ماهیت انسان و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی(ره)
جناب آقای علی نقی فیاض
حداقل می توان از دو رهیافت کلی درباره روابط بین الملل سخن گفت: نخست «رهیافت رئالیستی» که متأثر از نظریات بدبینانه اندیشمندانی چون هابس و ماکیاولی درباره ماهیت انسان است و دوم «رهیافت ایده آلیستی» که تحت تأثیر نظریات خوش بینانه روسو و گروسیوس در مورد سرشت بشر شکل گرفته است. البته در کنار این دو رهیافت که به صورت معمول در مطالعه روابط بین الملل جلب توجه می کند، رهیافت سومی نیز وجود دارد که نگارنده آن را تحت عنوان «رهیافت اسلامی» با محوریت «دیدگاه امام خمینی درباره ماهیت انسان و روابط بین الملل»، مورد بررسی قرار می دهد.
اهمیت طرح سوم بدان جهت بوده که ضمن به چالش کشیدن دو رهیافت نخست، از توانمندی لازم برای ارائه یک چهارچوب نظری منطبق با واقعیت درباره ابعاد سرشت انسان و روابط بین الملل و نیز ارائه راهکار به منظور برقراری صلح و امنیت جهانی بهره مند بوده است.
در نظام فکری امام(ره)، سیاست در امتداد اخلاق قرار دارد و روابط بین الملل که تحت تأثیر مهمترین کارگزار خود، یعنی انسان شکل می گیرد، با توجه به این که وی به تقویت بُعد فطری و انسانی پرداخته یا جنبه حیوانی خویش را بارور ساخته و همچنین با عنایت به این که رفتارهای اخلاقی و ارزشی یا ضد اخلاقی و شرارت آمیز داشته است، ترکیبی از دو وضعیت جنگ و صلح خواهد بود. این رهیافت، جنگ و صلح
کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 77
ناشی از رفتارهای اخلاقی و ضد اخلاقی بازیگران صحنه روابط بین الملل را به عنوان پدیده های مقطعی تلقی می کند و صلح دائمی در این عرصه را تنها در پناه تشکیل امت واحده جهانی، غلبه کامل نیروهای خیر و ارزشی بر نیروهای شر و ضدّ اخلاقی و در نهایت، جهانگیر شدن حاکمیت اسلام ممکن می داند.
کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 78