نیز نصیحت کنیم.
فرزند امام ادامه داد: ما اگر مؤدب به آداب اسلامی نباشیم نخواهیم توانست دیگران را تأدیب کنیم و اگر مربای خوبی نباشیم مربی خوبی نیز نخواهیم بود.
وی بیان کرد: امام معتقدند اگر زنان صالحه ای در جوامع باشند جامعه اصلاح می شود و اگر زنان غیر صالحه باشند جامعه فاسد می شود.
مصطفوی با اشاره به این که انسان بر اساس فطرت الهی به دنیا می آید، گفت: تربیت است که انسان را به اوج می رساند و یا موجب فساد می شود و امام بر این باور بودند که گرفتاری ما بر این اساس است که عالم شدیم اما تزکیه نشده ایم و نور هدایت در ما واقع نشده است.
حضورج. 77صفحه 223
وی افزود: اگر دانشمند مهذب به اخلاق اسلامی نباشد وی را غرور فرا می گیرد و این تهذیب است که خشوع را در پی دارد و لذا امام (ره) می فرمودند که من دست بسیجیان را می بوسم و البته اگر می گوید عمل هم می کند.
فرزند امام (ره) اظهار کرد: حب قدرت بسیار خطرناک است و موجب ترور شخصیت، کشتار، قتل و... می شود تا اندکی بیشتر حکومت کنند و حب ثروت نیز موجبات دزدی، قتل، دروغ بستن و... را به همراه دارد و لذا امام به انسان ها توصیه می کنند که ابتدا باید مهذب به اخلاق اسلامی باشند و تزکیه شده باشند و بعد به سراغ علم بروند.
وی اظهار کرد: مقام ها با یک امضا می آیند و می روند و نباید به مقامات فخر فروخت؛ حیف از انسان نیست که این گونه بیاندیشد.
مصطفوی گفت: امام احترام به همسر را از اوجب واجبات می دانستند و این باید الگوی زندگی همه باشد تا کودکان نیز این گونه احترام کردن را بیاموزند.
وی ملاک های مختلفی را در انتخاب همسر دخیل دانست و گفت: امام (ره) نیز بر این عقیده بودند که همسران هم کفو یکدیگر باشند و این در حالی است که امروزه جوانان ما از طریق اینترنت همسر برمی گزینند و این اشتباهی بزرگ است.
وی با اشاره به سخن امام مبنی بر لزوم اسلامی سازی مدارس برای انسان سازی اظهار کرد: باید مسایل تربیتی اسلامی در مدارس مورد توجه قرار گیرد و به همین دلیل معلمی شغل انبیاء نام گرفت.
وی در پایان بر لزوم ملایمت برای آموزش واجبات تاکید کرد و گفت: در آموزش واجبات، امام (ره) هیچ گاه ناملایمتی از خود نشان نمی دادند و در صورت وجود اشکالی در نماز تنها از همسرشان می خواستند که دوباره به فرزندان آموزش دهند.
سرمایه های نظام
6 / 3 / 90- دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، شخصیت های بزرگ و با تجربه کشور را از سرمایه های اصلی نظام دانست و بر حفظ و شناخت این سرمایه تأکید کرد.
حضورج. 77صفحه 224
حسین موسوی تبریزی، اولین مسأله در شناخت سرمایه های اصلی نظام را، شناخت خود نظام عنوان کرد و گفت: برای شناخت سرمایه های اصلی نظام ابتدا باید ببینیم که نظام را چه معنایی می کنیم.
وی اضافه کرد: برخی ها نظام را آنچنان محدود می کنند که گویی نظام یعنی فقط همین نظامی که به طور رسمی مطرح است و یا افرادی که امروز بر سر کار هستند؛ که باید ببینیم آیا نظام همین است یا نظامی است که در ابتدای انقلاب می خواستیم و مطرح بود. اگر بتوانیم این دو را از هم تفکیک کنیم آن وقت معلوم می شود که هم شخصیت های نظام و هم اصل نظام چگونه حفظ شده و در آینده نیز چگونه باید آن را حفظ کرد.
موسوی تبریزی با بیان اینکه باید در رابطه با اصل نظام و اینکه حضرت امام چه نظامی را ترسیم می کردند، شناخت داشته باشیم، یادآور شد: مردم در 12 فروردین سال 58 به اصل نظام رأی دادند و چند ماه بعد هم در قانون اساسی تبلور پیدا کرد و به نظر ما اصل نظام همان است که مردم جمع شدند و به آن رای دادند. مردم اسم نظام را در آن روز، جمهوری اسلامی گذاشتند و به چگونگی و جزییات آن در قالب قانون اساسی با رفراندومی در نیمه دوم همان سال رأی دادند.
دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم ادامه داد: در این نظام، همه اهداف در مقدمه قانون اساسی روشن است و در تمام اصول قانون اساسی متبلور شده است. البته من نمی خواهم بگویم که این، وحی منزل است بلکه برخی از این اصول قابل تغییر است، ولی آنچه مردم آن روز می خواستند در آن چارچوب پیاده شده و اکثریت قابل توجهی به آن رأی دادند.
وی با تأکید بر اینکه این نظام چیزی نبود که در همان روز 12 فروردین آفریده و خلق شده باشد، تصریح کرد: حتی تنها امام(ره) نبودند که این نظام را آفریدند. درست است که از سال 42 به بعد، شکل خاصی به عنوان نظام اسلامی در خواسته های مردم به وسیله حضرت امام تبلور پیدا کرد، ولی در رابطه با اصول دیگر و حتی در رابطه با اسلامی بودن آن، از زمان مشروطه مطالباتی مطرح بود و آزادی و عدالت خواهی درخواست های مردم بود، به طوری که یکی از اولین شعارهای مشروطه، ایجاد عدلیه یعنی عدالت خواهی، دادگاه های عادلانه و ایجاد مرکز قانونگذاری
حضورج. 77صفحه 225
بود تا جلوی استبداد و دیکتاتوری در کشور را بگیرد و هر کس هر تصمیمی که خواست نگیرد.
موسوی تبریزی ادامه داد: در آن زمان اختلاف بر سر این بود که مشروعه و یا مشروطه بدون قید باشد که بالاخره مشروعه بودن در آنجا مطرح شد و طبق متمم قانون اساسی، مجتهدین بزرگ باید نظارت می کردند تا خلاف موازین اسلامی مصوب نشود بدین ترتیب منهای تعداد معدودی از مواد قانون اساسی مثل اصول مربوط به ولایت فقیه، مابقی اصول در همان قانون اساسی مشروطه هم مطرح و تصویب شد و این نشان می دهد که ملت از آن زمان این مطالبات را داشتند.
دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم با بیان اینکه این مطالبات فطری است، اظهار کرد: هیچ فردی را پیدا نمی کنید که بگوید من آزادی های مشروع، عدالت، دفاع و استفاده مساوی از امکانات برای یک جامعه را نمی خواهم و یا نمی خواهم از منابع طبیعی استفاده کنم. همه بشر چنین چیزهایی را می خواهند و به خصوص که اکثریت مردم در کشور ما مسلمان هستند و بودند، بنابراین اینها خواسته همه مردم بود و این خواسته های مردم باید در اجرا متبلور می شد و نمود پیدا می کرد و مهمترین نکته رهبری حضرت امام این بود که توانستند این حرکت ها و خواسته های مردمی را در قالب نظامی به نام جمهوری اسلامی جای دهند و این چیزی بود که مشروطه نتوانسته بود در آن موفق شود، چرا که به دنبال سلطنت مشروطه رفتند و توجه نکردند که در ایران سلطنت از دیکتاتوری و استبداد جدا نخواهد شد.
وی ادامه داد: امام (ره) جمهوری اسلامی را مطرح کردند و جمهوریت آخرین خنجر و آخرین ضربه ای بود که امام بر پیکر دیکتاتوری استبدادی شاهنشاهی وارد کردند تا آنهایی که طرفدار شاه بودند مأیوس شوند و نخواهند این دیکتاتوی دوباره زنده شود. امام به دنبال این بودند که آراء و خواسته مردم انجام شود که این به معنی مدیریت مردم در جامعه است و البته اسلامیت از جمهوریت و جمهوریت از اسلامیت نشات می گیرد، یعنی اسلام حکومتی را جز حکومت مردم نمی خواهد و این مسأله در اصل 57 قانون اساسی کاملا روشن است و در آنجا آمده است که حاکمیت از آن خداست و اوست که انسان را بر سرنوشت خویش حاکم کرده است.
موسوی تبریزی با بیان اینکه حکومت مردم خواست خداست، تصریح کرد: اسلامیت و
حضورج. 77صفحه 226
جمهوریت در اینجا با هم اتصال پیدا کرده اند که اجرای آن هم بر طبق قانون اساسی است و نظام ما هم نظام قانون اساسی است. این نظام مسلماً با زحمات بسیار زیادی از مردان و زنان بوجود آمده است که در رأس آن حضرت امام بوده است، بنابراین همیشه باید اندیشه های حضرت امام(ره) را پاسداری کنیم.
دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم افزود: باید آنطور که امام بودند ایشان و اندیشه های ایشان را حفظ کنیم نه اینکه آنطور که دلمان می خواهد امام باشد، کلمات امام را توجیه و بر جامعه تحمیل کرده یا نظرات خود را بر افکار و نوشته های امام تحمیل کنیم، هرچند که گاهی بر وفق امیال و گاهی خلاف میل ماست. باید امام را همانطور که هستند به جامعه معرفی کنیم.
وی بر شناخت و حفظ شخصیت های بزرگ انقلاب و کسانی که امام را به خوبی می شناختند، تأکید کرد و گفت: شخصیت های بزرگی که زحمت کشیده اند و درکی از انقلاب و خواسته های مردم دارند و کسانی که شناخت زیادی از امام دارند باید حفظ شوند و این به خاطر حفظ اسلام و نظام است، این مسأله بدین دلیل نیست که ما دنبال افراد هستیم، بلکه به این دلیل است که شخصیت این افراد نظیر مطهری و بهشتی را حفظ کردن، به منزله حفظ کردن شخصیت نظام است.
موسوی تبریزی اضافه کرد: شخصیت های بزرگ اوایل انقلاب، شهدای انقلاب و رزمندگانی که در جبهه ها شهید شدند و یا کسانی که مانده اند و شهید نشده اند و هنوز هم خدمت می کنند، سرمایه های بزرگ نظام هستند که برای حفظ اصل نظام باید آنها را حفظ کنیم و از جهت گیری های خاص گروهی و شخصی بپرهیزیم، وقتی جهت گیری های گروهی و یا خصلت های درونی خود را در مسأله نظام و حفظ نظام دخالت بدهیم قطعاً بزرگترین ضرر را به نظام زده ایم. این یعنی آنجا که دل ما بخواهد، بدون توجه به اصل نظام و اصل اسلام فردی را بزرگ کنیم و آنجا هم که دلمان نخواهد فردی را بزرگ کنیم، او را کوچک و ضعیف و به او اهانت کنیم.
حضورج. 77صفحه 227
دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در ادامه از عملی نشدن شعارهای مربوط به حفظ سرمایه های نظام انتقاد کرد و افزود: متأسفانه باید بگوییم که برای حفظ این گونه سرمایه ها هیچ تلاشی نمی شود و به جز انگیزه های خطی، گروهی، شخصی و سیاسی، در موارد دیگر نه تنها هیچ تلاشی در این زمینه نمی شود، بلکه گاهی هم با روش های مختلفی برای ضربه زدن و از بین بردن آنها تلاش می شود.
وی گفت: من معتقدم که برای حفظ شخصیت های نظام هیچ قدمی برداشته نمی شود. حتی درباره کسانی که شهید شده یا فوت شده اند گزینش های شخصی و برخوردهای خطی می شود و یکی از ضربه های بزرگی که به این نظام - ولو به ظاهر دوستانه- زده می شود، همین مسأله است.
موسوی تبریزی ادامه داد: مثلاً در دهه فجر دیده می شود که بعضاً افرادی به صورت گزینشی در تلویزیون حاضر می شوند و خاطراتی را هم از انقلاب تعریف می کنند، در حالی که هیچ دخالتی در اوایل نظام نداشته اند و یا اینکه در نظام مؤثر نبوده اند، ولی در مقابل افرادی که بسیار بسیار مؤثر بوده اند مغفول واقع می شوند، از آنها غفلت می شود و یا حتی گاهی علیه آنها صحبت می شود. برای اینکه خود، گروه خود و منافع شخصی دور ریخته شود و به اصل نظام فکر شود، به یک دیدگاه وسیع و وسعت نظر نیاز است.
دبیرکل مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم در پایان بر لزوم حفظ اتحاد و برادری در جامعه و رفع سوءظن در میان افراد جامعه تأکید کرد و گفت: متأسفانه نابرادری ها، حذف ها، تهمت ها و افتراها در جامعه اسلامی ما بیش از کشورهای غیراسلامی شده است و یکی از راه هایی که می توان این مشکل را از بین برد، حفظ ارزش های نظام و سرمایه های اصلی نظام یعنی کسانی است که برای این نظام واقعاً زحمت کشیده اند.
روش شناسی اجتهادی امام خمینی
5 / 3 / 90- همایش روش شناسی اجتهادی امام خمینی صبح امروز، پنجم خردادماه با حضور فضلا و محققین و طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه تخصصی فقه امام خمینی در قم برگزار شد.
حضورج. 77صفحه 228
حجت الاسلام والمسلمین طاهری خرم آبادی مدیر مدرسه تخصصی فقه امام خمینی در این همایش در سخنانی ضمن تبریک ولادت حضرت زهرا(س) و ولادت امام خمینی(ره) گفت: امام می فرمودند؛ بزرگترین وجه عظمت حضرت زهرا(سلام الله علیها) این است که بعد از رحلت رسول الله حدود دو ماه و نیم جبرئیل امین بر فاطمه زهرا(س) وارد می شدند که این امتیاز برای برخی از انبیاء الهی هم نبوده است و این بزرگترین نشانه عظمت ایشان است و به همین دلیل به ایشان محدثه می گفتند.
وی با اشاره به چگونگی تأسیس این مدرسه ادامه داد: نوع بزرگانی که در حوزه بوده اند از علما بودند اما به تدریج حوزه گسترش یافت و انگیزه های علمی کاهش یافت و شاید برنامه ریزی مناسبی برای تحصیل صورت نگرفت به همین دلیل از سال 70 به بعد حوزه به سمت راه اندازی مراکز تخصصی پیش رفت.
طاهری خرم آبادی عنوان کرد: باید اندیشه های علما و بزرگان در مباحث حوزوی دیده شود. این دلیل و مشکلات گفته شده، ایجاب می کند، مدارس تخصصی ایجاد شود. مدرسه تخصصی فقه در ابتدای انقلاب محل دیدار ایشان با مردم و ابراز علاقه به مردم بود.
رئیس مدرسه تخصصی فقه امام اضافه کرد: امام به عنوان یک فقیه بزرگ در عصر اخیر است و صاحب مکتب و مبانی خاص خود بوده و حق این است که مانند مراجع بزرگ همه جنبه های سیاسی و اجتماعی این مکتب شناخته شود که البته بعد از انقلاب بعد علمی امام کمتر مورد توجه قرار گرفت.
طاهری خرم آبادی عنوان کرد: آنطور که باید شایسته امام باشد کلمات ایشان در حوزه رایج و دایر نیست و این حق درباره امام انجام نشده است.
وی ادامه داد: این مدرسه متکفل انجام این وظیفه در حق امام راحل است و بنا داریم عده ای فضلای ارزشمند تربیت کند که با تکیه بر مبانی اندیشه امام، مجتهد شوند؛ یک دوره شش ساله داریم که در کنار اندیشه های سایر بزرگان، یک دوره اصول بر مبنای اندیشه امام خمینی را می گذرانند و مباحث فقهی ایشان هم مورد بحث و گفت و گو قرار می دهند.
حضورج. 77صفحه 229
رئیس مدرسه تخصصی فقه امام خمینی(ره) افزود: این مدرسه از آبان 89 با 13 طلبه آموزش خود را شروع کرده است و در کنار این دوره طولانی، مباحث و همایش هایی را برگزار خواهد کرد تا گامی برای شناساندن بیشتر اندیشه های امام باشد.
در ادامه این همایش آیت الله استادی و حجت الاسلام و المسلمین جواد فاضل لنکرانی به ارائه مباحث علمی پیرامون موضوع روش شناسی اجتهادی حضرت امام خمینی(س) پرداختند.
آیت الله سید حسین موسوی تبریزی و آیت الله سید محمدعلی سجادی و حجت الاسلام والسلمین برقعی و حجت الاسلام والمسلمین قاضی زاده و سایر اساتید و فضلای قم از جمله حاضرین مراسم بودند.
امام خمینی، شخصیتی ایستاده بر قله فقاهت
6 / 3 / 90- حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، روز پنج شنبه در همایش روش شناسی اجتهاد امام خمینی(س) گفت: روش شناسی برگردان متدولوژی است. در روش شناسی ما دنبال منطقی هستیم که حاکم بر کار است، به عنوان مثال اگر می گوییم روش شناسی اجتهاد، دنبال شناخت روش استنباط هستیم، مطابق این تعریف ما دنبال روشی هستیم که امام در عملیات استنباط به کار گرفته اند.
استاد حوزه علمیه قم در این همایش که در مدرسه تخصصی فقه امام خمینی(س) قم برگزار شد؛ گفت: روش شناسی به اعتبار مضاف الیه اقسام مختلفی پیدا می کند که باید به همه جوانب کار نگریست و آنها را مورد توجه قرار داد.
وی با تجلیل از شخصیت علمی امام راحل تأکید کرد: امام خمینی(س) شخصیتی ایستاده بر قله فقاهت، داری مقلدان فراوان و جایگاه برجسته هستند و شناخت روش اجتهادی ایشان بسیار مهم است. روش شناسی اجتهادی یک مسأله فقهی است، از نظر اهمیت بحث فکر می کنم هیچ فقیهی از بحث روش شناسی مستغنی نیست.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تصریح کرد: روش شناسی اجتهاد خود انسان را به روش می رساند، کم نداریم فقهایی که در بحث های روش شناسی روش ثابتی ندارند؛ از این رو یک
حضورج. 77صفحه 230
جا ممکن است خود را اخباری نشان دهند و یک جا خود را اصولی جلوه دهند، در یک جا تاریخ را مورد بررسی قرار دهد و در یک جا تاریخ را مورد ارزیابی و دقت قرار ندهد.
استاد سطح عالی حوزه علمیه قم بیان داشت: این مساله ناشی از عدم انتخاب روش است، به همین دلیل بزرگانی را می بینیم که وقتی بحث روش شناسی می شود اشکالاتی به طرف مقابل می گیرند. مرحوم صاحب جواهر در جاهای مختلف تعبیری که می خواهد از روش برخی فقها بکند می گوید فلانی از فقه چیزی نچشیده است و روش مقابل را تخطئه می کند و از تعبیر وسوسه استفاده می نماید.
حجت الاسلام والمسلمین علیدوست بیان کرد: بسیاری از اشکالات ما به افراد و اساتید به این دلیل است که روش طرف را نشناخته ایم و به درستی درک نکرده ایم. روش شناسی اجتهادی باید در حوزه تبدیل به یک عرف و هنجار شود و در ساختار علوم اساسی در فلسفه فقه جا بگیرد، در غیر این صورت بسیاری از اشکالات ما بی پاسخ خواهد ماند.
وی با اشاره به اهداف روش شناسی اجتهادی امام خمینی تصریح کرد: برای فهم روش شناسی امام باید ابتدا مطالب ایشان را به درستی بفهمیم ودرک کنیم. امام در سراسر فقه خودشان به عرصه های مختلف توجه داشتند و کارایی گسترده ای را برای عقل در استنباط قائل هستند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: مخالفان امام راحل هم معترفند که ایشان در گستره دانش در فقه و اصول بر قله ایستاده اند و دارای نوآوری هایی هستند. ما با درک روش های امام خمینی به دنبال این هستیم که مطالب ایشان را بفهمیم.
وی خواستار تبیین اندیشه ها و روش های اجتهادی امام شد و بیان داشت: باید با دعوت از شاگردان بی واسطه ایشان این مسائل مورد کنکاش و مداقه قرار گیرد.
مسوول کرسی های نظریه پردازی در دانشگاه های سراسر کشور ادامه داد: ما می توانیم دهها کرسی منضبط در زمینه اندیشه های اصولی و فقهی امام خمینی داشته باشیم و از این رهگذر برای بسط، بررسی و نقد روش های ایشان بهره بگیریم.
حضورج. 77صفحه 231
حجت الاسلام والمسلمین علیدوست تأکید کرد: در قالب کرسی های نظریه پردازی می توان نوآوری های امام را تببین و نقد کرد، این مساله باعث می شود که نظرات ایشان مهجور نماند.
وی در پایان ابرازداشت: مهجور ماندن افکار و نظریات امام ظلم به امام است و می توان با برگزاری کرسی های نظریه پردازی این مسأله را محقق کرد.
از دیدگاه امام، مجتهد، قدسی نیست
6 / 3 / 90- آیت الله رضا استادی در همایش روش شناسی اجتهاد امام خمینی(س) با اشاره به مقاله خود با عنوان " نوع اجتهاد مطلوب از نظر حضرت امام خمینی(س)" گفت: در نگارش این مقاله از نوشته های حضرت امام استفاده شده است. کسی که می خواهد احکام شرعی را استنباط کند باید با ادبیات عرب آشنا باشد که بسیار مهم است و این اواخر از آن غفلت شده و گاهی فتاوایی داده می شود که اشتباه است و منشا آن نیز همین ناآشنایی با ادبیات عرب است. از صاحب وقایع نقل کرده اند که من می توانم فتاوای متعدد را نشان دهم که اشتباه هستند و به علت ناآشنایی با ادبیات عرب رخ داده است.
آیت الله استادی ادامه داد: از موارد مهم دیگر خلط نکردن معانی عرفی با معانی فلسفی و اصطلاحی است. از مزایای حضرت امام(س) آشنایی به عرفان و فلسفه است چرا که ایشان هم عارف، هم فقیه و هم فیلسوف بودند و در عین حال دقت داشتند که این ها را با هم مخلوط نکنند؛ ایشان حتی به برخی اساتید خودشان ایراد می گرفتند که این موارد را با هم مخلوط کرده اند. یک مجتهد اگر بخواهد اجتهادش صحیح باشد باید به این نکته که معانی عرفی با معانی دقیقه عقلی مخلوط نشوند.
استاد برجسته حوزه با بیان اینکه هر کس اصول نداشته باشد فقه هم ندارد، بیان کرد: فقیه حتماً باید در قواعد فقهی و اصولی برای خود مبنایی داشته باشد که الان یکی از ضعف های دروس خارج همین موضوع است. یک سری مسائلی هست که اگر کسی آن بحث ها را نکرده باشد و برای خود مبنایی انتخاب نکرده باشد نمی تواند فقیه باشد و استنباط کند و حتماً باید یک
حضورج. 77صفحه 232
قواعدی را برای خود انتخاب کرده باشد چه در قواعد فقهی و چه در قواعد اصولی. نقطه ضعف بعضی از دروس خارج آن است که نه استاد و نه شاگرد نمی توانند نظری را انتخاب کنند و تنها اقوال به صورت کلی مطرح می شود. از مزایای حضرت امام و فقهای بزرگ این بود که مسئله ای نبود که ایشان با تحیر از آن خارج شوند، مبنای هر قول را بیان و در نهایت نظری را انتخاب می کردند.
وی افزود: امام معتقد بودند که برای استنباط احکام شرع، علم به مسایل مهم اصول فقه که در این موضوع دخالت دارد، لازم است و اما در مورد مسائلی که در این راستا اثری ندارد و یا اگر اثر دارد بحث های طولانی و ترتیبات مرسومه آن بی اثر است بهتر است که کنار گذاشته شود. ایشان توضیح داده اند که گاهی فرد پیش از مراجعه به حدیث روایت خودش یک مظنه ای دارد و فکر می کند مسئله باید اینگونه باشد و بعد که به روایت مراجعه می کند مظنه خودش را با مظنه مستفاد از روایت اشتباه می گیرد خیال می کند این روایت مفید این مظنه است در حالی که این نظ خودش بوده است. حضرت امام فرموده اند این دقت ها باید باشد.
آیت الله استادی ادامه داد: برخلاف آن که بعضی ها از سابق فکر می کردند یا عمل شان اینگونه بوده علم رجال مهم است از بعضی از بزرگان نقل است که کمتر در مورد کسی بحث رجالی مطرح می کردند و هر چه گذشته موثق و معتبر گفته شده همان را می پذیرفتند. آشنایی با علم رجال از دیگر ضروریات استنباط احکام از دیدگاه امام راحل است و در سرتاسر کلمات علمی به این مساله توجه دارند، وقتی می گویند این روایت صحیح یا ثقه است دقیقاً می دانند چه می گویند.
وی معرفت کتاب و سنت و آشنایی با قرآن و روایات در حد لازم را پنجمین بایسته لازم در اجتهاد از دیدگاه حضرت امام(س) دانست و گفت: معرفت به کتاب و سنت، آشنایی با قرآن و روایت در حد لازم را از دیگر ملزومات استنباط حکم از دید امام است. در این بخش بعضی ها به کار گذشتگان اعتماد و اتکا می کنند، اما ایشان این گونه نبودند و در عمل به گونه ای دیگر رفتار می کردند، برخی ها هم فحص لازم را در این زمینه ندارند. ایشان وقتی رسائل را باز می کردند روایت را می خواندند متوجه می شدیم که روایت در جای خودش نیست و ایشان از جای دیگر
حضورج. 77صفحه 233
آن را پیدا کرده اند. بعضی ها این اشتباه را دارند که وقتی می خواهند ببینند در یک موضوع چه روایاتی است به همان روایاتی که صاحب جواهر تحت یک عنوانی آورده اکتفا می کنند و این نافی آن فحص و تسلط لازم بر روایت است.
استاد برجسته حوزه علمیه قم با اشاره به درست نبودن حیل شرعی در ربا اظهار داشت: این دیدگاهی که امام دارند غیر از یکی دونفر حتی در بین معاصرین نیز کسی نپذیرفت و متاسفانه بعد از ایشان هم ادامه پیدا نکرد. امام با دقت در متن تعدادی از روایات در این باره با قاطعیت فتوا می دهند و به حدیثی از امام معصوم(ع) استناد می کنند.
وی تصریح کرد: ایشان روایات را سرسری نمی گرفتند، با دقت به جوانب مختلف آن توجه می کردند و هر حدیثی را از ابعاد مختلف بررسی و احادیث ضعیف را کنار می گذاشتند و تأکید می کردند اساتید و طلاب به کتاب های حدیثی و نظرات بزرگان اکتفا نکنند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم بیان داشت: اگر کسی مسائل اصول را خوب بخواند و مبانی را برای خودش انتخاب کند و شرح لمعه را نیز خوب خوانده باشد اما تاکنون کاری نکرده و بنشیند که مسئله اول را استنباط کند، امام می گویند این درست نیست چون تمرین لازم دارد. امام خمینی(س) به دیدن فتاوای فقها و علما عنایت داشتند و انصافاً هم این مسأله کار بسیار لازمی است. ایشان همه نظرات را می دیدند اما مقلد نبودند. از زمان مرحوم آیت الله بروجردی دیدن فتاوای فقهای پیشین خیلی جدی گرفته شد و امام نیز همین شیوه را داشتند و انصافا کار بسیار لازمی است. مرحوم آیت الله اراکی همیشه تکرار می کردند که قول مشهور از گچ و چوب ساخته نشده حتماً چیزی هست که قولی مشهور شده است به قول مشهور هم باید توجه کرد و هم نکرد یعنی هم باید مبانی آنها را دید و هم مقلد نبود امام اینگونه بودند.
آیت الله استادی فحص از فتوای اهل سنت و عامه را از دیگر ضرورت های در استنباط احکام شرعی ذکر و تأکید کرد: فحص از فتاوای اهل عامه از سنت های مرحوم آیت الله بروجردی بود و معروف است که ایشان می گفتند اصلاً برخی از روایات ائمه ما در حاشیه فتاوای اهل سنت بوده و ما اگر آن فتاوا را بدانیم به شأن نزول روایات واقف می شویم و بهتر می توانیم
حضورج. 77صفحه 234
معنی کنیم و امام خمینی(س) نیز به این امر عنایت و توجه داشتند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به نقش زمان و مکان در استنباط احکام شرعی بیان داشت: گفته می شود که بعد از پیروزی انقلاب ایشان زمان و مکان را هم مطرح کردند، بنده نظرم این است که ایشان راجع به زمان و مکان حرف تازه ای نزدند، اینکه روی این بحث برخی جاها تکیه می شود ظاهراً با مشی ایشان نیز سازگار نیست. استفاده ای که از بحث زمان و مکان ایشان شده است و حرف های تازه ای زده اند در سراسر فقه و اصول ایشان سابقه ندارد، زمان و مکان عوض می شود موضوع و حکم آن هم عوض می شود بحث زمان و مکان که ایشان گفته اند مساله تغییر موضوع و احکام است؛ اما ایشان توجه دادند که کسی بی توجه به زمان و مکان حرفی را بیان نکند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به دیدگاه حضرت امام در زمینه شرایط فردی مجتهد اظهارداشت: امام با وجود آن که شخصی عارف بود و اگر کسی در این شک کند به ایشان آشنایی نداشته است اما ایشان معتقد نیست که اجتهاد نیاز به حالت قدسی دارد. عملاً هم در طول تاریخ همینگونه بوده مجتهدان در طول زمان انسانهای متوسط و خوبی بوده اند که فتوا داده اند و امام با صراحت فرموده اند که من نمی دانم منظور چست؟ و ایشان این را قبول ندارند که باید مجتهد قدسی باشد. اجتهاد فنی است که اگر کسی بیاموزد می تواند حکم را استنباط کند اما باید مراقب باشیم در جهت ناصحیح استفاده نشود.
آرمانهای امام
4 / 3 / 90- نوه رهبر کبیر انقلاب اسلامی با بیان اینکه مشکلات روز مره نباید ما را از شناساندن آرمانهای امام دور کند، آرمان های امام را آرمان های جذاب و تحول برانگیز دانست که اگر درست ترویج شود اندیشه ای ماندگار خواهد بود.
به گزارش خبرنگار ستاد خبری مراسم بزرگداشت حضرت امام، حجت الاسلام والمسلمین سید علی خمینی در مراسم افتتاح نمایشگاه فرهنگی هنری «در آستانه آفتاب» و رو نمایی از ماکت حسینیه جماران در مرکز همایش های برج میلاد تهران، با بیان اینکه برگزاری چنین نمایشگاهایی در
حضورج. 77صفحه 235
شناساندن آرمانهای امام تاثیر گذار است، گفت: نفس برگزاری چنین نمایشگاهایی نشان دهنده عمق توجه ما به آرمانهای امام است و هر قدر این امکانات زیاد شود برای دوست داران امام و خصوصاً مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام این دلگرمی را خواهد داشت که بتوانیم هر چه بهتر از این امکانات برای ترویج اندیشه های امام استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه امام کار خود را انجام داده اند و در تمام طول حیات خود به تعالی هدف والای خود مشغول بودند، خاطر نشان کرد: ترویج آرمانهای امام فایده ای برای شخص امام ندارد ولی بیش از هر چیز ما به عنوان علاقمندان راه امام به برگزاری چنین نمایشگاهایی احتیاج داریم.
سید علی خمینی گفت: امام با عظمت وارد ایران شد، با عظمت زندگی کرد و با عظمت از دنیا رفت.
وی در همین زمینه خاطر نشان کرد: یک عمر زندگی با عظمت پاداشی بود که امام در طول زندگی خود با درست زندگی کردن به آن دست یافت.
نوه رهبر کبیر انقلاب با تاکید مجدد بر اینکه ما بیش از هرچیز به عنوان مبلغان اندیشه امام به این نمایشگاه های احتیاج داریم، اظهار داشت: ما باید هر روز از خود بپرسیم که برای تبیین آرمان های امام چه کرده ایم؟ اگر آرمانهای امام به درستی ترویج و تبلیغ شود، خواهیم دید که این آرمانها تا چه میزان پویا جذاب و تاثیر گذار است.
وی با هشدار به اینکه مشکلات عدیده روزمره، ما را نباید از آرمانهای امام دور کند، گفت: به دنبال این آرمانها رفتن وظیفه ای است که بر عهده دوست داران امام است. باید هر روز از خود بپرسیم که آیا توانسته ایم راه امام که همان راه امام اسلام ناب محمدی است به درستی تبلیغ کنیم.
سید علی خمینی با تأکید بر اینکه علاقمندان به امام باید آرمانهای امام را به درستی ترویج کنند، گفت: تمام هدف این گونه نمایشگاه ها این است که آرمان های امام به درستی منتقل شود، آرمانهای که به حق می تواند جذاب و تأثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: امام در زمانی که بیرق مبارزه را برافراشتند دارای اندیشه جذاب بودند و به همین دلیل در ایران طرفداران بسیاری پیدا کردند و احساسات قاطبه ملت را برانگیختند.
حضورج. 77صفحه 236
وی با تأکید بر اینکه آرمانهای امام که همان آزادی خواهی و اسلام خواهی است، طرفداران زیادی دارد، با اشاره به برگزاری نمایشگاه در آستان افتاب، اظهار داشت: باید از چنین امکاناتی به درستی استفاده شود زیرا کار فرهنگی برای امام باید کاری عاشقانه و کارشناسانه باشد و این وظیفه ای است که بر عهده متولیان امر قرار دارد.
