کرامت انسان از دیدگاه قرآن

کرامت انسان از دیدگاه قرآن

حجت الاسلام مهدی رضوانی پور[1]

‏در جهان آفرینش زیبنده ترین صورت، صورت کامل آدمی است و ارزنده ترین وجود، وجود انسان است که به عنوان خلیفه و نماینده حق در روی زمین وظیفه دارد با ابزار علم و عمل، به اقامه حق و عدل قیام نماید و در مسیر عبودیت و قرب الهی حرکت کند.‏

‏این نوشتار، با استفاده از آیات روح بخش قرآن کریم و نظرات قابل توجه مفسران و قرآن پژوهان، به ویژه حضرت امام خمینی(ره) که خود نمونه بارز انسان کریم در عصر حاضر است، به بیان عظمت وجودی انسان و سرّ برتری او نسبت به سایر موجودات، حتی ملائکه الهی می پردازد و با تبیین این مسأله که منشأ کرامت انسانی، روح الهی دمیده شده در کالبد آدمی است، کرامت را به دو قسم: کرامت ذاتی (اعم از کرامت نفسی و نسبی) در قوس نزول، و کرامت اکتسابی در قوس صعود تقسیم می کند و کرامت ذاتی را به معنای نزاهت از هر گونه نقص و پستی که سبب تفوق ذاتی انسان بر سایر موجودات است، و کرامت اکتسابی را به معنای فعلیت بخشی به استعداد نهفته در وجود آدمی (کرامت بالقوه) و عروج به مقام کمال و جمال مطلق که همان نیل به قرب حضرت حق است، تفسیر می نماید. ‏

‏همچنین رابطه کرامت با مقام خلیفة اللهی انسان که عبارت از امانت و هدایت است، و نیز ارتباط آن با پذیرش امانت الهی (ولایت مطلقه) را بیان می کند و به بحث درباره تقوا به عنوان ره توشه مسیر کرامت می پردازد و عوامل نیل به جایگاه کرامت را: ایمان، عمل صالح و معرفت معرفی می نماید و شرک، نفاق، اعمال سیئه و جهالت را از جمله موانع کرامت بر می شمارد. ‏

‎ ‎

کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 113

  • ٭. کارشناس ادبیات فارسی – پژوهشگر مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم.