کوتولة یخی ، سیارة بدلی لیلا بیگلری
فرض کنید که خسته و کوفته از مدرسه برگشته اید و جلوی در خانه تان ایستاده اید و منتظرید که مادر مهربانتان در را باز کند و شما دوان دوان و بی معطلی بدوید و خود را به میز ناهار برسانید و شکم گرسنه تان را مملو از غذاهای خوشمزة مادرتان کنید . کسی دررا باز نمی کند . باز هم زنگ می زنید . بعد از چند دقیقه ای که معطل شده اید یک آقای عصبانی که معلوم است از خواب پریده است ، با زیر پیراهنی رکابی و پیژامة راه راه در را باز می کند و خیره خیره شما را می نگرد . شما هیچ وقت همچنین جانوری را به عمرتان ندیده اید . آقای عصبانی با صدایی خفن از شما می پرسد که شما آنجا چه کار دارید ؟ و شما ابراز می دارید که اینجا منزلتان است و آن آقای عصبانی به شما گوشزد می کند که اینجا متعلق به خودش است و تا به حال هم شما را ندیده است .
چه حالتی به شما دست می دهد ؟ اولین فکری که به ذهنتان می رسد ، این است که کسی دارد با شما شوخی می کند و یا اینکه شما را در مقابل دوربین مخفی قرار داده اند و قرار است در تلویزیون به شما بخندند .
شما پافشاری می کنید و آن آقای عصبانی که ناباوری را در چشمان شما دیده است ، برخلاف میل باطنی اش شما را به داخل دعوت می کند و شما متوجه می شوید که اینجا واقعاً خانة شما نیست و حق با آن آقای محترم عصبانی است . فکر می کنم که تا اینجا دستتان آمده باشد که اوضاع از چه قرار است . این ناباوری را باید در چشمان پلوتون ، یکی از یاران دور دست منظومة شمسی جستجو کنید . این سیارة طفلکی ، سالیان سال است که مجوز تردد در محدودة منظومة شمسی را داشته و حتی سند و مدرک آن در کلیة کتابهای علوم کلیة مقاطع تحصیلی و کلیة مدارس جهان موجود است و همة دانش آموزان محکوم به حفظ کردن و امتحان دادن آن بوده اند و البته تعدادی از آنها نیز در برگه های امتحانی خود پلوتون را جزو منظومة شمسی نمی دانستند ولی یک اتحادیة بین المللی به نام اتحادیه بین المللی اخترشناسی تازگی ها تعریف جدیدی از اصطلاح سیاره پیشنهاد داده که این تعریف ، پلوتون بیچاره را دچار مشکل کرده است و هویت این سیاره را زیر سؤال برده است . عده ای از شرکت کنندگان در جلسه کمیته اتحادیه بین المللی اختر شناسی برای بررسی موقعیت پلوتون که در پراگ ، پایتخت جمهوری چک تشکیل شده ، پیشنهاد کردند از این پس هر جرم آسمانی که به دلیل وجود گرانش مرکزی شکل کروی داشته باشد و در مداری گرداگرد خورشید بچرخد ، سیاره به شمار می آید . این در حالی است که از اوایل سال های 1990 ، اختر شناسان توانستند تعدادی اجرام کیهانی را در حاشیه شناخته شدة منظومة شمسی کشف کنند که از نظر اندازه با پلوتون قابل مقایسه بوده اند .
بر این اساس برخی از اخترشناسان این نظر را مطرح کردند که لازم است عنوان « سیاره منظومه شمسی » از پلوتون سلب و این جرم آسمانی به مجموعه ای موسوم به « کوتوله های یخی » ملحق شود .
با کشف جرمی موسوم به « UB313 » در سال 2003 که ابعاد آن بزرگتر از پلوتون است ، مسألة تنزّل درجه پلوتون یا ترفیع مقام این جرم جدید و سایر اجرامی که در مدارهایی گرد خورشید می گردند ، مطرح و در نهایت به برگزاری اجلاس پراگ منجر شد .
نوزده عضو کمیته بررسی وضعیت پلوتون به اتفاق آرا پیشنهاد کرده اند از این پس هر جرم آسمانی که در مداری گرد یک ستاره بگردد و خود یک ستاره نباشد و تحت تأثیر گرانش خود ، شکلی کروی یافته باشد ، سیاره تلقی شود .
البته مطمئناً این کارها و قطعنامه ها نمی تواند آبروی ریختة پلوتون را جمع کند .
حالا اگر یک روز دیدید که در تلویزیون اعلام کردند که یک نفر پیدا شده و حکم تخلیة کرة زمین در دستش است و باید همة وسایلمان را جمع کنیم و از روی زمین برویم ، تعجب نکنید و تصور هم نکنید که یک شوخی یا طنز شبانة تلویزیونی است ، زودتر یک وانت فضایی پیدا کنید و به فکر یک جای جدید برای زندگی باشید .
لیلا بیگلری
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 85صفحه 26