کرامت انسانی در اسناد حقوقی اسلام و اعلامیه حقوق بشر

کرامت انسانی در اسناد حقوقی اسلام و اعلامیه حقوق بشر 

جناب آقای احمد سعادت[1]

‏بدون شک، منابع حقوقی اسلام و همچنین اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق ها و کنوانسیون حقوق بشر در این مطلب که انسان دارای کرامت است، توافق دارند؛ لیکن اختلاف منابع حقوق بشری با منابع حقوقی اسلام، در تبیین مراد از کرامت و حدود و قلمرو آن است و این اختلاف را از سه جهت می توان ملاحظه نمود: 1. تعریف انسان؛ 2. منظور از کرامت انسانی؛ 3. تقسیم کرامت به ذاتی و ارزشی. ‏

‏نویسنده به استناد آیات و روایات اثبات می نماید که اوّلاً: انسان مورد نظر پیامبران الهی و مورد توجه اسلام، با انسانی که امثال توماس هابز و ماکیاولی تعریف می کنند، کاملاً از یکدیگر بیگانه اند و ثانیاً: منشأ کرامت انسان در اسلام خداوند است و انسان به جهت بعد روحانی و معنوی خویش است که مسجود ملائکه قرار گرفته است و در نتیجه، به هر اندازه که از خداوند فاصله بگیرد، کرامتش را از دست می دهد. ‏

‏ثالثاً: انسان دارای کرامت ارزشی نیز هست و این کرامت در پرتو کسب ارزش ها افزایش می یابد و می تواند انسان را به مقام قرب الهی برساند. ‏

‏اما در دیدگاه دیگر، سخنی از کرامت اکتسابی و ارزشی به میان نیامده است؛ همان طور که از امکان زوال کرامت ذاتی نیز سخنی مطرح نشده است. ‏

‎ ‎

کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 149

  • ٭. محقّق و پژوهشگر.