نوه رهبر کبیر انقلاب با تاکید بر اینکه مشکلات نباید ما را از آرمانهای انقلاب دور کند، گفت: باید از امکانات موجود برای تبیین اندیشه و راه امام به درستی استفاده کنیم.
گفتنی است، در این مراسم سخنگوی شهرداری تهران و برخی از اعضای شورای شهر حضور داشتند.
در نمایشگاه فرهنگی هنری «در آستانه افتاب» آثاری از نقاشی های هنرمندان با مضمون امام خمینی در معرض دید بازدید کنندگان قرار گرفت.
ادامه دیدارها
9 / 3 / 90- در آستانه بیست و دومین سالگرد ارتحال جانسوز عبد صالح خدا امام خمینی(س)، مدیران و پژوهشگران مؤسسة تنظیم و نشر آثار آن بزرگوار در نمایندگی قم در پی سلسله دیدارهای خود با مراجع بزرگوار تقلید و عالمان عالیقدر حوزه علمیه با تعدادی دیگر از آنان دیدار کردند که گزارشی از سخنان این بزرگواران که در این دیدارها بیان کردند در پی می آید:
آیت الله راستی کاشانی با اظهار خشنودی از فعالیت های پژوهشی و آموزشی مؤسسه و آرزوی توفیقات بیشتر برای خدمت گزاران در مؤسسه، اظهار داشت: من در حوزه علمیه قم ارتباط علمی با امام نداشتم. پس از آغاز نهضت یک نوار سخنرانی ایشان در نجف به دستم رسید که شب دیر وقت در حجره آن را گوش دادم که خیلی رویم اثر گذاشت تا اینکه پس از تغییر محل تبعید ایشان از ترکیه به عراق و تشرفشان به نجف اشرف، بعضی از آقایان از من خواستند تا از امام بخواهم درسی شروع کنند، ولی من گفتم من درخواست نمی کنم، چون شناختی از علمیت ایشان ندارم، اما اگر ایشان درسی شروع کنند من شرکت می کنم. لذا وقتی امام تدریس را شروع کرد من خودم که کفایه و مکاسب تدریس می کردم، به همراه شاگردانم به درس امام رفتیم و این در
حضورج. 77صفحه 237
رونق درس امام تأثیر داشت. امام هم قدردان بود.
وی افزود: یادم می آید پس از پیروزی انقلاب یک بار که خدمتشان مشرف شدم به هنگام خداحافظی امام به مرحوم حاج احمد آقا گفتند: «ایشان را می شناسی؟» احمد آقا گفت: «آقای راستی کاشانی هستند» امام فرمودند: «نه ایشان و مرحوم آقا سید اسدالله مهری ما را در نجف از غربت درآوردند». امام بنده خالص خدا بود و هر کاری را برای خدا انجام می داد. آیت الله راستی کاشانی در رابطه با حوادث سیاسی سال های اخیر و مناسبات خود با جامعه مدرسین گفت: من در انتخابات ریاست جمهوری نظرم این بود که جامعه مدرسین نباید از فرد خاصی حمایت کند، بلکه تنها مردم را تشویق به شرکت در انتخابات کند. اگرچه افراد عضو جامعه به عنوان خودشان می توانند از فرد خاصی حمایت کنند، ولی نباید جامعه مدرسین خودش را برای افراد هزینه کند. اما آقایان این حرف ما را نپذیرفتند و با ما زاویه پیدا کردند و دیگر سراغی از ما نگرفتند.
آیت الله راستی کاشانی درباره شخصیت علمی ـ اخلاقی یادگار حضرت امام حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج سید حسن آقا خمینی اظهار داشت: حاج سید حسن آقا بحمدالله خوب عمل می کند. او از لحاظ علمی، اخلاقی و سیاسی خیلی خوب رفتار می کند. او خیلی باسواد است و در حوزه علمیه قم موفق است و امیدوارم همان رفتار امام را داشته باشد و جای امام را پر کند. ایشان علاوه بر جنبة علمی از نظر اخلاقی هم رفتار خوبی دارد و در مقابل برخوردهای بد دیگران صبورانه مشی خودشان را دارد.
آیت الله سید علی محقق داماد، مدرس درس های عالی حوزه علمیه قم، پس از استماع گزارشی از فعالیت های مؤسسه، درباره این فعالیت ها اظهار داشت: همة این کارها ضمن اینکه به نحوی ارتباط با مرحوم امام دارد، ولی در حقیقت یک فعالیت عام حوزوی است و یک قسمتی از حوزه است که فعالیت می کند و این خود یکی از برکات امام است. مرحوم امام ابعاد مختلف وجودش برکت داشت که یکی از آنها هم این جهت است. اساس انقلاب و تأثیرش در حوزه و تربیت شاگردان حوزوی، یک جهت است. این کارها و فعالیت هایی که روی افکار و
حضورج. 77صفحه 238
اندیشه ها تأثیر دارد، جهت دیگر که پرتوی از برکات وجود آن مرحوم است. ایشان در ادامه پیشنهاد کرد: برای کارهای لازم پژوهشی و قابل تحقیق به عنوان پیشنهاد دو مطلب را می خواهم مطرح کنم که خود دو بعد از ابعاد مربوط به مرحوم امام است؛ یکی مسئله افکار خاص امام است از نظر فقهی و اصولی. کارهایی که بر محور صحیفه و امثال آن شده، بیشتر روی افکار سیاسی ایشان کار شده و در رسانه ها هم گاهی مطرح می شود و یا در سخنرانی ها بیان می شود که به جای خودش خوب است. اما در حوزه تا وقتی که هنوز شاگردان خوب ایشان در قید حیات هستند، اگر مبانی خاص و افکار خاص ایشان در سرتاسر فقه و اصول که تدریس فرمودند و به قلم خودشان هم نوشتند؛ اینها به صورت جداگانه ای خارج از بحث تقریرات و کتب فقه جمع شود بسیار بجا و مفید است. چون یک سلسله مبانی خاص هست که ممکن است در مسائل مختلفی اثر بگذارد و طرح مسئله را به کلی عوض بکند و یا زمینة مسئله را تغییر بدهد. چنین مبانی در آثار و نظرات امام در مواردی هست. کسانی که با افکار ایشان آشنا هستند اگر اینها را بتوانند جدا کنند و بنویسند. کار بسیار خوبی است و برای محققین بکار می آید و اساس درس خارج هم برای انتقال این روش است.
وی ادامه داد: به قول خود مرحوم امام، فقه صاحب جواهری خودش یک رویه است و عمده همین مبانی خاص بزرگان است. فرض کنید مثلاً شیخ انصاری با آن همه مسائل زیادی که بحث کرد و نوشت، بعضی از مسائل مهم به ایشان نسبت داده می شود مانند بحث حکومت و یا بحث ورود، بحث تقسیمات استصحاب کلی؛ و یا مرحوم آخوند در یک جاهای خاصی مطالب علمی مهمی به ایشان نسبت پیدا می کند، مثلاً شیخ استصحاب را به شک در رافع اختصاص می دهد، ولی آخوند می گوید در شک در مقتضی هم جریان دارد.
آیت الله محقق داماد افزود: اینها مطالب اصولی و اساسی است و به عنوان مطالب بنیادی محسوب می شوند که خیلی جاها در مسائل مختلف فقه و اصول تأثیر می گذارد. اگر از کسانی که با افکار ایشان بیشتر آشنا هستند و انس بیشتری با آنها دارند و به مبانی ایشان مسلط هستند، بخواهید که این نظرات مهم و اثرگذار را بیان کنند، کار لازم و مفیدی است. این استاد عالی حوزه علمیه
حضورج. 77صفحه 239
قم تصریح کرد: فکر می کنم این کار نه صرفاً از نظر احیای افکار امام مفید است که از نظر کمک به یک پیشرفت در حوزه مفید است، چون همه کارهای علمی فقها و مدرسین برای این است که فقه یا اصول را یک قدم پیش ببرند که به این وسیله می توانند پیشرفت ایجاد کنند. اگر این کار بشود فکر می کنم خدمت خوبی هم به مرحوم امام باشد از نظر طرح افکار اصولی و فقهی اساسی ایشان و هم برای حوزه مفید است تا دیگران بتوانند به چنین نظرات اساسی توجه کنند. چون ممکن است یک مطلب بسیار لطیف و متقن لابه لای بحث ها گم شود و کمتر به آن توجه شود، اما اگر یک جا جمع شوند حتماً تأثیر بیشتری خواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه اگر در رابطه با حضور و نقش امام در تأسیس حوزه و پیشرفت حوزه از اول تا حال کار بشود خیلی مفید است، اظهار داشت: امام جزو اولین کسانی بود که همراه با مرحوم حاج شیخ از اراک به قم منتقل شدند. یعنی در حوزه اراک بود که پس از هجرت حاج شیخ به قم، ایشان هم به حوزه قم آمد و در حوزة قم هم بر اساس طبیعت خاص ایشان، فرد خوش استعداد و مسلط و متفکر و هم فعال بود، ایشان در جامعه هم اهل فعالیت است. طبعاً در امور مختلف حوزه تأثیر داشتند، رأی داشتند و حرکت هایی را ایجاد می کردند. این نقش روشن تر شود، ولو اینکه لازمه اش این است که یک بحث کلی روی تاریخ حوزه شود. تاریخ حوزه از این بُعد که وقتی ایشان وارد شد وضع حوزه چگونه بود و بوسیله چه کسانی و چه دخالت هایی و با چه شکل پیشرفت کرد؟ بعد از فوت مرحوم حاج شیخ نقش این آقایان چگونه بود؟ زمان علمای ثلاث چه نقشی داشتند؟ در ورود مرحوم آقای بروجردی امام جزو فعال ترین افراد و پرنقش ترین افراد در ورود آقای بروجردی به قم بود. این نقش می تواند کاملاً تبیین و روشن شود. در مرحله بعد بررسی مسائلی که احیاناً پیش آمده، تاریخچه حضور ایشان و نقش ایشان در حوزه که من تنها بر اساس شنیده ها و به همان اندازه که از شنیده ها می دانم، ایشان نقش بسیار زیادی داشتند. وی افزود: این تحقیق می تواند یک کمک زیادی به معرفی ایشان داشته باشد. این خود نکته ای قابل توجه است که قضیة انقلاب یک امر دفعی نبود که یک مرتبه در ذهن ایشان آمده باشد و حاصل شده باشد، بلکه مطلبی بود که از سال ها قبل در فکر و عمل ایشان این مسئله سابقه داشته و قدم به قدم تا به قیام رسید. این هم نکته ای است که اگر چنانچه
حضورج. 77صفحه 240
مؤسسه موفق شود آن را انجام دهد، فکر می کنم بتواند تأثیرات خوبی برای آینده داشته باشد. آیت الله محقق داماد خاطرنشان ساخت: این نکته را هم بگویم که مرحوم امام از همان وقت زعامت مرحوم حاج شیخ، تز مبارزة رسمی داشت. مرحوم حاج شیخ طور دیگری فکر می کرد. نقل می کنند مرحوم حاج شیخ که اقدام به توسعه مدرسه فیضیه و احداث طبقه دوم آن کرد خود به سرکشی بنّاها و کارگران می پرداخت، یک روز حاج شیخ در حال بازدید از مدرسه و کارهای آن بود و امام هم همراهشان بود که پشت سرشان قدم می زد و زیر لب زمزمه می کرد که:
خانه از پای بست ویران است خواجه در فکر نقش ایوان است
مرحوم حاج شیخ این را شنید و برگشت گفت: آقا روح الله من الآن وظیفه ام را همین می دانم، تو هر وقت به ریاست رسیدی هر وظیفه ای داشتی عمل کن!
آیت الله امینی در این دیدار، با ذکر خاطراتی از اولین آشنایی خود با حضرت امام و یادآوری درس اخلاق تاریخی ایشان در سال های پس از فرار رضاخان اظهار داشت: امام یک چهره اخلاقی در حوزه بود، به عنوان یک فردی که هم خودش به رعایت اخلاق مقید است و هم جنبه های اخلاقی را رعایت می کند. بنده سال 1321 به قم آمدم، همان زمانی که متفقین ایران را اشغال کرده بودند. در درس های اخلاق امام که عصرهای پنج شنبه و جمعه گفته می شد شرکت می کردم و آن حالات و معنویات آن زمان را فراموش نمی کنم. امام در آن وقت مسائل اخلاقی را می گفتند و به نحوی این سخنانشان گیرا بود که همین طور روی جریان عادی افراد گریه می کردند. طلبه ها و بازاری های زبده ای بودند که در آن درس شرکت می کردند. آن حالات برای بنده خیلی جالب بود به طوری که تقریباً یک هفته شارژ شده بودیم و یک حالت غیرعادی داشتیم و ساعت شماری می کردیم برای پنج شنبة بعدی که به درس امام برویم. من حالات خوبی را از آن وقت به یاد دارم. نوعاً دیگر افراد هم همین طور بودند.
این استاد بزرگ حوزه علمیه افزود: ارادت بنده به امام از همان وقت شروع شد، اما به خاطر اوضاع نابسامان آن سال ها دوباره به اصفهان برگشتم و تا سال 1326 که دوباره به قم آمدم در اصفهان بودم. گرچه در سال هایی که در اصفهان بودم خدمت امام نمی رسیدم، ولی آن عشق و علاقة به امام در ذهن من بود و آثار امام را همان جا می خواندم. کتاب کشف اسرار که آن زمان
حضورج. 77صفحه 241
کتاب بدیعی بود و برای ما ضرورت داشت، مکرر خوانده بودم. اما جاذبیت امام از جهت اخلاقی سبب شده بود که ما به ایشان گرایش پیدا می کردیم. من کتاب چهل حدیث را که دست نویس خودشان بود با لطف امام از ایشان گرفتم و دو ـ سه مرتبه به دقت خواندم. آن کتاب به قدری برای من جاذبه داشت که آن وقت ها خط من یک مقداری ـ بدون اینکه توجه داشته باشم ـ شبیه به خط امام شد؛ چون شیفتگی به آن مطالب اخلاقی و امام داشتم، با خواندن کتاب، خود به خود خطم شبیه خط امام شده بود. این جنبة اخلاقی و معنوی امام بود که در این قسمت ها گیرا بود و حتی شاگردان امام هم شاگردان خاصی بودند و خیلی به معنویات علاقه داشتند که با امام در ارتباط بودند. جنبه های اخلاقی امام در درس و جاهای دیگر خیلی گیرا بود و شاگردان و مریدانش هم معمولاً از این جهت به ایشان علاقه مند می شدند.
وی اظهار داشت: قبل از پیروزی انقلاب هم فکر می کردیم آنچه که امام در صددش بود که انقلاب را ایجاد کند، بیش از هر چیزی جنبة اخلاق اسلامی بود. ما انتظار داشتیم بعد از پیروزی انقلاب هم بیش از هر چیزی به مسائل اخلاقی اسلام پرداخته شود. امام هم ظاهراً همین را انتظار داشت. کمتر سخنرانی امام هست که اول یا وسط یا همه اش جنبه های اخلاقی نباشد. حتی در آن اوقات بسیار حساس سیاسی هم که صحبت می کردند به جنبه های اخلاقی می پرداختند. چون امام عقیده اش این بود که اگر اخلاق اسلامی در نظام اسلامی پیاده شود، حالا چه به وسیلة مسئولین امر و چه به وسیلة مردم عادی و همینطور طلبه ها؛ مشکلات کمتر به وجود می آید و کارها بهتر پیشرفت می کند.
آیت الله امینی ادامه داد: اما حالا بعد از سالهای سال این قابل بررسی است که ما در مسائل اخلاقی چه مقدار عنایت داشتیم و چه مقدار عمل شد. البته اخلاق که می گویم اخلاق بر کنار از اجتماع مقصودم نیست، چون امام اخلاق را در متن جامعه می دید. امام عقیده داشت که اگر از اخلاق جدا شدیم و فقط به سمت سیاست رفتیم، آثار مطلوبی را نخواهیم داشت. استاد حوزه علمیه خاطرنشان ساخت: مشکلات جامعة ما در این زمان و در زمان های گذشته همین است؛ ما جنبه های سیاسی اسلام را گرفتیم و بعد از پیروزی انقلاب آنها را بزرگ کردیم، صحیح هم
حضورج. 77صفحه 242
هست، چون مسائل سیاسی در آن زمان متروک بود در حوزه ها و بعضی فکر می کردند که مگر اسلام سیاست هم دارد! اما این سیاست منهای اخلاق نمی تواند کارساز باشد. وی اضافه کرد: اگر یک مسئولی مقید به اخلاق اسلامی باشد، می تواند در کارها موفق باشد ولی اگر مقید به اخلاق نشد و رفت به سمت سیاست تنها، کار او نتیجة مطلوب نمی دهد. ما مشکلات و ضعف هایی که الآن در جامعه خود احساس می کنیم، در اثر همین کمبود اخلاقی است و متأسفانه در مواردی هم که اخلاق گفته می شود، خودمان هم مقید به آن اخلاق نیستیم و تقریباً گفتار تنها است، و گفتار تنها نمی تواند نتیجه مطلوب داشته باشد.
آیت الله امینی خطاب به مسئولین مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی گفت: از شما انتظار می رود که جنبه های اخلاق را بیشتر ظاهر کنید و در مراسم امام و در همه جا بیشتر عرضه بدارید. وی یادآور شد: جنبة اخلاق در مراسم امام باید رعایت شود، زیرا خارجی ها که می آیند در آن جلسات شرکت می کنند، انتظار دارند اخلاق اسلامی را در جامعه ما ببینند؛ در رفتار رانندگان و فروشندگان و بازار و هم در رفتار مسئولین اخلاق را ببینند؛ یعنی ببینند مسئولین با مردم صادقند. آیا راست می گویند یا ظاهرسازی می کنند، آیا واقعاً به امام علاقه دارند یا اینکه این یک ظاهرسازی است. چون علاقه به امام فقط به گفتن و شنیدن و تکرار این حرف ها نیست. علاقه به امام این است که واقعاً آنچه را امام عمل می کرد به آنها عمل کنند. اگر خارجی ها بیایند در همان جلسات مربوط به امام هم بداخلاقی ببینند، اثر مثبتی در آنها نخواهد داشت، بلکه اثر منفی خواهد داشت. در جامعه هم به همین صورت است، واقعاً انسان خیلی ناراحت است. بنده که از این جهت خیلی ناراحتم.
وی در پایان اظهار داشت: به نظر می رسد که اخلاق عملی امام به نحوی که باید باشد عرضه نمی گردد و عمل نمی شود. مثل اینکه اخلاق به نحوی که در جامعة ما باید جا بیفتد، جا نیفتاده است. باید بررسی شود که مثلاً امام چه مقدار دربارة راستگویی و صدق صحبت کردند، چقدر در رابطه با تقوا سخن گفتند و چه مقدار به مسئولین امر توصیه کردند و چه توصیه هایی کردند! بنده وضع جامعه را که می بینم رنج می برم! به این جهت که آن جنبه های اخلاقی که امام می خواست را به طور کامل نمی بینم.
حضورج. 77صفحه 243
آیت الله العظمی شبیری زنجانی در این دیدار، پس از توضیحات حجت الاسلام والمسلمین موسوی درباره فعالیت مؤسسه، با یادآوری محبت عمیق و دوستی دیرینه حضرت امام و پدر بزرگوارشان یعنی مرحوم آیت الله سید احمد زنجانی، درباره شخصیت اخلاقی حضرت امام اظهار داشت: مرحوم آقای خمینی موقعی که درس اخلاق می گفت اصلاً حوزه طور دیگری بود، حوزة آن دوره با حالا خیلی فاصله داشت، چون نَفَس ایشان یک نَفَس مخصوصی بود. ایشان هم برای حفظ حوزه و طلبه ها خیلی مُجِدّ بود و عنایت خاصی داشت و اشخاص تقریباً تا چند روز یک حال دیگری داشتند و در عالم دیگری بودند! و متأسفانه الآن دیگر ما نداریم، این یک خلأ خیلی مهمی است که اگر آثار اخلاقی و تربیتی ایشان بیشتر نشر بشود، برای همه خیلی ضرورت دارد.
آیت الله شبیری زنجانی درباره نفوذ شخصیت اخلاقی حضرت امام با ذکر خاطره ای گفت: مرحوم میرزا مهدی اصفهانی که در مشهد بود، خیلی عجیب ضد فلسفه بود به فلاسفه فحش می داد، آقای خمینی می فرمود: این فحش هایی که او می دهد قصد قربت می کند در این فحش ها؛ ولی من شنیدم وقتی کتاب کشف اسرار را که آقای خمینی نوشته بود، در مشهد با ایشان برخورد کرده بود، دست آقای خمینی را بوسیده بود با اینکه سناً ده ـ بیست سال بزرگ تر از ایشان بود. این را آدم های معتبری نقل کردند.
آیت الله زنجانی درباره شخصیت علمی امام خمینی اظهار داشت: فهم فکری ایشان قابل توجه بود، فقط اشکال ایشان این بود که از نظر حافظه خیلی قوی نبود، ولی از نظر فکری و ذوقی، بعضی ذوقیاتشان عجیب و فوق العاده بود.
لازم به ذکر است، این برنامه ادامه حرکت سال گذشته نمایندگی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در قم است که دیدارهایی با حضرات آیات صافی گلپایگانی، موسوی اردبیلی، جوادی آملی، یوسف صانعی و هاشمی رفسنجانی انجام داده بود.
پرتال امام خمینی (س) درفضای مجازی
12 / 3 / 90 ـ مدیرفناوری اطلاعات پورتال امام خمینی(س) گفت: پرتال امام خمینی باهدف ترویج اندیشه های والا ی رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی
حضورج. 77صفحه 244
فعالیت رسمی خود را آغاز می کند.
نوروزی در گفت و گو با ستاد خبری بزرگداشت حضرت امام (س)، در ارتباط با ضرورت راه اندازی پرتال امام خمینی (س)، گفت: اساساً پرتال حضرت امام با هدف ترویج اندیشه های امام در حوزه فضای مجازی پایه گذاری شد.
وی افزود: با توجه به حضور گسترده رسانه های دیجیتال از جمله وبسایت ها و نیازی که در این حوزه احساس شد، مسئولین موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی به این فکر افتادند که باید در این حوزه حضور شایسته پیدا کنند به همین دلیل مطالعات گستردهای در ارتباط با ایجاد پرتال امام خمینی صورت گرفت.
مدیرفناوری اطلاعات پورتال امام خمینی در ارتباط با روند طی شده جهت ایجاد پرتال امام خمینی گفت: مطالعات پیش زمینهای به منظور فراهم آوردن زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری از چهار سال پیش شروع و منجر به تهیه سند جامعی شد که براساس آن پرتال و سامانه های سرویس دهنده آن شناسائی گردید.
وی ادامه داد: برای راه اندازی پرتال امام خمینی با پیمانکاران داخلی که در این زمینه تخصص داشته اند مذاکراتی صورت گرفت و خوشبختانه توانستیم سامانه های متعددی را پشت این پرتال راه اندازی کنیم و از طریق این پرتال یک درگاه واحد برای خدمت رسانی به مردم راه اندازی کردیم.
نوروزی در ارتباط با ویژگیهای پرتال امام خمینی نیز گفت: پرتال حضرت امام از آنجا که اتصال به منابع غنی موجود در مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام دارد و به بانکهای اطلاعاتی مختلفی دسترسی مستقیم پیدا کرده این منابع غنی اطلاعاتی را در اختیار مخاطبین قرار می دهد. از اطلاعات کتابشناسی گرفته که بالغ بر یکصد و پنجاه هزار رکورد کتابشناسی وجود دارد تا نوارهای صوتی، تصویری، عکس و همچنین مقالات و پایان نامه هایی که درباره اندیشه های حضرت امام تهیه شده از طریق کتابخانه چند رسانهای پرتال در اختیار مخاطبین قرار می گیرد. وی خاطر نشان کرد: سامانه های متعددی پشت پرتال قرار دارد و سرویس های متــنوعی را ارائه می کنند.
حضورج. 77صفحه 245
نوروزی با تقسیم بندی سرویس های سه گانه پرتال امام خمینی به اطلاع رسانی، پژوهشی و عمومی، اظهار داشت: سرویس کتابخانه چند رسانه های از زیر مجموعه های سرویس پژوهشی است و همچنین در صفحه جستجو امکان تحقیق و تفحص در ارتباط با منابع اطلاعاتی فراهم است.
این مقام مسئول، در ادامه گفت: سرویسهای اطلاع رسانی که از سامانه های متعدد تغذیه می شوند شامل گاهنامه های الکترونیکی، خبر و خاطرات است که بمناسبتهای مختلف تولید و در صفحه اصلی پرتال در معرض دید کاربران قرار می گیرد. وی با بیان اینکه سرویس روزشمار هم از زیر مجموعه های سرویسهای اطلاع رسانی است در ارتباط با سرویس عمومی پرتال امام خمینی گفت: سرویس عمومی به این دلیل در پرتال ایجاد شده است که کاربران نیازهای عمومی خود را مانند پست الکترونیک، تقویم، ارسال و دریافت فایل و فضای کاری در اختیار داشته باشند.
نوروزی در پاسخ به این سؤال که آیا پرتال امام خمینی به مانند دیگر سایتهای شخصیتهای مذهبی و سیاسی فقط در ایام خاصی به روز می شود، گفت: با توجه به اینکه اندیشه حضرت امام کماکان در جامعه و جهان امروز جاری است سعی می شود مطالب به صورت روزانه و در ارتباط با سیره نظری و عملی امام در اختیار کاربران قرار گیرد تا گرفتار آفت ذکر شده قرار نگیرد.
وی در ادامه این گفتگو اعلام کرد: " در پرتال امام خمینی (س) که فعالیت آزمایشی خود را از پاییز امسال آغاز کرده، بیش از 150 هزار رکورد اطلاعات کتابشناختی اعم از کتاب، پایان نامه، مقاله، عکس، فیلم، نوار صوتی و دیگر اسناد آرشیوی وجود دارد. "وی همچنین اظهار داشت: " بیش از 520 عنوان کتاب از آثار امام خمینی (س) به صورت تمام متن، 1900 مقاله، 4 هزار قطعه عکس، 600 فایل صوتی و 200 فایل فیلم از سخنرانی ها و دیدارهای امام به همراه کلیپهای تبلیغاتی تهیه شده از سخنرانیهای امام ارائه می شود. وی با تأکید بر اینکه موتور جستجو مهمترین و اصلی ترین سرویس سامانه کتابخانه چند رسانه ای پرتال امام خمینی (س) است، گفت: " این سرویس با امکانات و قابلیت های فراوان از جمله جستجو در اطلاعات کتابشناختی، جستجو در اطلاعات متنی، جستجوی مفهمومی، جستجو در منابع دیجیتال و جستجوی فراگیر در حوزه
حضورج. 77صفحه 246
آثار امام خمینی(س) و آثار منتشر شده درباره ایشان به ارائه خدمات گوناگون به پژوهشگران و محققان خواهد پرداخت. به گفته وی فهرست نویسی، بایگانی و... در حوزه کتابخانه های مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام و مراکز تابعه، ارائه درختواره های موضوعی با قابلیت طبقه بندی اطلاعات و اصطلاح نامه، از دیگر امکانات ارائه شده در پرتال امام است.
مهندس نوروزی در ادامه این گفتگو خاطر نشان کرد: "ارائه وبلاگ، پست الکترونیک (ایمیل)، دفترچه یادداشت، چت و تقویم برای اعضای پرتال در کنار سرویسهای ارسال و دریافت فایل(ftb )، فضای کاری، تالارهای گفت و گو و... نیز از اصلی ترین خدمات سامانه پرتال امام خمینی (س) است. "
به گفته وی خدمات خبررسانی، نظرسنجی، پرسش و پاسخ روزشمار، اعلام تازه های انتشارات، اعم از کتاب، مجلات و گاهنامه های الکترونیکی به منظور اطلاع رسانی و ارتباط فراگیر و مستمر با کاربران و مخاطبان نیز درپرتال امام خمینی وجود دارد. وی درپایان گفت: "صفحات ویژه زندگینامه امام خمینی همراه با شجره نامه خاندان امام و زندگینامه همسر مکرمه حضرت امام و فرزندان ایشان (سید مصطفی و سید احمد خمینی)، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی (نوه گرامی امام) آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، حرم مطهر و اماکن منتسب به امام خمینی از دیگر بخش های سامانه پرتال است.
عدم پخش زنده تلویزیونی سخنان یادگار امام در بیست و دومین سالگرد ارتحال امام(س)
14 / 3 / 90- پخش زنده تلویزیونی مراسم بیست و دومین سالگرد ارتحال امام خمینی با وقفه مواجه شد.
در حالی که طبق روال سال های گذشته، ابتدای مراسم سالگرد ارتحال امام به طور زنده از تلویزیون پخش می شد این ارتباط تلویزیونی پس از دقایقی قطع و مجددا در هنگام آغاز سخنرانی مقام معظم رهبری وصل شد.
بر اساس این گزارش، سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی و برخی از مراسم سوگواری پیش از این سخنرانی از تلویزیون پخش نشد. برخی شبکه های صدا و سیما در
حضورج. 77صفحه 247
پایان سخنان مقام معظم رهبری، سخنان یادگار گرامی امام راحل را پخش کردند. سال گذشته نیز در مراسم بیست و یکمین سالگرد ارتحال امام به دلیل همهمه و سر دادن برخی شعارها از سوی عده ای، سخنرانی فرزند یادگار امام ناتمام ماند.
رمز پیروزی در برابر ظالمین
14 / 3 / 90- قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س) با اشاره به تحولات منطقه و موج بیداری اسلامی گفت: در مسیر دشوار مبارزه با ظلم و ستم، وحدت کلمه، توجه به حقوق مردم و لحاظ کردن حق تعیین سرنوشت برای مردم و نیز فراخوانی تمام گروه های معتقد به اصول اعتقادی رمز و راز پیروزی است.
به گزارش ستاد خبری بزرگداشت مراسم بیست و دومین سالگرد امام راحل، دکتر حمید انصاری طی سخنانی در همایش بین المللی امام خمینی (ره)، بیداری اسلامی و تحولات منطقه با اشاره به در پیش بودن ماه رجب گفت: در آستانه تشرف به یکی از ماه های رحمت الهی یعنی ماه رجب هستیم. امام(ره)اهتمام خاصی به ماه های رجب، شعبان و رمضان داشته باشیم. وی افزود: رجب از دیدگاه عاشقان واقعی آمادگاه اهل مناجات و عارفان است. اگر در این همایش از قیام و موج عظیم بیداری اسلامی سخن گفته می شود باید بدانیم که از دیدگاه امام انقلاب ابتدا باید در نفوس تحقق یابد.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: درس مهم قیام امام این بود که اگر می خواهیم در میدان مبارزه با استعمار، ظلم و استبداد موفق شویم باید مجهز به سلاح ایمان بود. به گفته انصاری اگر کسی به خدای متعال متکی باشد در میدان مبارزه با ابرقدرتها دچار خستگی و نوامیدی نمی شود. درس مهمی که از قیام انقلاب امام گرفتیم این است که باید ایمان به خدا را تقویت کرده و رابطه با کتاب الهی را بیشتر کنیم.
قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س) ادامه داد: از دیدگاه حضرت امام موج بیداری که امروز شاهد وقوع آن در جهان اسلام هستیم در حقیقت باید 2 مرحله اساسی را پشت سر بگذارد تا به هدف نهایی برسد.
حضورج. 77صفحه 248
وی در بیان مرحله اول گفت: در مرحله اول باید در سیستم حکومت های وابسته به بیگانه تحول ایجاد شود. این مرحله دشواری های مخصوص خود را دارد و باید با شجاعت و روحیه شهادت طلبی در میدان بود تا تحول مورد نظر به نفع جهان اسلام تحقق یاید.
انصاری تاکید کرد: مرحله تاسیس نظام آرمانی دشواری های فراوانی دارد که نیازمند استواری و ماندن در صحنه ماندگاری آن را تضمین می کند.
وی با اشاره به موج بیداری اسلامی در منطقه گفت: موج بیداری آغاز شده سمت و سوی مبارزه با دیکتاتوری حاکم بر این کشورهاست. از وجوه مشترک خیزشهای آغاز شده نفی سلطه بیگانگان در سرزمینهای اسلامی است.
این استاد دانشگاه قطع دست متجاوزان به حقوق ملتها رایکی دیگر از مطالبات ملتهای مسلمان دانست و اظهار داشت: قاطعیت برای تحقق اهداف اساسی قیام حول محور شعارهای الهی نقش بسیار تعیین کننده ای دارد. از دیدگاه امام هر امری که بین اتحاد مسلمین شکاف ایجاد کند مطرود است.
وی با تاکید بر اینکه اتحاد رمز پیروزی است، با اشاره به آیه ای از قرآن کریم ، خاطرنشان کرد: هشدار مهم قرآن این است که اگر می خواهید در مرحله مبارزه پیروز شوید باید با نداهای تفرقه افکنانه مقابله کرد.
به گفته انصاری شعار و اهداف واحد رمز پیروزی انقلاب امام بود. قائم مقام موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س) خاطرنشان کرد: از دیدگاه امام نقش، رسالت و مسئولیت روشنفکران، عالمان و نخبگان جامعه بسیار فراتر از توده های مردم است. این روشنفکران و عالمان هستند که باید جریان موج بیداری اسلامی را مدیریت کنند. و باید سطح مطالبات مردم را از مسائل جزیی ارتقا داده و به سمت اهداف مشترک توسعه داد تا در نهایت امت واحده اسلامی شکل بگیرد.
