کرامت نفس در اشعار امام خمینی(ره)
جناب آقای حسین قاسم نژاد
می توان برای شناخت انسان به قرآن پناه برد. قرآن، زیباترین تعاریف را از انسان ارائه می دهد و پاسخ همه سؤالهای حوزه تفکر انسانشناسی را در خود دارد و به همین دلیل است که فلاسفه اسلامی با تمسک به قرآن کریم، فلسفه ای نوین را به جهان معرفی نمودند.
طبیعی است که این حوزه از تفکر، در آثار منثور و منظوم دانشمندان ایرانی نفوذ نمود و پس از مدت کوتاهی،ابزارهایی چون شعر (خاصه قالب مثنوی) و داستان برای ارائه دانش و ترویج علم به کار گرفته شد. و شاعران بزرگ، حتی در بین داستانهای عاشقانه، نکات ظریف فلسفی و عرفانی را بیان کردند و امروزه به صورت گنجینه گرانبهایی در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.
در مورد اشعار به یادگار مانده از حضرت امام خمینی(ره) توجه ما به غزلیات ایشان است که سرشار از نکات ظریف عرفانی و فلسفی است. تلاش ما بر این است که در این اثر به بحث و بررسی مفهوم کرامت نفس و عزت نفس در غزلیات حضرت امام خمینی(ره) بپردازیم. می دانیم که نفس و عزت آدمی و عشق و دوست داشتن و مسائل عاطفی او، محصول روح انسان است. در غیر این صورت، انسان با جسم خود حیوانی بیش نیست و تنها ناطق است و حرف می زند.
در اینجا باید گفته شود که کرامت نفس از دیدگاه امام خمینی(ره) در غزلیات و بیاناتشان، از حوزه و بینش عرفانی ایشان است که گاه تا قلمرو فلسفه عرفانی پیش می رود؛ ولی عرفان و تقوای روحی ایشان، بر سایر بینش ها غلبه دارد. بنابراین، هر جایی که بحث از کرامت نفس در غزلیات امام(ره) مطرح شده است، منظور از آن، کرامت نفس از منظر عرفانی امام خمینی(ره) است.
کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 151