مجازات اسلامی و کرامت انسانی

مجازات اسلامی و کرامت انسانی

جناب آقای شاه ولی اصغری[1] 

‏انسان، موجودی پیچیده و مهم، و دارای ابعاد مادی و معنوی است. به همین جهت، داوری درباره چنین موجودی، به سادگی میسور نخواهد بود. چند بُعدی بودن انسان موجب افراط و تفریط صاحبان نظر و مکاتب فلسفی و حقوقی گردیده است. این حقیقت در تمام مکاتب فلسفی و حقوقی و نظامهای حقوقی حاکم بر جوامع غرب کاملاً مشهود است.‏

‏سؤال اصلی این است که آیا مجازات با کرامت انسانی سازگاری دارد؟ و خصوصاً مجازاتهایی مانند قصاص چه نسبتی با کرامت انسانی دارد؟‏

‏ در این پژوهش، مجازات و کرامت انسانی از دیدگاه ادیان مختلف، مکاتب حقوقی و دیدگاه دانایان حقوقی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. در نظامهای انسان محور تناقض و تضاد درباره مجازات و کرامت انسان، از دو سوی، کاملاً مشهود است. در فکر و فرهنگ اسلامی هیچگونه تناقض و یا تضادی دیده نمی شود و از آنجا که در جهان بینی توحیدی، انسان برگزیده و خلیفه خدا در زمین است، حیات شایسته و کرامت و شرافت انسان، از جایگاه خاصی برخوردار است. هتک حرمت و تجاوز به این حق و کرامت خدادادی، موجب سلب حق حیات و کرامت از مجرم می شود؛ زیرا در مکتب جان آفرین اسلام، حق حیات و کرامت به طور مطلق نبوده، بلکه محدود به رعایت حق، کرامت و آزادی دیگران است. چنانچه به این حقوق، آسیبی وارد آید، از آورنده آسیب، در صورت خطرناک بودن آن، سلب حیات و سلب کرامت می شود و این گونه سلب حیات و سلب کرامت، با فلسفه  هستی و خلقت انسان کاملاً سازگار است.‏

‎ ‎

کتابمجموعه آثار همایش امام خمینی و قلمرو دین«کرامت انسان»: مجموعه مقالات، تهران: خرداد 1386صفحه 38

  • ٭. محقّق و پژوهشگر.