‏
‏‎

کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 63

‎‎ ‎‏عدالت و کرامت انسانی‏

‏‏جناب آقای حسین حشمتی مولایی‏‎[1]‎

‏‏مسأله عدالت و کرامت انسانی با توجه به دیدگاههای امام خمینی(ره)، یکی از مباحث مطرح در فلسفه اقتصادی اسلام محسوب می شود. متفکران اقتصادی چه از نظر اثباتی‏‎ (Positive)‎‏ و چه از جنبه هنجاری‏‎ (Normative)‎‏ همواره موضوع عدالت را مورد بررسی قرار داده اند.‏

‏‏کرامت انسانی با توجه به عدالت اقتصادی، از مسائلی است که در قرآن و روایات به کرات به آن اشاره شده است. در واقع، دولت و خواص جامعه بیشترین نقش را در تأمین کرامت انسانی در خصوص عدالت اقتصادی به عهده خواهند داشت.‏

‏‏اگر چه بحث کرامت انسانی و عدالت می تواند از جنبه های وسیعی مورد بررسی قرار گیرد، لیکن به نظر می رسد جنبه اقتصادی این مبحث، محوری ترین بخش از این مباحث را به خود اختصاص داده است. ‏

‏‏در این نوشتار، با لحاظ جنبه اقتصادی موضوع و به منظور تحقق توأمان کرامت و عدالت، بر این مطلب تأکید شده است که دولت، علاوه بر این که باید ماهیتی عدالت گرایانه داشته باشد، در عین حال، تحقق عدالت صرفاً به راهکارهای مستقیم مثل تأمین اجتماعی و نظارت بر بازار ختم نمی شود بلکه راهکارهای غیر مستقیم از طریق شفاف سازی الگوهای شاخص کرامت انسانی در خصوص تشویق و تسهیل امکانات توزیع مجدد ثروت و نیز تعدیل ساختار دولت، از عواملی است که در اقتصاد اسلامی همواره مورد تأکید بوده است. در این میان، حتی تعدیل اندازه دولت برای تشویق بخش خصوصی برای مشارکت در امور اقتصادی می تواند به عنوان یک راهکار کلان مورد تأکید قرار گیرد.‏

‏‎ ‎

‏‎

• ٭. مدیر گروه پولی و بانکی مرکز پژوهش های شورای اسلامی.