وی با اشاره به سخنی از امام راحل مبنی بر اینکه نباید از پیروزی های بدست آمده دچار غروز کاذب شد به وضعیت فلسطین و قدس شریف پرداخت و گفت: متاسفانه قدس شریف
حضورج. 77صفحه 249
همچنان در چنگال صهیونیستهاست و هنوز چکمه پوشان آمریکایی در بلاد اسلامی حضور دارند و در سرنوشت ملتها دخالت می کنند.
انصاری تاکید کرد: در این مسیر دشوار وحدت کلمه، توجه به حقوق مردم و لحاظ کردن حق تعیین سرنوشت برای مردم و نیز فراخوانی تمام گروه های معتقد به اصول اعتقادی رمز و راز پیروزی است. وی در پایان از حضور مهمانان خارجی در مراسم بزرگداشت حضرت امام قدردانی کرد.
سخن گفتن امام با مردم بسیار دلنشین و قابل فهم بود
11 / 3 / 90- دبیر کل جمعیت زنان نواندیش و مسلمان در پاسخ به این سوأل که به نظر شما کدام بخش از اندیشه های امام مورد بی توجهی واقع شده است گفت: «میزان، رأی ملت است» و جمهوریت نظام از اندیشه هایی است که پس از رحلت امام مورد بی مهری قرارگرفته است.
فاطمعه راکعی، دبیر کل جمعیت زنان نو اندیش و مسلمان در گفت و گو با ستاد بزرگداشت حضرت امام (س) مهمترین ویژگی شخصیتی امام راحل را صداقت ایشان بر شمرد و با یادآوری جمله معروف امام مبنی بر این که " آمریکا هیچ غلطی نمی تواند بکند " گفت: امام این شعار بزرگ بین المللی را با چنان صلابتی بیان کردند که حتی خود آمریکا نیز به این باور رسیده بود. می توان گفت که حرف و عمل امام با عملشان تطبیق داشت و اگر رهبری انقلاب را به عهده گرفتند و بر علیه رژیم فاسد پهلوی قیام کردند نشان از یکی بود حرف و عمل ایشان است که قطعا همه به این موضوع اذعان دارند که پیروزی در انقلاب بدون حضور امام خمینی به پیروزی نمی رسید.
وی افزود: چهره، رفتار و رونوشت های حضرت امام همگی نشان دهنده صداقت ایشان بود و حتی زمانی که امام به دلیل استراتژیک موافقت خود را برای توقف جنگ اعلام کردند همه باور داشتند که این تصمیم قطعا بهترین تصیم است و این نشان از اعتماد قلبی آحاد ملت ایران به حضرت امام بود و مهترین دلیل موفقیت امام در رهبری نشات گرفته از صداقت ایشان بود.
راکعی در پاسخ به این سوال که نقش امام در بیداری اسلامی را چقدر می دانید؟ گفت:
حضورج. 77صفحه 250
آنچه امام برای نه فقط ملت ما بلکه برای جهان به ارمغان آوردند قرائت امروزی از دین بود. ایشان جمهوری اسلامی را ترسیم کردند و همواره بر جمله میزان رای ملت است و همچنین بر قانون اساسی پیشرفته که هیچگونه تضادی با انچه داعیه داران دموکراسی در دنیا هستند نداشت تاکید می کردند، زیرا امام معتقد بود که دین اسلام به عدالت و آزادی مشروع انسان ها پرداخته بنابراین قرائت حضرت امام در دین آن چیزی بود که ایرانیان با آن فرهنگ دیرینه خود و با همان رنگ و لعاب ایرانی آن را پذیرفته بودند.
وی نقش امام را در پیروزی انقلاب اسلامی را بسیار اساسی دانست و گفت: قطعا نقش امام خمینی در پیروزی انقلاب نقشی اساسی است و اگر حضور ایشان نبود اصلاٌ انقلاب اسلامی به پیروزی نمی رسید. در یکصد سال اخیر گروه ها و افراد زیادی حرکت هایی را برای رها شدن از یوغ استبداد انجام داده بودند که این حرکت ها به جایی نرسیده بود ولی خوشبختانه انقلاب اسلامی، با صداقتی که در امام خمینی وجود داشت به ثمر رسید.
وی ادامه داد: قرائتی که از یک حرکت بزرگ دینی که ایرانیان خواستار آن بودند، قدرت، مدیریت، رهبری و شخصیت کاریزماتیک همه با هم باعث شد که امام انقلاب را ایجاد و رهبری کنند.
راکعی با اشاره به مشکلات قبل از انقلاب تصریح کرد: گروه های چپ و راست و آمیزه ای از اینها قبل از انقلاب فعالیت داشتند ولی هیچکدام نتوانسته بودند توده های مردم را به حرکت وادارند ولی امام خمینی انقلاب را در قلب ملت ایجاد کردند.
وی ادامه داد: از دیگر ابعاد شخصیتی حضرت امام نحوه سخن گفتن با مردم بود، ایشان بسیار دلنشین و قابل فهم صحبت می کردند به گونه ای که از فیلسوف گرفته تا یک کارگر متوجه سخنان ایشان می شدند که این ویژگیها در هر کسی وجود نداشت.
دبیر کل جمعیت زنان نو اندیش و مسلمان مهربانی و تواضع حضرت امام را برای جهان امروز ضروری دانست و گفت: قرائتی از دین که ایرانی ها به آن عشق می ورزیدند و همچنین مهربانی و تواضع، احترام به انسانها، عدالت محوری و احترام به حقوق شهروندی و هر آن چیزی
حضورج. 77صفحه 251
که مردم در سال 57 به آن رأی دادند از اندیشه های امام است که بیش از دیگر بخش ها برای جهان امروز ضروری است و باید به آن توجه شود. معتقدم در این برهه با توجه به اینکه برخی فرقه ها چهره خشنی از اسلام را ارائه می دهند پررنگ کردن این بخش از اندیشه امام یعنی همان تواضع و مهربانی ضــروری به نظر می رسد.
وی اظهار داشت: این چهره در واقع باید توسط بزرگان و دانشمندان و همچنین نوع اندیشان دینی سریع و جدی به دنیا معرفی شود تا دنیا متوجه شود که این دونگاه به دین و اخلاق است و آن چیزی که حضرت امام از آن سخن می گفت کاملاٌ مغایر با آن چیزی که به طور مثال طالبان از اسلام ارائه می دهد.
راکعی جهان بعد از امام خمینی را اینگونه توصیف کرد و گفت: معتقدم دنیا بعد از رحلت امام یک فیلسوف را کم دارد و اگر امام خمینی درقید حیات بودند قطعاٌ می توانستند نقش بزرگی را در حرکت های اسلامی و حرکتهای ملت های منطقه و در پیروزی این ملت ها ایفا کند. معتقدم حرکت های امروز منطقه نشأت گرفته از همان حرکت سال 57 ملت ایران به رهبری امام خمینی است.
همسر شهید رجایی: امام(س) اجازه نمی داد جریانهای انحرافی میدان دار شوند
11 / 3 / 90- همسر شهید رجایی توجه امام خمینی(س) به عنصر زمان و مکان را از مهمترین وجه اندیشه های بنیانگذار انقلاب دانست که در مقطع فعلی از آن غفلت شده است.
عاتقه صدیقی در گفت گو با ستاد خبری بیست و دو مین سالگرد ارتحال امام خمینی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در مقطع فعلی کدام بخش از اندیشه های حضرت امام(س) مورد غفلت واقع شده است؟، با اشاره به توجه بنیانگذار انقلاب به عنصر زمان و مکان گفت: بنیانگذار انقلاب شناخت دقیقی از زمان خود داشتند و تمام تصمیم گیری هایی که اتخاذ می کردند بر اساس شناخت ایشان از وضعیت جامعه بود امری که البته اکنون مورد غفلت واقع شده و باید برای نسل جوان تببین کرد که امام(س) تصمیم گیری شان بر اساس مصالح اسلام بود نه مصلحت های شخصی و گروهی.
حضورج. 77صفحه 252
همسر شهید رجایی همچنین توجه ویژه امام(س) به مردم را از دیگر ویژگی های شخصیتی بنیانگذار انقلاب بیان کرد و اظهار داشت: حضرت امام با تاسی به حضرت علی(ع) هیچگاه به فکر انتقام گیری نبودند و حتی به مسئولان قضایی و امنیتی سفارش می کردند که در برخورد با مجرمین بر اساس رعایت حدود شرعی تصمیمات اتخاذ شود.
وی ادامه داد: مردم دوستی حضرت امام(س) باید الگوی رفتاری مسئولان حکومتی باشد. ایشان اگر یکی از کارگزاران حکومت خطایی می کرد او را به شدت سرزنش و مواخذه می کردند ولی در برابر خطاهای مردم واکنشی از خود نشان نمی دادند و این رفتار توجه بیش از پیش ایشان به جمهوریت را نشان می دهد.
صدیقی در بخش دیگری از این گفت وگو با اشاره به برخورد قاطع امام (س)با جریانهای متحجر و انحرافی، خاطر نشان کرد: بنیاگذار انقلاب برای حفظ وحدت و منحرف نشدن خط اصلی انقلاب برخورد قاطعی با جریا ن های انحرافی داشتند. در دورانی که کشور در گیر جنگ بود امام(س) برای جلوگیری از خدشه دار شدن وحدت جامعه اجازه نمی دادند گروه های تندرو و انحرافی میدان دار شوند.
همسر شهید رجایی با اشاره به جلوگیری حضرت امام از مناقشات مسئولان برای حفظ وحدت جامعه به بیان خاطره ای در این زمنه اشاره کرد و گفت: در مقطعی از دهه 60 آیت الله مهدوی کنی به برخی از دیدگاه های اقتصادی شهید مطهری انتقاداتی را مطرح می کردند و خانواده شهید مطهری هم در مقام پاسخ برمی آمدند که اینگونه مجادلات مناقشاتی را در سطح جامعه بوجود آورده بود که حضرت امام(س) برای حفط وحدت در کشور از ادامه یافتن این گونه مناقشات جلوگیری کردند.
وی در پایان با گرامی داشت یاد و خاطره بنیانگذار انقلاب دور شدن از اندیشه ها و آرمانهای امام(س) را زنگ خطری برای کشور دانست و خواستار توجه بیشتر به ابعاد شخصیتی و اندیشه های حضرت امام از سوی مسئولان و دستگاه های تبلیغاتی شد.
حضورج. 77صفحه 253
حاشیه های مراسم 14 خرداد
14 / 3 / 90- 22سال پس از عروج عارفانه رهبرکبیر ایران اسلامی، هزاران عاشق دلباخته خمینی بزرگ، در میقاتی بزرگ گرد هم آمدند تا در رثای رهبر خود، یاد و نام بزرگ او را بزرگ بدارند. امروز حرم رهبر فقید جمهوری اسلامی میعادگاه فراطبقه ای ایرانیانی بود که دوستدار خمینی بودند. پیران همدوش جوانان و نوجوانان بر بالین پیر جماران آمده بودند. نماینده هایی از سراسر جهان و تمام دهکده ها و شهرهای ایران، در صفوف فشرده ای به میثاق بزرگ با امام محبوب نشستند. فارس و ترک و لر و کرد و عرب و بلوچ و گیلک و مازنی و … همه و همه، همه باهم دست به دست هم دادند تا روزی بزرگ را رقم بزنند. کاروان هایی از جنس عشق و شور، پیاده و سواره از تمام نقاط ایران خود را به حرم امن خمینی رساندند تا بگویند، ایران یکپارچه، نه گذشته را فراموش کرده است و نه از آینده غافل شده است. بزرگداشت بزرگ اگرچه ساعت نه و سی دقیقه با قرائت قرآن توسط استاد قصری زاده آغاز شد، اما میعادگران از ساعت ها قبل وارد میقات شده بودند و در انتظار آغاز دو سخن: سخن یادگار امام و سخن جانشین امام.
مرثیه سرایی مداح اهل بیت که تمام شده، مجری مراسم اعلام کرد یادگار امام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی سخن خواهد گفت اما قبل از ایشان حجت الاسلام موسوی از اعضای بیت رهبری توصیه هایی را گوشزد می کند. حجت الاسلام و المسلمین موسوی در سخنانی کوتاه خطاب به حاضران تاکید کرد که باید شان مراسم امام رعایت شود. پس از سخنان موسوی یادگار امام در میان شعف حاضران و شعار صل علی محمد بوی خمینی آمد، وارد صنه شد و پشت تریبون قرار گرفت. سید حسن خمینی از مردم تشکر کرد و سخن را با بیاناتی در باب اخلاق آغاز کرد.
اگرچه امسال هم و نه مانند سال قبل، عده ای بسیار اندک قصد داشتند، رویداد تلخ سال قبل را تکرار کنند، اما اعتراض قاطع مردم و دست اندارکاران مراسم و نیز اعضای بیت رهبری از جمله حجت الاسلام والمسلمین خلفی، باعث شد در همان لحظات اول، تلاش این گروه نقش بر آب شود.
سخنرانی یادگار امام با این تاکید که بیایید اخلاقی عمل کنیم، تهمت نزنیم، دروغ نگوییم و
حضورج. 77صفحه 254
مودب باشیم، پایان یافت و آنگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی در میان شوق و شور بی نظیر مردم، به صحنه آمده و به ایراد سخن پرداختند. پیش از ایراد سخن، رهبر معظم انقلاب همانند سال گذشته به تفقد از یادگار امام پرداختند.
آنچه بر ابهت مراسم می افزود، حضور مهمانان خارجی، دیپلمات ها و سفرای کشورهای سراسر دنیا در ایران بود. آنان که سمت راست جایگاه بر صندلی ها نسشته بودند، بصورت زنده ترجمه سخنان یادگار امام و رهبر معظم انقلاب اسلامی را استماع می کردند. حضور قاطبه مسوولان و سیاستمدارن نظام و جلوس در کنار هم از دیگر ویژگی های مراسم بود. سیاستمداران ایرانی با سلیقه های مختلف یک بار دیگر کنار هم نشستند تا بگویند، همه دنباله رو آرمان های امام هستند. در جایگاه ویژه مهمانان حرم مطهر امام خمینی (ره)، هنگامی که مقام معظم رهبری در حال سخنرانی بودند، به ترتیب سیدحسن خمینی، آیت الله مهدوی کنی، محمود احمدی نژاد، آیت الله صادق لاریجانی، آیت الله هاشمی رفسنجانی، آیت الله محمود هاشمی شاهرودی، آیت الله احمد جنتی، علی لاریجانی، آیت الله موسوی بجنوردی ومحمدرضا رحیمی نشسته بودند.
جمعی از وزرای دولت از جمله وزرای امورخارجه، کشور، آموزش و پرورش و.... برخی معاونین رئیس جمهور از جمله معاون برنامه ریزی و راهبردی و رئیس سازمان انرژی اتمی نیز حضور داشتند. از میان فرماندهان نظامی نیز سردار جعفری، سردار قاسم سلیمانی و... در ردیف مهمانان ویژه حضور داشتند. برخی از نوه های بنیانگذار انقلاب، سید یاسر و سیدعلی خمینی و علی اشراقی نیز حضور داشتند. چهره های دیگری همچون محمدباقر قالیباف، آیت الله ری شهری، مجیدانصاری، سعید مرتضوی و... نیز در میان مهمانان دیده می شدند.
حضور فعال ماموران آتش نشانی، بهداشتی، اروژانس، هلال احمر و … از دیگر ویژگی های این مراسم بود.
خبرنگاران و عکاسان رسانه های مختلف کشور و جهان در حلقه های سه گانه به پوشش مراسم بزرگداشت امام مشغول بودند. حضور چندین فیلم بردار هم، از نکات جالب توجه بود. مراسم با سخنان رهبر انقلاب درباره مردم مظلوم بحرین شکل عاطفی به خود گرفت و با دعای
حضورج. 77صفحه 255
ایشان و آمین مردم پایان یافت.
مراسم امسال بدون هرگونه مشکلی به انجام رسید و همانطورکه مسوولین مراسم اعلام کرده بودند، رمز وحدت همه نیروهای نظام و همه مردم ایران شد.
تمام گروهها در کشور آزادند
11 / 3 / 90- حجت الاسلام و المسلمین محمد تقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم به ستاد بزرگداشت حضرت امام گفت: می دانیم که امام خمینی پیش از اینکه یک اندیشمند سیاسی باشد، فقیهی بودکه براساس اندیشه فقاهت کار مبارزاتی خود را آغاز کرد. نوآوری ایشان دراندیشه فقاهت این بود که جمهوریت رادرکناراسلام می دید واندیشه جمهوری اسلامی برای نخستین بار توسط این فقیه بزرگوار مطرح شد. هرچند سالها پس ازآن عده ای خواستند آن را توجیه کنند که امام مصلحتا اندیشه جمهوری را مطرح کرده است ودراسلام رای اکثریت معنا ندارد و این ولی فقیه است که مشروعیت بخش نظام است. مردم درتحقق مشروعیت هیچ نقشی ندارند. اما با مروری بر اندیشه های امام در پاریس و در سخنرانیهای پس از پیروزی انقلاب نشان میدهد که ایشان برای رای جمهور مردم اصالت قائل بودند. ولی متاسفانه پس از فوت ایشان عده ای که در مقام حذف جمهوریت بودند و با تلاشی که شد اندیشه جمهوریت به عنوان یک تئوری مغفول واقع شد و مسئله اسلامیت بر جمهوریت غلبه پیداکرد.
