گرایش به معنویت، راه مقابله با تهاجم فرهنگی

‏‏گرایش به معنویت، راه مقابله با تهاجم فرهنگی‏

‏‏ حجت الاسلام والمسلمین دکتر شیخ الاسلام‏

‏‏بسم الله الرحمن الرحیم‏

‏‏«قل انما اعظکم بواحدة ان تَقومو الله»‏

‏‏حسن مطلع عرایض من چند بیتی از یکی از غزلهای امام است: ‏

‏‏من در این بادیه صاحب نظری می جویم‏

‏‏راه گم کرده ام و راهبری می جویم‏

‏‏مسند و خرقه و سجاده ثمر بخش نشد‏

‏‏از گلستان رخ او ثمری می جویم‏

‏‏ترک میخانه و بتخانه و مسجد کردم‏

‏‏در ره عشق رخت رهگذری می جویم‏

‏‏سفر از هیچ به سوی همه چیزم در پیش‏

‏‏لنگ لنگان روم و همسفری می جویم‏

‏‏گفته بودی که ره عشق ره پر خطری است‏

‏‏عاشقم من که ره پر خطری می جویم‏

‏‏اندر این دیر کهن ریخته شد بال و پرم‏

‏‏بهر منزلگه خود بال و پری می جویم‏

‏‏فرهنگ چیست؟ تاکنون، بیش از 150 تعریف برای فرهنگ کرده اند که هر یک از آنها با توجه به دیدگاههای متفاوت، گوشه ای از کلمه جامع فرهنگ را تبیین می کند و شاید قدر مشترک و جامع همه این تعریفها و یا مشهورترین تعریفی که می توان ارائه داد و در بیان سه تن از سخنرانان قبل این جلسه هم آمده بود این است که فرهنگ عبارتست از ‏
‏‎

‏‏هبوط و عروج انسان یعنی از جهان جبروت تا عالم طبیعت همگی، تحصیل اراده و مشیت و علم و حکمت اویند که در این تنزل مراتب از لاهوت تا ناسوت، حضور انسان در عالم طبیعت مراد است و سپس رجوع و بازگشت انسان و جهان به پیشگاه خدا و ساحت اسماء و صفات او، که راه رجوع دیگران هم انسان کامل است. بنابراین اگر عالم هبوطی به عالم زمین داشته است، عروجی به بهشت قرب الهی هم دارد و پیام همه انبیاء و اولیاء و خصیصه فرهنگ اسلام و انقلاب این است که همه شئون ظاهر و باطن فرد و ‏
‏‎

‏‏تو از عالم همین لفظی شنیدی‏   ‏بیا بر گو که از عالم چه دیدی‏

‏‏چه دانستی ز صورت یا ز معنی‏           ‏چه باشد آخرت چون است دنیا‏

‏‏همین نبود جهان آخر که دیدی‏   ‏نه ما لا تبصرون آخر شنیدی؟ ‏

‏‏قرآن فرموده است: ‏‏«لا اقسم بما تبصرون و ما لا تبصرون»،‏‏ ‏‏یعنی این جهان، غیب و معنا و حقیقت و جان و روحی دارد که نباید به صورت و ظاهر و جسم  آن بسنده کرد و در این محدوده ماند.‏‏ ‏

‏‏ترا از کنگره عرش می زنند صفیر‏

‏‏ندانمت که در این دامگه چه افتاده است‏

‏‏به جای آنکه دل به فروغ خورشید و نور ماه و ستاره بندیم باید خلیل وار «انی لا احب الافلین» گفت و به این نتیجه رسید که ‏‏«وجهت وجهی للذی فطر السموات و الارض حنیفاً و مٰا انا من المشرکین». ‏

‏‏ ‏

‏‏راه تقابل با تهاجم فرهنگی‏

‏‏در پایان این سخن کوتاه مناسب است یادآوری شود که تنها راه تقابل با تهاجم فرهنگی که این روزها همه جا در جامعه انقلابی ما مطرح است و تمام دست اندرکاران فرهنگ و تعلیم و تربیت و نظام مقدس اسلام درباره آن می اندیشند این است که به سراغ این پیام اصلی امام برویم و بدانیم که هیچ راهی برای رویارویی با شبیخون فرهنگی بهتر از معنویت گرایی و توجه دادن مردم به خدا و بالا بردن سطح فرهنگ مردم از این راه، نیست. امام علی علیه السلام فرمود: ‏‏«عظم الخالق فی انفسهم فصغر ما دونه فی اعینهم».‏‏ ‏

‏‏یعنی در جان پارسایان فقط خدا بزرگ است و همه چیز جز او، در دیدگاه آنها ناچیز است. البته با این فرهنگ متعالی است که می توان جامعه ای دریا دل ساخت که نه تنها فرهنگهای مبتذل و پلید، آلوده اش نکند بلکه هر چه را به دست امواج آن بسپارند پاک و‏
‏‎

‏‏باید از آفاق و انفس بگذری تا جان شوی‏

‏‏وانگه از جان بگذری تا در خور جانان شوی‏

‏‏طره گیسوی او در کف نیاید رایگان‏

‏‏باید اندر این طریقت پا و سر چوگان شوی‏

‏‏کی توانی خواند در محراب ابرویش نماز‏

‏‏قرنها باید در این اندیشه سرگردان شوی‏