نسل جوان و دلایل گرایش به امام(ره)
دکتر علی شریعتمداری
در ابتدا، چهارمین سال ارتحال مجاهد کبیر، احیا کننده حکومت اسلامی و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را به حضور خواهران و برادران و میهمانان ارجمند و بالاخص بیت معظم امام تسلیت عرض می کنم.
از باب تیمن و تبرک سخن خود را را با قرائت آیه ای از آیات شریفه قرآن آغاز می کنم:
«و الذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلَنا و ان الله لمع المحسنین».
بنده در زمینه امام و نسل جوان، چند نکته ای را به عرض خواهران و برادران می رسانم. اول باید دید شخصیت امام چه ویژگیهایی داشت که جوانان را به سوی معظم له جلب می نمود؛
آنچه مسلم است شخصیت امام برای همه گروه ها و افراد در سنین مختلف پرجذبه و جلب کننده بود. اما خصوصیاتی که گروه جوان را به سوی امام سوق می داد به نظر بنده عبارتند از:
1 ـ مرجعیت امام یا مقام شامخ دینی امام: در نظام اسلامی، مرجع دینی جانشین پیامبر و امام محسوب می شود و از احترام خاصی در میان مردم برخوردار است. در قرن 14 هجری، جنبش هایی مانند لغو امتیاز توتون و تنباکو، مشروطیت، استیفای حقوق ملت ایران در نفت و بالاخره نهضت اسلامی اخیر، همه به وسیله مراجع دینی آغاز و یا حمایت شد و همین امر، قشرهای مختلف و از جمله جوانان را بر ضد دستگاه های حاکمه و استعمارگران خارجی تحریک نمود.
2 ـ روح انقلابی امام از آغاز شروع حرکت، قشر جوانان را به خود جلب نمود. امام، چنانکه خواهیم دید، وضع موجود را غیر قابل دوام تلقی کرد و به تغییرات جزیی
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 92
بسنده نکرد؛ هدف او ایجاد دگرگونی در همه شئون زندگی مسلمانان، به ویژه امت مسلمان ایران بود؛ از دشمن نهراسید و رسالت عظیم خود را که همان احیای اسلام به نحوی شایسته انجام داد.
3 ـ شجاعت امام: امام زمانی که نظام حاکم در ایران از حمایت کامل غرب ـ بالاخص آمریکا ـ برخوردار بود و در شرایط سختی نهضت را آغاز کرد. او از قدرت شاه و اربابان او نهراسید؛ امام از توقیف، تبعید، زندان و شهادت در راه احیای اسلام هراسی نداشت و با نهایت قدرت، برای نجات امت مسلمان پیش رفت.
باید توجه داشت که ایمان او به خدا، اخلاص او در قیام و آمادگی او برای شهادت، شجاعت امام را تضمین می کرد.
داستان حرکت امام از پاریس، نگرانی مردم از این که امکان دارد شاه به دستور آمریکا هواپیمای امام را در هوا منفجر کند، و اقدامات ارتش تا بن دندان مسلح شاه، مانع از حرکت امام نشد.
معمولاً، رهبران انقلابی فعالیت های مردم را از خارج رهبری می کنند و غالباً تا آغاز پیروزی خود را به خطر نمی اندازند. اما امام، علی رغم همه شرایط نامساعد با شجاعت کامل خود را به مردم رسانید و از نزدیک مبارزات مردم را علیه شاه هدایت کرد.
4 ـ روح حق طلبی امام، او را دقیقه ای از حرکت بازنداشت. امام راه خود را از روی بصیرت تشخیص داده بود و حق طلبی امام او را تا مرحله پیروزی و بعد از پیروزی آرام نگذاشت.
5 ـ قاطعیت امام از دیگر ویژگی هایی بود که همه قشرها، به ویژه جوانان را به سوی او جلب می نمود: اما در این نهضت از ابتدا تا پیروزی و بعد از پیروزی، لحظه ای تردید، سازش، تزلزل و تغییر رأی نشان نداد.
6 ـ از همان آغاز، حمله خود را به شاه و اربابان او امریکا، انگلیس و اسراییل آغاز کرد: امام دوره رضاخان را از نزدیک مشاهده کرده بود و اقدامات رضاخان در ریشه کن کردن روحانیت، دادن منابع ثروت به استعمار انگلیس و اشاعه فرهنگ غرب در ایران را فراموش نکرده بود.
همچنین، او محمدرضا را خوب می شناخت. امام می دانست تثبیت سلطنت محمدرضا با صوابدید انگلستان و سایر قدرت های استعماری بوده است.
اقدامات رضاخان و پسرش محمدرضا این پدر و پسر را در جامعه ایران منفور ساخته بود. حمله امام به شاه، همه گروه ها، به ویژه جوانان را به طرف امام جلب کرد.
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 93
حمله به انگلیس و آمریکا
روی کار آوردن رضاخان و غارت نفت ایران و همکاری آمریکا با انگلیس در سرکوبی نهضت ملی ایران و انجام کودتای مرداد 1332 برای تسلط بر منافع طبیعی ایران و دخالت مستقیم در امور سیاسی و اقتصادی و مدیریت ایران، آمریکا و انگلیس را به صورت دشمن ملت ایران در آورده بود.