میبدی همچنین گفت: مسئله دیگری که امام را برجسته میکرد تاکید ایشان روی مسئله آزادی بود. امام قائل بود که تمام گروهها درکشور آزادند و هر کسی باید سخن خودرا بدون هیچ توطئه ای بگوید و در قالب آزادی اندیشه، تشکیل احزاب تحقق یابد. اندیشه جمهوریت، آزادی، رای مردم ومردم سالاری جزو اندیشه های رکنی نظام است.
وی با بیان این که آنچه که دنیا را متوجه این نظام کرد دین درکنار سیاست ویا جمهوریت درکنار اسلامیت بود گفت: دردانشگاه های دنیا این مسئله مورد توجه خیلی قرار گرفت و دانشمندان زیادی به نقدوبررسی این مسئله پرداختند. هرچند قرون وسطی دردوره ای این اندیشه را باشکست پشت سرگذاشته بود با این تفاوت که آنان ارزشی برای رای مردم قائل نبودند وحکومت
حضورج. 77صفحه 256
به طور مطلق دراختیار روحانیت وارباب کلیسا بود. روحانیت کلیسا همه چیـــز رابــرای خــــود می خواست.
عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه افزود: اما باشروع نهضت پروتستانتیسم وآمدن جریان لائیسیته حاکمیت کلیسا در هم شکسته شد. درایران امام خمینی برخلاف ارباب کلیسا حاکمیت دینی را از طریق مردم ممکن میدانست. وبرای نخستین بار درکنار یک نظام دینی نهاد انتخاباتی از قبیل پارلمان، انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات خبرگان برای رهبری مطرح شد. وقانون اساسی کشور پس ازحاکمیت خداوند، حاکمیت را از آن مردم دانست.
وی معتقد است: راه بهتر آن بود که بعد از رحلت امام بعد جمهوریت نظام برجسته تر می شد و در کنارآن آزادیهای مصرح درقانون اساسی، بالاخص مطبوعات را پاس میداشتیم. از ویژگیهای مرحوم امام اصرار براین امربود که نهاد حکومت تا آنجا که ممکن است در دردست روحانیت نباشد. و روحانیت ناظر بر جریان دولت باشد. و وظیفه امر به معروف و نهی از منکر را انجام دهد. اما متاسفانه آنطور که باید روحانیت درجایگاه خود قرارنگرفت و مردم پاره ای از شکستها را به حساب روحانیت گذاشتند واین واقعه نباید اتفاق می افتاد.
میبدی ادامه داد: جالب این که در دعوا واختلاف میان شورای نگهبان، که یک نهاد روحانی است، با مجلس که نهاد عرفی است امام طرفداری از شورای نگهبان را انتخاب نکرد، بلکه برای حل این اختلاف شورای تشخیص مصلحت را پیشنهاد کرد که افرادی از روحانیون وغیر روحانیون در آن حضور دارند، تا اداره کشور تنها درست روحانیت نباشد و صاحبان تخصص وتجربه درآن حضورداشته باشند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: به نظر می رسد درایام سالگرد رحلت امام رسانه ها باید به نقد وبررسی افکار گذشته بپردازند، زیرا هیچگاه امام قائل نبود که سخنان او در زمینه حکومت و ارتباط با دیگر کشورها سخن آخر است. استناد به سخنان امام در مسائل ارزشی می تواند همیشگی باشد؛ اما در مسائل مربوط امور سیاسی نمی توان آنها را جاودانه پنداشت. همانطور که سخنان معصومین نیز چنین است. فی المثل رابطه با کشوری مثل آمریکا اگر امام در زمان حیات خود نهی
حضورج. 77صفحه 257
کرد، این دلیل نمی شود که همیشه این قطع ارتباط وجود داشته باشد. باید تامین مصلحت نظام را منظور کرد. بنا براین ما اگر خواسته باشیم امام را به عنوان رهبر و موسس نظام جمهوری اسلامی درذهن جامعه زنده نگهداریم باید به حقائق بیشتر توجه کنیم و به نقد بررسی افکار ایشان بپردازیم که این بهترین بزرگداشت برای امام خمینی خواهد بود.
خدمتگزاری و ساده زیستی از تاکیدات امام بود
10 / 3 / 90- سید حسن خمینی گفت: خداوند نفحه ای بنام امام در جامعه ایران قرار داد که بناگاه جامعه را متحول کرد. در ایام سالگرد امام باید تا می توان از لطایف و کرامات الهی این نفحه الهی استفاده کرد.
حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی که در مراسم تجدید میثاق اعضای سازمان تاکسیرانی تهران در حسینیه جماران سخن می گفت، با بیان اینکه آیات الهی و سخنان ائمه جامع الکلمه و دست نیافتنی هستند، اظهار داشت: کلمات ائمه فرابشری و فوق کلام هستند. از خود کلام ائمه می فهمیم که این کلام، کلام عادی نیست. هر چه بیشتر در این کلمات عمیق شویم، عظمت و بلندی آنها مشخص می شود.
یادگار امام در ادامه به تشریح حدیث نبوی « ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات، الا فتعرضوا لها» پرداخت و خاطرنشان ساخت: پیامبر می گوید؛ خدای شما در روزگار خودتان، برایتان نسیم ها و نفحاتی قرار می دهد که باید مواظب باشید این نفحات را از دست ندهید. در طول زندگی هرکسی، لحظه ای درهای معرفت الهی باز می شوند. البته باید دانست که این نفحات نه از آن انسان که از آن رب انسان است.
سید حسن خمینی افزود: باید این لحظات را دریافت. متاسفانه برخی ها عمر خـود را تمام می کنند اما متوجه این نفحات نمی شوند. حر عمری زندگی کرد یک لحظه چشم در چشم امام حسین شد و نفحه ای وزید و آن را دریافت. این نفحه برای شمر هم زمانی که برای قمر بنی هاشم امان نامه آورد، وزید، اما او آن را درنیافت.
وی اظهار داشت: انسان هایی می توانند نفحات را دریابند که زیرک ترند و خوب می فهمند
حضورج. 77صفحه 258
اما این دلیل اصلی نیست. علت اینکه برخی این نفحات را دریافت می کنند و برخی دیگر نمی توانند، در نوع زندگی انسان ها است. کسی که نفحات را در می یابد و تصمیم درست می گیرد، یک عمر سالم زیسته است، نان حلال خورده و خداوند را بندگی کرده و البته عمری دعا کرده است.
یادگار امام با بیان اینکه برای خدمت به خدا نباید شرط بندی کرد، گفت: خدمت به خداوند با کار برای انسان ها تفاوت دارد. برای خدمت به خدا نباید شرط بست. خداوند پاداش خدمت را آنقدر بالا می برد که فوق انتظار انسان است.
سید حسن خمینی تاکید کرد: باید بگونه ای زیست که نفحات خداوندی را دریافت و در بزنگاه ها تصمیم درست گرفت.
یادگار امام، انقلاب اسلامی و حضور امام را یکی از نفحات الهی در تاریخ مردم ایران دانست و اظهار داشت: خداوند نفحه ای بنام امام در جامعه ایران قرار داد که بناگاه جامعه را متحول کرد. در ایام سالگرد امام باید تا می توان از لطایف و کرامات الهی این نفحه الهی استفاده کرد.
در ابتدای این مراسم که با قرائت قرآن، مرثیه سرایی و سینه زنی همراه بود، دکتر اسماعیلی مدیر عامل سازمان تاکسیرانی تهران در سخنانی، برگزاری بزرگداشت برای امام را نیاز جامعه دانست و اظهار داشت: خدمتگزاری و ساده زیستی از تاکیدات امام بود باید همه تلاش کنیم تا برای ادامه خدمتگزاری به مردم به امام راحل اقتدا کنیم.
این مراسم با اقامه نماز مغرب و عشاء به امامت حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی به پایان رسید.
دروغ از معضلات جامعه ماست
3 / 4 / 90- اعضای کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب عصر روز پنجشنبه با حجت الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی، یادگار گرانقدر امام دیدار کردند. حجت الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی در این دیدارکه در حرم مطهر حضرت امام خمینی(س) برگزار شد،
حضورج. 77صفحه 259
ضمن بیان اینکه تشکیل جلسات زندانیان سیاسی قبل از انقلاب می تواند انگیزه های مختلفی داشته باشد گفت: یکی از انگیزه ها می تواند دید و بازدید و ملاقات دوستان باشد که بسیار نیز مهم است، انگیزه دیگرهمان تذکار امام بزرگوار است که خودمان و فرزندان و خانواده هایمان را همواره با این امر همراه کنیم برای اینکه محبتی که تا اینجا همه ما را همراهی کرده است از این پس نیز در خانواده های ما به یادگار بماند.
یادگار حضرت امام(س) ادامه داد: اما شاید علت بزرگتر و بهانه ای وسیع تر هم بتوان برای این جلسات یافت. اسارت در دوره ستم شاهی فی حد نفسه پدید آورنده آزادگی در برابر ظلم است و کسانی که در آن روزگار مصیبت زندان و تبعید و سختی مبارزه را تحمل کردند می توانند بیش از هر کس دیگری نماد آزادگی و آزادیخواهی و دین خواهی درجامعه باشند. چنین نشست هایی تذکار این آزادیخواهی است تا راه گم نشود؛ بیان این خواسته مشترک جامعه ماست که همواره بتوانیم به راهی که در آن قدم گذاشتیم با صلابت ادامه دهیم و چراغ راه باشیم. وی افزود: هر چه بیشتر به اینگونه جلسات بها بدهیدو از سختی هایی که تحمل شده و اهدافی که داشته اید بگویید تا فراموش نشود آینده را تضمین کرده ایم. این ها صرفاً بیان خاطراتی از گذشته نیست بلکه چراغی برای آینده و نسل های بعد است. این که نسل اول انقلاب برای چه هدف و آرمانی و هم دوش چه کسانی، در کدامین راه و با چه خواسته و ابزاری گام برداشتند و مسیر را طی کردند بسیار امر مهمی است که آیندگان را بیش از گذشتگان وکسانی که امروز زندگی می کنند می تواند تحت تأثیر قرار دهد.
حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی ضمن یادآوری اهمیت تذکار خاطرات زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب ادامه داد: در شرایط فعلی هم که شاید به عللی تریبون های رسمی به این موضوع بی مهری می کنند باید از هر تریبونی که ممکن است استفاده شود تا این امر مهم در جامعه ترویج شود.
این مدرس حوزه علمیه قم در ادامه ضمن اشاره به مطالعه کتاب گنجینه خواف توسط ایشان گفت: نگارنده این اثر را شاید بتوان نخستین و یا یکی از نخستین زندانیان سیاسی مسلمان قبل از
حضورج. 77صفحه 260
انقلاب دانست. کتاب، بسیار خواندنی است پیشنهاد می کنم دوستان آن را بخوانند. این کتاب دستنوشته های مرحوم شهید آیت الله سید حسن مدرس در دورانی است که در خواف تبعید بودند.
وی با اشاره به مضمون این اثر ادامه داد: میزان سختی هایی که این مرد که علاوه بر مسایل دیگر می تواند نماد زندانی سیاسی مسلمان هم باشد و عظمت روحی که این مرد در این کتاب از خودش بروز می دهد واقعاً درس آموز است. نکات ظریف و دقیقی را در اوج سختی های شکننده بیان کرده اند.
حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی با اشاره به دوران تبعید نه ساله شهید مدرس در خواف ادامه داد: انسان تعجب می کند که چگونه این مرد در طول این مدت تنها سه روز، یکی از فرزندان خود را دیده است و در مجموع سه چهار نامه بین او و فرزندانش در تهران رد و بدل شده است و در طول این مدت نزدیک به چهار، پنج سال هیچ خبری از هیچ کسی نداشته است. در جایی نوشته است که من یک سال است سرم را اصلاح نکرده ام و ریش و موی سرم بلندشده است، در جای دیگری می گوید حق زندانی برای من ماهی پنج قران قرار داده اند اما همان را هم نمی دهند نیم قران می دهند که در آن روز، دو عدد نان می شود.
سیدحسن خمینی ضمن اشاره به سایر سختی های شهید مدرس که در این کتاب شرح داده شده است افزود: این مسایل را از آن جهت بیان می کنم که به این نکته اشاره کنم که این بزرگوار در هیچ جای این کتاب شکوه نمی کند، حتی همان جا که می گوید یک سال است موهایم را تیغ نزده ام –آن وقت ها مرسوم بود روحانیون سر را با تیغ اصلاح می کردند- می گوید موهایم بلند شده است اما خوب است شبیه اجداد طاهرینم شده ام شاید اگر در همین اعوان بمیرم از باب تشبه به آن ها به عنوان یک از مریدان آن ها مورد غفران قرار بگیرم؛ فقط عادتم نیست که آن هم ایرادی ندارد.
وی با برشمردن برخی از کارهای روزانه شهید مدرس نظیر بیان اذکار مذهبی و خواندن نماز ادامه داد: عجیب این است که همه مأمورهایی که با این فرد در تماسند نسبت به او عــلاقمند
حضورج. 77صفحه 261
می شوند که همین دستنوشته ها را هم آن ها استنساخ کرده اند و آورده اند که بعدها پیدا شده است. ببینید سختی چه قدر زیاد است که بعد از سه چهار سال، نامه ای از همسرش آمده است که من زندگی ام نمی چرخد یا نفقه بده یا طلاقم بده که او هم طلاقنامه را نوشته و فرستاده است.
نوه حضرت امام(س) پس از اشاره به توجه و علاقمندی امام به مرحوم مدرس ادامه داد: مرحوم مدرس می گویند که من تمام عمرم از خداوند می خواستم که به من توفیق محاسبه بدهد، جایی را نصیب من بکند که تنها باشم و خودم را محاسبه کنم و شکر که نصیبم شد. آرامش این انسان در رابطه با خداوند نیز عجیب است. دو نکته جالب دیگر در این کتاب هست یکی اینکه می گوید زمانی که آمدند و مرا دستگیر کردند از درگاهی رئیس پلیس وقت پرسیدم: برای چه من را دستگیر می کنید؟ گفت: تو نوکر انگلیسی! گفتم، همه که می دانند رابطه من با انگلیس چگونه است و اگر مخالفی با انگلیس باشد آن من هستم ولی من از این خوشحالم که نوکر ی انگلیس در این جامعه جرم باشد چون تا پیش از این اگر می خواستند کسی را بگیرند می گفتند تو دشمن انگلیسی! همین که گفتند نوکری انگلیس جرم است من خوشحالم ولو من نوکر انگلیس نیستم. حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در بخش دیگری از سحنان خود ضمن اشاره به قبح و زشتی دروغ در جامعه ادامه داد: پیامبر عظیم الشأن اسلام جمله ای دارند و می فرمایند: "به فرزندانتان لامیه عرب را بیاموزید چون لامیه عرب مکارم اخلاق را به مردم یاد می دهد. " لامیه عرب شعر جاهلیت است یعنی پیامبر می فرماید حتی از دستاوردهای جاهلیت برا ی ترویج مکارم اخلاق استفاده کنید؛ ببینید اخلاق چقدر مهم است.
حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی در ادامه افزود: این کتاب تماماً جلوه اخلاق و تجلی آرامش یک روح متخلق است. تمامی تلاش دین این است که به اخلاق برسیم و اگر به آن نقطه برسیم به هدف رسیده ایم. جامعه ها در هر زمانی از بی اخلاقی ها رنج کشیده اند. این اخلاق هم منظور تنها اخلاق فردی نیست اخلاق اجتماعی، صنفی، جناحی و گروهی نیز منظور است. گاهی وقت ها یک فردی در زندگی شخصی آدم متخلقی است اما در زندگی سیاسی و اجتماعی کذّاب است. دور شدن از سرچشمه های اخلاق جوامع را دچار بن بست می کند و قلب انسان ها
حضورج. 77صفحه 262
را سیاه می کند. این مدرس حوزه علمیه قم با اشاره به حدیثی از پیامبر ادامه داد: پیامبر می گوید من برای اخلاق آمده ام؛ دین هم برای رسیدن به اخلاق است. حضرت امام نیز قبل از هر درسی در فیضیه قم، درس اخلاق را شروع کردند. یکی از مواردی که در جامعه ما بروز دارد تصدیق قول فاسق است؛ کثیری از معضلات جامعه ما ناشی از این امر است.
