جایگاه کرامت انسانی درآموزه های دینی و رهنمودهای امام خمینی(ره)
دکتر سوسن کشاورز
تعلیم و تربیت، از دیر باز، دغدغه فکری انسان بوده است و به عنوان اساسی ترین هدف بعثت پیامبران مورد نظر قرار گرفته است؛ چنانکه خداوند می فرماید:
)هُوَ الَّذِی بَعَثَ فـی الْأُمِّیینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یتْلُو عَلَیهِمْ آیاتِهِ وَیزَکیهِمْ وَیعَلِّمُهُمْ الْکتَابَ وَالْحِکمَةَ( (جمعه (62): 2).
اساساً، حفظ دین به عنوان زیربنای اعتقادی جامعه، مستلزم توجه به کیفیت تعلیم و تربیت است. نهاد خانواده به عنوان اوّلین کانونی که کودکان در آن پرورش می یابند، نقش اساسی در امر تربیت دارد. در عرصه اجتماعی نیز نهادهای آموزشی از آنجایی که ارتباط نزدیک، زنده، متدوام و منظمی با مخاطبان خود دارند، جایگاه مهمی در تعلیم و تربیت افراد دارند و در کنار آن سایر نهادهای دیگر اجتماعی نیز مسئولیت اهتمام به امر تربیت آحاد مردم را عهده دار می باشند؛ اما آنچه موضوع تربیت را تشکیل می دهد، انسان است. بنابراین، شناخت انسان و ویژگیهای او ضروری است.
از دیدگاه قرآن کریم، موضوع کرامت انسانی از جمله اساسی ترین مبنای انسان شناسی است که در ابتدای شروع و اقدام به امر تربیت آدمی می باید مورد نظر قرار گیرد؛ چرا که خداوند همه آنچه را که در تعلیم و تربیت انسان نقش دارند، مانند: معلم، محتوا و موضوع تربیت، به صفت کرامت ستوده است. این نوشتار، به دنبال آن است که با توجه به آموزه های دینی و با استناد به رهنمودهای امام خمینی(ره)، به عنوان انسان متدینی که خود صاحب کرامت بود و کرامت نفس دیگران را نیز پاس می داشت، موضوع کرامت انسانی را در ابعاد مختلف شامل: انواع کرامت انسانی، مبنای کرامت انسانی، شاخص های کرامت انسانی و استلزامات تربیتی، مورد بررسی قرار دهد.
کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 126