حمله امام به آمریکا و محکوم نمودن اقدامات دولت آمریکا و رؤسای جمهوری این کشور در ایران جوانان انقلابی را به سوی امام جلب نمود.
مخالفت امام با کاپیتولاسیون، با خرید اسلحه از امریکا، با نفوذ اسرائیل در ایران، با انقلاب به اصطلاح شاه و مردم، جوانان را متوجه اصالت حرکت انقلابی امام نمود.
البته ویژگیهای اساسی دیگر امام مثل،جامعیت افکار و اندیشه های امام، موقع شناسی امام، استقلال فکری امام؛ روشن بینی امام، تواضع امام، سازش ناپذیری امام، استقامت امام همه در جلب گروههای مختلف مردم، به ویژه جوانان مؤثر بود.
امام به عنوان الگوی بزرگ و خطاناپذیر در میان امت اسلام و جوانان مطرح شد و همین ویژگیها یعنی روح انقلابی، شجاعت، حق طلبی، و عدالت خواهی، قاطعیت، جرأت و جسارت در حمله به تدریج در میان قشرهای مختلف امت، بالاخص جوانان رسوخ کرد و آنان را برای مقابله رژیم حاکم و اربابان او آماده ساخت و بالاخره، تحت رهبری امام انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید.
تعالیم امام در میان جوانان
اقدامات امام:
1 ـ جلب توجه جوانان به اسلام حقیقی و نفی اسلام ظاهری که به دست شاه و عمال او در جامعه مطرح شده بود.
2 ـ ترغیب جوانان، دانشجویان و طلاب به اتحاد و همفکری با یک دیگر، تحکیم روابط حوزه و دانشگاه.
3 ـ دعوت جوانان به مبارزه علیه استبداد و استعمار.
4 ـ تشویق جوانان مقیم خارج به بر ملا ساختن جنایات نظام حاکم در ایران.
5 ـ ترغیب جوانان به مبارزه با فرهنگ استعماری غرب.
6 ـ تشویق جوانان به دفاع از اسلام.
7 ـ جلب توجه جوانان به این حقیقت که اسلام به بسط عدالت اجتماعی و دفع
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 94
بیدادگری ها و بی فرهنگی ها توجه کافی دارد.
8 ـ جلب توجه جوانان به نقش آمریکا در ایران.
9 ـ توجه به مقاصد سوء شرق و غرب.
10 ـ بررسی تعالیم اسلامی.
توجه به جوانان، اعتماد به جوانان، تفاهم با آنها، و تحکیم عقاید آن ها، زمینه را برای تقویت سپاه، تشکیل کمیته، تشکیل بسیج و شرکت دادن جوانان در دفاع از میهن اسلامی فراهم ساخت. اینک به بررسی بخشی از نامه ها و پیام های امام به جوانان می پردازیم:
امام از ابتدا، از طریق ارسال پیام و پاسخ دادن به نامه انجمن های اسلامی دانشجویان و جوانان، نسبت به برقراری رابطه با جوانان اقدام فرمود.
امام در نامه مورخ 11 / 10 / 48 خطاب به اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا چنین می فرماید:
جای تقدیر و تشکر است که طبقه جوان تحصیل کرده توجه به این مسائل دارند و در صدد چاره هستند.
مع الأسف تا کنون خیانت استعمار به وسایل مختلف فاصله عمیق بین طبقه جوان و مسائل ارجمند دین و قواعد سودمند اسلام ایجاد نموده، طبقه جوان را به روحانیین و اینها را به آن ها بد معرفی نموده و در نتیجه وحدت فکری و عملی از بین رفته... امیدوارم که خداوند تعالی به شما طبقه تحصیل کرده توفیق دهد که در راه مقاصد اسلامی که یکی از آن قطع ایادی ظالمه و برانداختن ریشه استبداد و استعمار است کوشش کنید.
امام در ضمن نامه 10 / 3 / 49 خطاب به همان اتحادیه می فرمایند:
توجه نسل جوان به شناسایی و شناساندن چهره واقعی اسلام موجب تقدیر است. شما نسل جوان موظف هستید غربزده ها را از خواب بیدار کنید و فجایع حکومت های ضدانسانی آنها و عمال آنها را بر ملا نمایید.
اما در ضمن نامه 6 / 2 / 50 دانشجویان مسلمان مقیم اروپا ضمن تأکید بر پیوند روحانی و دانشگاهی می فرمایند: فرهنگ استعماری را عقب زده، فرهنگ اسلامی ـ انسانی را جایگزین آن سازید.
همچنین امام در ضمن نامه مورخ 22 / 4 / 51 خطاب به دانشجویان مسلمان مقیم آمریکا و کانادا می فرمایند: مبادا قرآن مقدس و آیین نجات بخش اسلام را با مکتب های غلط و منحرف کننده ای که از فکر بشر تراوش کرده است خلط نمایید.