ایشان ادامه داد: شاید بن مایه اخلاق اسلامی سوره حجرات است. می فرماید: "مردم اگر فاسقی برای شما خبری آورد بروید تبیّن کنید. " دروغ فی حد نفسه نمی تواند جامعه را از بین ببرد. دروغگو به شرطی توفیق پیدا می کند که گوش دروغ شنو داشته باشد. اگر فردی دروغ بگوید و مردم قبول نکنند آن فرد تنها آبروی خودش را برده است، گناه از ماست که قبول و به راحتی نقل می کنیم.
سید حسن خمینی با اشاره به ازدیاد رسانه های بدون شناسنامه افزود: این آیه خطاب به دروغگو نیست بلکه می گوید او که دروغگو ست کار خودش را می کند و عِرض خود می برد و تنها زمانی موجب زحمت می شود که مردم تبیّن نکرده قبول کنند. تمام کتاب گنجینه خواف مرحوم مدرس تجلی این آیه است "قل الله ثم ذرهم" بگو خدا و بگذر. بگذر نه به این معنا که الحمدلله آدم های خوبی هستند بلکه تو اتکا به خدا داشته باش خود او حساب آنها را می رسد. ایشان در جاهای مختلف نوشته اش می نویسد این تقدیر الهی است که خداوند ظالمین و ستمگران و دروغگویان را به جزای کارشان برساند.
وی با اشاره به دوران زندان و سختی های زندانیان سیاسی پیش از انقلاب و خانواده هایشان ادامه داد: سختی ها می گذرد ولی چیزی که باقی می ماند اجر آن است اما علاوه بر این اجر چیز دیگری نیز باقی می ماند و آن وظیفه است. وظیفه اینکه به آیندگان بگوییم که گذشتگان و بزرگان ما و امام چه اهدافی داشتند. این وظیفه همه ماست که این اجر را به همراه این وظیفه، توأمان در آغوش بگیریم.
این مراسم با دعا و نماز جماعت به امامت حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی یادگار گرانقدر حضرت امام(س) به پایان رسید.
حضورج. 77صفحه 263
در ابتدای این دیدارحجج اسلام سید محمود دعایی، شریعتی سبزواری، دکتر صفاریان و دبیر کل کانون زندانیان سیاسی مسلمان قبل از انقلاب در سخنانی به بیان خاطراتی از حضرت امام (س) و مبارزات علیه رژیم ستمشاهی پرداختند.
امام خمینی و دکتر علی شریعتی
دکتر علی شریعتی روشنفکر فراروایت ها است. او را می توان بصورت توأمان منتقد سرسخت مارکسیست های دوآتشه دهه چهل و روحانیون عوام زده ای دانست که در کلام امام به روحانی نمایان تعبیر شده اند. شریعتی که نمونه بارز تئوری مذهب در برابر مذهب بود، سالها مورد بی مهری مذهبی های سطحی نگر و سوسیالیست های مادی گرا قرار گرفت. او اگر محتوای مارکسیسم را مورد نقد و نفی قرار داد، محتوای تشیع را با استفاده از ادبیات انقلابی چگوارا، چون موم بر حلقوم دانشجویان دهه چهل ریخت و آنان را که در اختاپوس کمونیسم گرفتار بودند نجات داد. عده ای تلاش داشتند بی توجه به همه خدمات بی اندازه او به انقلاب و اسلام، این روشنفکر متعهد را بخاطر اندک اشتباهاتش، در برابر انقلاب و رهبر کبیر آن بگذارند. اما آنگونه که از خاطرات یاران امام برمی آید، آن کوته نگران، در رسیدن به مقصود خود ناکام ماندند چرا که روح الله الموسوی الخمینی به عنوان مرجع روشنفکر و دوراندیش فرق بین کسروی و شریعتی را می دانست و عمق سخن معلم شهادت را خدمتی صادقانه به انقلاب می شناخت. آنچه در ذیل می آید بازخوانی بخشی از این خاطرات است که در آن پرده از نگاه منصفانه و حاذقانه امام به شریعتی برداشته شده است.
دکتر صادق طباطبایی: در مورد نظر امام خمینی (ره) درباره دکتر شریعتی گفت: «در این زمینه خودم با امام به دفعات صحبت کردم. ایشان در مجموع تلاش ها و مجاهدت های فرهنگی دکتر شریعتی را مثبت ارزیابی می کردند و می دیدند شریعتی توانست هم از التقاط و انحراف اسلام در جامعه روشنفکری جلوگیری کند و هم توانست جوانان و دانشجویان و دانشگاه را از خطر مارکسیسم که آن روزها رشد روزافزونی در سطح جامعه و دانشگاه داشت مصون بدارد.» وی گفت: «در این زمینه شنیدم فردی نزد امام خمینی آمد و گفت دکتر شریعتی مفاتیح الجنان را به
حضورج. 77صفحه 264
شدت مورد حمله قرار داده است. امام در پاسخ قریب به این مضمون گفته بودند: نمی شود کسی که نیایش های امام سجاد (ع) را بدان شکل و به آن زیبایی مطرح کرده است دعاهای مفاتیح را قبول نداشته باشد. اگر او ایراداتی به مفاتیح دارد، مطمئنا من و شما نیز ایراداتی را به مفاتیح داریم. در مجموع نگرش امام (ره) به شریعتی محترمانه بود و در پاسخ به تلگراف های زیادی که در سوگ او از سوی انجمن های اسلامی به ایشان فرستاده شده بود، از وفات دکتر با کلمه " فقد " یاد کرده بودند. همچنین ایشان اقدام امام موسی صدر را در برگزاری مراسم پر شور و عظیم اربعین شریعتی در بیروت ستودند، در حالی که بعضی از متولیان و مدعیان آن روز دین با ارسال تلگرافی به معاون آقای صدر – علامه شیخ مهدی شمس الدین – از گناه بزرگ و نابخشودنی آقای صدر در بزرگداشت دکتر شریعتی به فغان آمده بودند و نمی دانستند ایشان چگونه در محضر خداوند جوابگوی این عمل خلاف خود خواهند بود!؟»
سوسن شریعتی: فرزند دکتر شریعتی دربرداشت سوم از روایت خاطرات خود در شماره 67 مجله شهروند امروز می گوید: پس از وقوع انقلاب، ما به ایران بازگشتیم. بهمن 57 احسان بازگشت و خرداد 58 من و یک ماه بعد هم خواهرم سارا برگشت. در اولین روزهای بازگشت به یاد دارم که استاد محمدتقی شریعتی، پدربزرگ ام با همراهی دو تن از دوستانش به دیدار امام می روند و استاد محمدتقی شریعتی از ایشان می خواهد که با توجه به تاثیری که علی شریعتی بر نسل جوان انقلابی گذاشته است، نکته ای در معرفی جایگاه شریعتی بیان کنند تا از شدت حملاتی که به شریعتی و اندیشه اش می شود، کاسته شود و به تعبیر دیگر از شریعتی اعاده حیثیت شود. آیت الله خمینی هم خیلی با احترام با استاد برخورد می کنند و می گویند که چون درباره شریعتی در جناح های مختلف اجماع وجود ندارد، برای حفظ وحدت صفوف مصلحت نیست که اسمی برده شود. ( شهروند امروز)
دکتر ناصر میناچی از قول استاد محمدرضا حکیمی می گوید: آقای فاکر که از منتقدین کتاب های شریعتی اند، روزی خدمت امام رسیده، پس از بیان موضوع و ذکر مطالبی درباره ی کتاب های شریعتی معروض می دارد: "این نوشته ها عمدتاً نسل فعلی و جوانان مسلمان این مملکت
حضورج. 77صفحه 265
را گمراه کرده است و درخواست دارد امام دستور دهند این کتاب ها جمع آوری و معدوم شوند[... ]" امام در پاسخ تأملی مختصر فرموده بودند که: "دکتر شریعتی در بین همه ی مطالبی که شما می گویید، مطالب خوبی هم دارد. به همه بگویید همه ی مطالب خوبش را بخوانند". (روحانی، حمید، نهضت امام خمینی، ج 3، ص 262)
کتاب فصل
31 / 3 / 90- کتاب فصل در رشته کلام به کتاب فرهنگ جامع فرق اسلامی حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی اهدا گردید.
آیین پایانی شانزدهمین جایزه کتاب فصل ویژه زمستان 89 با حضور حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی نوه گرانقدر حضرت امام(س)، حجت الاسلام والمسلمین سید محمود دعایی رئیس موسسه اطلاعات و ناشر کتاب، آیت الله رحمت از شاگردان حضرت امام(س)، بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و علی شجاعی صائین مدیر عامل خانه کتاب، و جمعی از اهالی قلم و برگزیدگان در سرای اهل قلم پژوهشکده فرهنگ و هنر جهاد دانشگاهی برگزار شد و طی آن جوایز کتاب های برگزیده هیأت داوران در رشته های مختلف به مولفان و مترجمان اهدا گردید.
در بخشی از این مراسم حجت الاسلام والمسلمین دعایی به عنوان ناشر کتاب فرهنگ جامع فرق اسلامی ضمن اشاره به این نکته که دو اثر از انتشارات موسسه اطلاعات در میان آثار برگزیده هیات داوران قرار دارد یکی از آنها را برجسته تر دانسته و افزود: من افتخار داشتم که مجوز کتاب فرهنگ جامع فرق اسلامی که حجت الاسلام والمسلمین سید حسن آقای خمینی نزدیک هشت سال برای آن زحمت کشیده اند را در روز دوازده بهمن که روز ورود حضرت امام به میهن مان است دریافت کنم که حرکت سمبلیکی بود که نوه رهبر ارجمند انقلاب سی ویک سال پس از ورود وی به میهن صاحب یک اثری می شود که به جامعه علمی خدمت می کند.
وی ادامه داد: ما علاقه مند بودیم که مولف این اثر خودشان حضور پیدا می کردند اما همه می دانیم که ایشان از مدرسین برجسته حوزه علمیه قم هستند و درس خارج اصول و خارج فقه و
حضورج. 77صفحه 266
درس فلسفه دارند و بنابراین نمی توانست در این روز در مراسم حضور پیدا کند هرچند محصلین ایشان خوشحال می شدند که استادشان در این مناسبت شرکت کنند اما ایشان ترجیح دادند که درس شان را تعطیل نکنند.
این یار و شاگرد حضرت امام(س) ادامه داد: یکی از ویژگی های خاندان امام احترام به یکدیگر است، زمانی که آیت الله پسندیده و آیت الله شهید مطهری برای استقبال از ایشان وارد هواپیما شدند حضرت امام فرمودند من پیش از اخوی بزرگم پیاده نمی شوم هرچند که رسم است مدعو ابتدا حرکت کند اما آیت الله پسندیده از هواپیما خارج شدند و پس از ایشان حضرت امام و سایرین پیاده شدند. در نجف هم من خاطرم هست که مرحوم حاج احمد آقا نسبت به اخوی شریف شان حاج آقا مصطفی، فوق العاده احترام می گذاشتند. این خصلت و منش در این خاندان نهادینه شده است و برادران به هم احترام میگذارند و بر همین اساس نیز حاج حسن آقای خمینی اصرار کردند که اخوی شان، آقای سید علی خمینی که ایشان نیز از مدرسین و شایستگان علمی فرهنگی و ادبی حوزه علمیه است در این مراسم حضور پیدا کنند.
علی شجاعی صائین، مدیرعامل خانه کتاب در مراسم شانزدهمین دوره جایزه کتاب فصل، اظهار داشت: به لطف الهی شانزدهمین دوره جایزه کتاب فصل برگزار شد، همچنین این دبیرخانه به همراه هیأت داوران چهار سال سخت را برای برپایی این جایزه پشت سر گذاشته است.
وی اضافه کرد: تأسیس و راه اندازی هر کاری به ویژه فعالیت فرهنگی زحماتی را می طلبد که خوشبختانه دبیرخانه شانزدهمین جایزه کتاب فصل سال و هیأت علمی این جایزه در دوره های گذشته و فعلی با سخت کوشی تمام این دوره از جایزه را نیز پشت سر گذاشته و در مقاطعی هم نسبت به بازبینی کار بزرگی که عهده دار شده، اقداماتی انجام داده است.
شجاعی صائین ادامه داد: هیأت علمی جایزه کتاب فصل تغییراتی در آئین نامه و اساسنامه این جایزه ایجاد کرده است و با توجه به تحولاتی که در حوزه نشر کشور رخ داده تلاش بر به روز داشتن این جایزه کرده است.
وی افزود: شانزدهمین دوره جایزه کتاب فصل سال ویژگی های خاص خود را هم از لحاظ
حضورج. 77صفحه 267
تعداد کتاب ارسالی به دبیرخانه و تعداد آثار راه یافته به دوره نهایی، دارد، همچنین این دوره از لحاظ تعداد آثار برگزیده و شایسته تقدیر از دوره های شاخص ما طی پانزده دوره گذشته جایزه کتاب فصل است.
مدیر عامل خانه کتاب گفت: بیشترین تعداد کتاب در این دوره به دبیرخانه جایزه کتاب فصل ارسال شد و در پانزده دوره اخیر چنین نبوده است، همچنین هیأت داوران و هیأت علمی این جایزه با درایت تمام کار داوری را انجام داده است.
وی با بیان اینکه صاحبنظران حوزه کتاب و فرهنگ مکتوب ما را در بهتر اجرا شدن جایزه کتاب فصل سال آینده یاری کنند، اضافه کرد: هیأت علمی جایزه کتاب فصل سال جلساتی را برای بازبینی آئین نامه و اساسنامه این جایزه برپا کرده است که امیدواریم با دریافت نظرات صاحبنظران، نویسندگان و ناشران بتوانیم جمع بندی مناسبی را به هیأت امنای موسسه خانه کتاب ارائه کرده و دوره های بعدی را با شرایط بهتری برگزار کنیم.
شجاعی صائین ادامه داد: هیأت داوران کار اجرایی هفدهمین دوره جایزه کتاب فصل را با روال قبلی و برنامه زمانی مشخص، آغاز کرده اند و فراخوان این دوره از جایزه در نشریات درج شده و همزمان که مراسم شانزدهمین دوره این جایزه را برگزار می کنیم برای دوره هفدهم کار داوری را بزودی آغاز خواهیم کرد.
آگاهی مردم
31 / 3 / 90- حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی نوه گرانقدر حضرت امام(س)، درآیین پایانی شانزدهمین جایزه کتاب فصل ویژه زمستان 89و اهدای جایزه به کتاب فرهنگ جامع فرق اسلامی اظهار داشت: آگاهی مردم از فرقه سازی های جدید جلوگیری می کند. حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی در این آیین این پرسش را مطرح کرد که اساساً بررسی تاریخ فرق چه ارزشی می تواند داشته باشد؟ گفت: جای پاسخ به این پرسش، در مقدمه این اثر نیز خالیست. این سوال می تواند در ساحت های مختلف مطرح شود. اوایل که این کار شروع شده بود کسی آمد و می گفت این کتاب چیست که می نویسید؟! یک مشت باطل! شما مگر غیر از این عقیده دارید که
حضورج. 77صفحه 268
مذهب شیعه مذهب حق است؟ باطل را ذکر نکنید تا فراموش شود. شما چرا اینها را نبش قبر می کنید؟ الان هم این سوال مطرح است که فایده این کار چیست؟ وی در پاسخ به این مباحث اظهار داشت: علاوه بر فایده تاریخی و علمی بررسی تاریخ فرق، فایده دیگر این گونه پژوهش ها جلوگیری از تاسیس فرقه های جدید است یعنی وقتی انواع فرق با اندیشه های مختلف، چگونگی تاسیس، چگونگی رشد و بروزشان را مورد بررسی قرار می دهیم دید و نگاهی کسب می کنیم که در جامعه امروز از فرقه سازی های جدید جلوگیری شود. اینکه انسان خبیر باشد که از چه نقطه ای انحراف آغاز می شود می تواند با آن مقابله کند. یادگار گرانقدر امام راحل افزود: چه می شود که کسانی که تا امروز همه با هم در حیطه اصول عقاید اسلامی واحد بودند از هم جدا می شوند؟ و خیلی وقتها اختلاف هایشان سیاسی نیز می شود و به کشت و کشتار منتهی می شود؟ بررسی تاریخی و جامعه شناختی جدایی این فرق باعث شده است تا امروز همه جامعه اسلامی نسبت به فرقه سازی های جدید هوشیار باشند. اطلاع رسانی و فهم فلسفه وجودی فرق باعث می شود از فرقه سازی های جدید جلوگیری شود. وقتی آگاهی جامعه افزایش یابد طبیعتا جلوی این آفت ها گرفته می شود. حجت الاسلام والمسلمین سیدعلی خمینی در ادامه ضمن ریشه یابی ایجاد فرق متعدد ادامه داد: غالب فرقه سازی ها از دو منشاء سرچشمه می گیرد: یا توهم و یا دست اختلاف افکن و بیگانه. در فرقه های مختلف شما می بینید که یک انسان متوهم یک سری ریاضت هایی را انجام می دهد اما سعه قالب وجودش به آن حد نیست که این مفاهیم را درک کند احساس پیامبری و ولی بودن و اتصال به عالم غیب به او دست می دهد. ابن عربی عبارت زیبایی دارد که اینهایی که در مقابل کسانی که می گویند ما پس از طی مراحلی از شهود دیگر نیازی به شریعت نداریم، می گوید من تمامی این مراحل را طی کرده ام و باز هم می دانم که نیاز به شریعت دارم بنابراین این افراد سعه وجودی این جایگاه را نداشته اند.