اگر دول اسلامی و ملل مسلمان به جای تکیه به بلوط شرق و غرب به اسلام تکیه می کردند و تعالیم نورانی و رهایی بخش قرآن کریم را نصب العین خود قرار داده و به کار
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 95
می بستند، امروز اسیر تجاوزگران صهیونیسم و مرعوب فانتوم امریکا و منفور اراده سازشکارانه و نیرنگ بازی های شیطانی شوروی واقع نمی شدند.
بر شما جوانان ارزنده اسلام که مایه امید مسلمین هستید لازم می باشد که ملت ها را آگاه سازید و نقشه های شوم و خانمانسوز استعمارگران را برملا نمایید.
در شناسایی اسلام بیشتر جدیت کنید، تعالیم مقدسه قرآن را بیاموزید و به کار بندید، با کمال اخلاص در نشر و تبلیغ و معرفی اسلام به ملل دیگر و پیشبرد آرمان های بزرگ اسلام بکوشید، برای پیاده کردن طرح حکومت اسلامی و بررسی مسائل آن اهتمام بیشتری به خرج دهید، مهذب و مجهز شوید، متحد و متشکل شده و صفوف خود را فشرده تر سازید، هر چه بیشتر همفکر و انسان و فداکار بسازید، از برملا کردن نقشه های دستگاه جبار ایران علیه اسلام و مسلمین غفلت نورزید.
امام در نامه مورخ 2 / 7 / 54 خطاب به هفتمین کنگره سالیانه انجمن های اسلامی دانشجویان امریکا و کانادا می فرمایند:
خدمت انجمن اسلامی و دانشجویان....
مرقوم شریف و اصل، توفیق و تأیید شما جوانان غیور و سایر دانشجویان و روشن بینان که در راه اهداف مقدسه اسلام که در رأس آن بسط گسترش عدالت اجتماعی و دفع بیدادگری ها و بی فرهنگی هاست کوشش می کنید را از خداوند تعالی خواستارم، علاوه بر آن ستم کاری ها و خونخواری ها که در طول تاریخ از سلاطین و حکومت های جور شنیده اید و در تاریخ خوانده ایم، در این ده سال اخیر که دوره خروج ملت های ضعیف از یوغ اجانب بوده، از هیچ جنایت و خیانتی کوتاهی نکرده، شاهد اتلاف بیت المال مسلمین و حذف ذخایر ملت گرسنه در راه خواست های اجانب، شاهد خریداری میلیاردها دلار اسلحه برای حفظ پایگاه های نظامی اجانب، شاهد وام دادن ها و وام گرفتن های مخالف قانون و عقل، شاهد کشتارها و حبس ها و شکنجه های قرون وسطایی، لکن آنچه موجب امید و آرامش است طلیعه بیداری ملت و رشد سیاسی طبقات مختلفه است. از رشد ملت است که نقشه های شوم اجانب که به دست شاه باید اجرا شود مواجه با مخالفت ملت می شود، رشد ملت است که حزب ساختگی شاه را با آن همه رعد و برق و عربده رسوا کرد و شاه را گرفتار آشفتگی و هیجان کرد، رشد ملت است که با همه ارعاب و تهدید در انتخابات مفتضح شرکت نکرد.
رشد سیاسی دانشجویان قدیم و جدید است که بر تبلیغات چند صد ساله اجانب و نقشه های تفرقه انداز از استعمار پشت پازده و در صف واحد در مقابل رژیم، مردانه ایستاده و از حقوق ملت مظلوم دفاع می کنند و از شکنجه ها حبس ها و محرومیت ها هراسی
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 96
ندارند.
رشد دانشجویان قدیم و جدید است که در بزرگداشت 15 خرداد روز رستاخیز ملت در سراسر کشور به تظاهراتی دست زدند که شاه را دچار سرگیجه نمود و دستور حمله وحشیانه به مدرسه فیضیه و دارالشفاء مهد تربیت اسلامی و کانون انفجار در مقابل ظلم و استبداد صادر و محصلین قرآن و فقه اسلام را به اسم کمونیست پس از زجر و ضرب و جرج به زندان ها و سربازخانه ها کشاند.
نقطه روشنی که در این اواخر عمر برای من امیدبخش است همین آگاهی و بیداری نسل جوان و نهضت روشنفکران است که با سرعت در حال رشد است و با خواست خداوند تعالی به نتیجه قطعی که قطع ایادی اجانب و بسط عدالت اسلامی است خواهد رسید. شما جوانان پاکدل موظف هستید با هر وسیله ممکنه ملت را هر چه بیشتر آگاه کنید و از نیرنگ های گوناگون دستگاه پرده بردارید و اسلام عدالت پرور را به دنیا معرفی کنید.
از خداوند تعالی توفیق همه را در خدمت به این نظام مقدس مسألت می نمایم.
والسلام علیکم و رحمةالله
کتابمجموعه مقالات چهارمین سمینار بررسی سیره نظری و عملی حضرت امام خمینی(س) خرداد 1373، تهرانصفحه 97