وی با اشاره تفاوت وحی و توهم ادامه داد: در دوره فطرت به پیامبر وحی نمی شده است و پیامبر با یک دغدغه روحی سخت مواجه بوده که نکند من دچار توهم شده باشم و این حالتی که به من دست داد حالت اتصال به وحی نباشد؟
حضورج. 77صفحه 269
حجت الاسلام و المسلمین سیدعلی خمینی در بحش دیگری از سخنانش ضمن برشمردن کتاب فرهنگ جامع فرق اسلامی به عنوان یک کتاب ارزشمند علمی افزود: دومین عامل اختلاف افکنی دست بیگانه است، بیگانه هم نه صرفاً به معنای قدرت های خارجی، چه بسا اختلاف های درون گروهی موجب شده است تا انشعاب صورت گیرد و مسایل مادی و دنیوی نیز مطرح بوده است.
نوه گرانقدر حضرت امام(س) در این مراسم پس از دعوت حضار برای قرائت فاتحه ای برای روح پرفتوح حضرت امام و فرزندان ایشان اظهار داشت: حدود هشت سال برای کتاب فرق اسلامی وقت صرف شد و من شاهد بودم که اخوی معظم ما چند تابستان تا ساعت هفت و هشت صبح مدام بر روی این اثر کار می کردند. این کتاب در حوزه تاریخ فرق اسلامی است یعنی کتاب کلامی نیست بلکه به بیان تاریخ فرق می پردازد و برپایه دستنوشته های کسی است که عمری در این ساحت کار کرده است؛ مرحوم آیت الله روحانی در حوزه به تتبع در زمینه فرق اسلامی معروف بودند. اتفاقاً در روز اولی که موضوع دستنوشته هایی ایشان مطرح شد من حاضر بودم؛ یکی از بستگان آقای روحانی که از رفقای اخوی است گفتند که دست نوشته هایی از ایشان دارند که ناقص است و قصد دارند به محققی بدهند تا روی آنها کار کند.
وی با اشاره به پذیرش حجت الاسلام و المسلمین سیدحسن خمینی برای تدوین و اصلاح این دستنوشته ها ادامه داد: زمانی که ایشان کار روی این دستنوشته ها را شروع کردند خودشان و ما فکر می کردیم نهایتاً سه چهار ماه وقت خواهد گرفت اما کثرت و عظمت کار به حدی بود که هشت سال خصوصاً ایام تعطیل روزانه ده ساعت ایشان وقت صرف تدوین و تالیف این اثر کردند. امروزه شاید مرسوم نباشد کارهای اینچنینی به صورت فردی صورت بگیرد و معمولاً به صورت گروهی انجام می پذیرد که محسنات و معایبی دارد که روشن است. البته کسانی بوده اند که کمک می کردند و در مقدمه از آنها تشکر شده است.
تکذیب
16 / 4 / 90- صفحه منتسب به حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی در فیس بوک تکذیب شد.
حضورج. 77صفحه 270
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی یادگار امام راحل هیچ گونه صفحه ای در فیس بوک ندارد. همچنین هیچگونه صفحه ای در این شبکه اجتماعی توسط ایشان راه اندازی نشده است.
پیش از این روابط عمومی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)اعلام کرده بود، هرگونه خبرو اظهار نظری از حجت الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی که بطور رسمی از سوی ایشان و یا پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران و نیز سایت شخصی ایشان منتشر نشده باشد، فاقد اعتبار است.
ملاک، عرف جامعه است
13 / 4 / 90- سیده زهرا مصطفوی خمینی، مدیر گروه کلام و فلسفه اسلامی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، دبیرکل جمعیت زنان و دبیرکل اتحادیه بین المللی سازمان های غیردولتی حامی ملت فلسطین و رئیس جمعیت ایرانی دفاع از ملت فلسطین است. از خانم دکتر مصطفوی مقالات متعددی در نشریات معتبر داخلی و خارجی منتشر شده است. برنامه رادیویی "صدای خاطره" مصاحبه ای با ایشان انجام داده است که قسمتهای اصلی این مصاحبه در پی می آید:
● سلام. خیلی ممنون از اینکه ما را به منزل خودتون پذیرفتید و علی رغم همه مشغله های فراوان این فرصت را به ما دادید تا در صدای خاطره در خدمت شما باشیم.
دکتر مصطفوی: بسم ا... الرحمن الرحیم. خدمت شما و شنوندگان سلام عرض می کنم.
● طبق رسم معمول ما از بیوگرافی شما شروع می کنیم، بفرمایید چه سالی متولد شدید؟
دکتر مصطفوی: متولد 1319 در تهران هستم.
● فرزند چندم خانواده هستید؟
دکتر مصطفوی: امام (ره) هشت تا اولاد داشتند و من پنجمین و سومین دختر و آخرین دختر خانواده بودم.
حضورج. 77صفحه 271
●تحصیلات ابتدایی را در کدام مدرسه گذراندید؟
دکتر مصطفوی: چون ما قم زندگی می کردیم، آنجا به این شکل بود که اگر دختر معممی مدرسه می رفت، خیلی پشت سرش حرف بود و پدر برای اینکه از آن تهمت ها بری باشیم ما را به مکتب خانه می فرستاد. دختر خانم مکتب خانه دار به خانه ما می آمد و در منزل به ما ریاضی درس می داد و به این منوال تا 11 سالگی ادامه یافت و چون آن دختر ازدواج کرد، دیگر کلاس های خانگی تعطیل شد. البته من چون علاقه شدیدی به درس داشتم از دختر همسایه مان خواستم که به من زبان یاد دهد و خودم هم در منزل مطالب مختلفی می خواندم. بنده خدمت امام (ره) جامع المقدمات را خواندم تا اینکه با شلوغی اوایل انقلاب در منزل ما رفت و آمد زیاد شد و باعث شد که عملا درس را کنار بگذاریم. بعد ازدواج کردم و امام به عراق تبعید شدند و بعد آمدم تهران.
● چه سالی ازدواج کردید؟
دکتر مصطفوی: 1342 ازدواج کردم، وقتی بعد از ازدواج به تهران آمدیم حدود 28 ساله بودم و رفتم ششم ابتدایی را گرفتم و تصمیم گرفتم که تا حد کنکور پیش بروم که متأسفانه چون آن سال خانم فرخ رو پارسا وزیرشدند و قدغن کردند که بنده کنکور بدم. شش سال بعد از آن دیپلم گرفتم و فورا دانشگاه قبول شدم و تا مقطع دکتری بی وقفه پیش رفتم و نهایتا درخواست عضویت در هیئت علمی کردم و از آن موقع تاکنون مشغول تدریس هستم.
● پس همسرتان همکاری خوبی با شما در زمینه ادامه تحصیل داشته اند؟
دکتر مصطفوی: بله، ایشان اصلا جلوگیری نمی کردند.
● با توجه به اینکه نزدیک به یک دهه با حاج آقا مصطفی فاصله سنی داشتید، از خصوصیات اخلاقی فرزند بزرگ امام (ره) بفرمایید؟
دکتر مصطفوی: برادر بزرگ ما تمام 13 سالی که در نجف در خدمت امام بودند و به امام دلداری می دادند چراکه امام (ره) بسیار نسبت به ایران و جامعه اسلامی حساس بودند. به دلیل
حضورج. 77صفحه 272
مشکلاتی که از سوی رژیم پهلوی برای ایران به وجود آمد، امام دچار کسالت شدیدی در نجف شدند و آقامصطفی تمام عمرش را صرف این می کرد که وجود نازنین امام (ره) را سرپا نگه دارد. آقامصطفی در علم هم سرآمد بود و اکنون کتب ایشان بسیار شاخص هستند، ازجمله در کتاب ها به ملاصدرا اشکال وارد کردند وبنده این ها را به صورت یک طرح نوشتم و ارائه دادم. با این وجود حاج احمد آقا علی رغم استعداد سرشار، خود را صرف امام و انقلاب کرد. یعنی حاج احمدآقا از نظر علمی خیلی مانند آقا مصطفی رشد نکرد، اما از نظر فداکاری به امام و انقلاب و فراهم کردن توشه آخرت خیلی تلاش کردند.
● بسیار علاقه مندیم که از ویژگی های همسر امام بدانیم؟
دکتر مصطفوی: همسر امام یک شخصیت حقیقی داشتند، چون هم پدر ایشان از نظر علمی وارسته بودند و خودشان هم بسیار با هوش و فهمیده و اهل قلم بودند. شخصیت ایشان به گونه ای بود که احترام امام را برمی انگیخت. اگر ایشان قابلیت احترام را در خود نداشتند، معلوم نبود که امام (ره) می توانستند تحمل کنند یا نه. مادر دو دوره سخت گذراندند یکی دوره ای که در خانواده ای ثروتمند و راحت زندگی می کردند و با ازدواج با امام این راحتی را ازدست می دادند. به همین دلیل مادرم و مادر بزرگم با این وصلت موافق نبودند. از جمله اینکه مادرمان با ازدواج با امام (ره) مجبور می شدند از تهران به قم بیایند.
●چی شد که سرانجام قبول کردند با امام (ره) ازدواج کنند؟
دکتر مصطفوی: مدت هشت ماه امام مدام پیغام می دادند که جواب بگیرند، تا اینکه یک شب مادر خواب می بینند که اتاقی بوده که پنجره ای به حیاط داشته و آن طرف حیاط اتاقی بوده که پنجره ای داشته به حیاط و مادرم از این اتاق از پنجره همه چهارده معصوم را می بیند که به ردیف در آن اتاق رو برو نشته بودند. رو می کنند به دایه خود و می گوید من این بزرگواران را خیلی دوست دارم. اما دایه می گوید نه تو اگه این ها را دوست داشتی به آن ها نه نمی گفتی و ردشان نمی کردی. مادرم از خواب بیدار می شود و برای مادرش و مادر بزرگش تعریف می کند و آن ها
حضورج. 77صفحه 273
تحت تأثیر قرار می گیرند مادرش می گوید از این خواب معلوم می شود که این جوانی که خواستگار توست سید پاک و آینده داری است. امام (ره) هم مشکل مالی زیادی نداشت، اما مادر ما در ناز و نعمت زیادی بزرگ شده بود و برایش سنگین بود.
یک مرحله سنگین دیگر در زندگی مادر ما غیر از مهاجرت به قم و یکی هم در آخر زندگی که رفتند نجف. امام (ره) به ایشان فرموده بودند که شما اگر میل ندارید و نمی خواهید مختارید درآمدن به نجف. اما مادر راضی نمی شود امام (ره) را تنها بگذارد. همه سختی ها گذاشت اما احترام و توجهی که امام (ره) به خانوم داشتند، ستودنی است. یکی نظم امام واقعا مثال زدنی و باور نکردنی و یکی در ابراز محبت، حتی مقید به ابراز بودند، محبت به همسر مکرمشان. امام (ره) دست به غذا نمی زدند تا مادر ما سر سفره بیایند.
●در تبعید امام (ره) به ترکیه چه بر مادر گذشت؟
دکتر مصطفوی: هر وقت یادم می آید که کماندوها ناگهانی و وحشیانه به منزل امام ریختند تا امام را دستگیر کنند، واقعا دلم برای مادرم می سوزد. من دیدم که مادرم لحاف را روی سر خود کشیدند و می لرزیدند و از ایشان پرسیدم چرا اینقدر می لرزید گفتند که نمی دانم چرا اینقدر می لرزم. اما من می دانستم به دلیل هجوم کماندوها به منزل ما بود که مادر دچار چنان لرزشی شدند. امام بلافاصله با دیدن کماندوهاب به آن ها می گوید خمینی من هستم به هیچ کس کاری نداشته باشید و مهرش را به مادر می دهد و به ایشان می گوید به هیچ کس هیچ چیز نگو تا من برایت پیغام بفرستم.
بار دومی هم که باز امام را دستگیر کردند سحر بود، آن وقت من ازدواج کرده بودم و منزل خودمان بود، وقتی سروصدا شنیدم سراسیمه به طرف خانه امام رفتم و دیدم که مردم فریادی می زنند که امام را بردند. رژیم شاه از ترس اینکه مردم به خیابان ها نریزند با هواپیما و در ارتفاع کمی از زمین مانور می دادند تا در دل مردم رعب و وحشت بیاندازند. هرکسی که منزل ما می رسید و جای خالی امام (ره) را می دید، غش می کرد و من و مادرم شربت درست می کردیم و به آن ها می دادیم. چون مادرم خیلی قوی بودند. اما بار دوم که امام را گرفتند عروس بزرگ امام
حضورج. 77صفحه 274
که حامله بود بچه شان مرده به دنیا آمد.
● زمانی که امام (ره) از ترکیه به عراق تبعید شدند، رژیم به خانواده امام اجازه ملاقات دادند از آن سفر چه نکاتی به خاطر دارید؟
دکتر مصطفوی: ما ایران بودم، مادرم هم ایران بودند. امام به ما نوشتند که شما اگر مایل باشید می توانید به نجف بیاید. مادرم هم اعلام آمادگی کردند و حرکت کردیم. وقتی به مرز رسیدیم گفتند باید آمپولی بزنیم و فقط من و دخترم و کارگرم زدیم و بقیه نزدند و برای همین همه را قرنطینه نگه داشتند و فقط قرار شد من پیش امام بروم که مادر خیلی نگران بودند و نمی خواستند اجازه بدهند که من بروم. من هم نرفتم و همان جا یک اتاق اجاره کردم و تمام وسایل کاروان را تحویل گرفتم و به آنجا بردم و در را از داخل قفل کردم و هرکسی در زد جواب ندادم. فردای آن روز می خواستند مرا به نجف ببرند که من گفتم فقط با اتوبوس می روم. اما در نجف منزل امام (ره) را بلد نبودم. یک خانم و آقایی عرب در ماشین بودند که گفتند به کربلا می روند و از ما خواستند که به منزل آن ها بروم و روز بعد به نجف بروم. که همین طور هم شد. وقتی که به نجف رسیدم از کفشداری سراغ منزل امام (ره) را گرفتم و به منزل امام (ره) رفتیم. وقتی امام را دیدم گلایه کردم که چرا یک مرد دنبال من نیامده و امام فرمودند مگر تو چه چیزی از یک مرد کمتر داری؟
● فرزند امام (ره) بودن محدودیت هایی برای درس خواندن شما ایجاد نکرد؟
دکتر مصطفوی: ما خودمان الان هم یک ملاحظاتی به همین دلیل داریم. یکی از مسائلی که امام در مورد حجاب معتقد بودند رعایت عرف جامعه بود. امام معتقد بود اگر پوشش چادر مورد پسند عرف جامعه نباشد، نباید از آن استفاده کرد. یعنی برای امام (ره) ملاک عرف جامعه است و این نظر امام ایشان را با سایر علما متمایز می کنند. چراکه امام به عرف بها می دهند و یک اصل می دانند.
● نظر امام راجع به تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها چه بود؟
دکتر مصطفوی: ظاهرا همسر احمدآقا دانشگاه رفته بودند و وسط کلاس را پرده کشیده
حضورج. 77صفحه 275
بودند و ایشان برای امام (ره) نقل می کنند و امام فرمودند که کاردرستی نیست و وقتی که از سیما برای حجاب پیش امام آمدند اما به آن ها فرمود شما در تیتراژی که داشتید، گریمور زن ندیدم درحالی که در بین بازیگران زنانی بود که معلوم بود گریم شده اند که تعجب و حیرت حاضرین را برانگیخت.
●خیلی ها تعالی هنر را بعد از انقلاب مدیون امام (ره) می دانند، نظر شما چیست؟
دکتر مصطفوی: امام باز برخورد می کردند و جلو رشد هنر را نگرفتند و ایشان خود یک مجتهد هستند که از آیات و روایات استنباط می کنند. امام (ره) اصلا موزیک را حرام نمی دانند و حتی صدای زن و مرد را حرام نمی دانند، مگر اینکه در حالت صدای آن ها تحریک کنندگی وجود داشته باشد و مخاطب را به حرام بیاندازند. حتی من در زمان حیات امام (ره) جلسات سخنرانی داشتم که در مقابل مردان بود و امام اعتراض نمی کردند که چرا مثلا جلوی مردها سخنرانی می کنید.
● قرائت قرآن توسط خانم ها در جمع مردها از نظر امام چه حکمی داشت؟
دکتر مصطفوی: اشکال فقط در تحریک کنندگی است امام معتقد بودند صدای مرد و زن یکی است مگر اینکه تحریک کننده باشد.
حضورج. 77صفحه 276