امام مانند آفتاب بود
(مصاحبه با محمد مهدی پور فاطمی)
اشاره:
سید محمدمهدی پورفاطمی متولد 1343 در شهر کاکی واقع در شهرستان دشتی استان بوشهر است. وی دارای سطح خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم است که معادل فوق لیسانس دانشگاه میباشد. در حوزه علمیه قم از محضر اساتید بزرگی همچون موسوی اردبیلی، نوری همدانی، فاضل لنکرانی، مکارم شیرازی و جوادی آملی فیض برده و در کلاس این بزرگواران حضور داشته است. پورفاطمی سه دوره متوالی است که به عنوان نماینده شهرستان دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی حضور دارد. وی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس است و قبل از حضور در مجلس به عنوان یک مبلغ مذهبی در مناطق غرب کشور فعالیت می کرد. پورفاطمی جزء طیف اقلیت مجلس شورای اسلامی است و هر سه دوره به عنوان یک کاندیدای اصلاحطلب در انتخابات شرکت کرده است. مصاحبه ای با ایشان انجام داده ایم که در پی می آید.
* * *
حضور: با توجه به اینکه جنابعالی مراحل اولیه نهضت امام خمینی- یعنی قیام ایشان در سال 42- را درک نکردید بفرمایید از چه زمانی با نام و شخصیت حضرت امام آشنا شدید؟
سید محمدمهدی پورفاطمی: از سال 1355 با امام آشنا شدم. آن زمانی کودکی بودم و به اتفاق یک کاروان راهی مشهد شدیم. پدرم که از اولیاء الله بود و از شاگردان مرحوم نائینی و اسدالله اصفهانی به شمار می رفت در اتوبوس درباره امام صحبت می کرد. هنگامی که در سال 56 پدرم
حضورج. 76صفحه 158
فوت کرد در کتابهای وی رساله امام را دیدم. حوادث سال 57 باعث شد که آشنایی بیشتری با امام پیدا کنم و همیشه همراه دیگران در راهپیمایی ها و تظاهرات شرکت میکردم تا اینکه انقلاب به پیروزی رسید و امام به عنوان یک چهره شاخص در کشور مطرح شد.
حضور: در حال حاضر تا چه اندازه با ابعاد شخصیتی امام آشنا هستید؟
پورفاطمی: امام مانند آفتاب است. وقتی که انسان در نزدیک کوه قرار دارد، هنگامی که آفتاب طلوع میکند براحتی آفتاب را نمی بیند اما افرادی که از کوه فاصله دارند راحتتر میتوانند طلوع آفتاب را مشاهده کنند. به اعتقاد من به دلیل اینکه ما، در جوار امام بودیم آفتاب وجود امام را بخوبی نشناختیم و بخوبی وجود پر برکت او را مشاهده نکردیم. ما هنوز هم بخوبی ابعاد معنوی، عرفانی، فلسفی و فقهی امام را نشناختهایم. امام یک فیلسوف بزرگ بود. زمانی که امام فلسفه را تدریس می کرد خیلی از افراد وی را صرفاً به فلسفه محدود میکردند. هنگامی که
حضورج. 76صفحه 159
امام بعد از تبعید به نجف اشرف رفت و تدریس فقه را شروع کرد افراد زیادی به ویژه آنهایی که با وی مخالف بودند با امام برخورد کردند و مانع کار ایشان می شدند. ولی با همه جوسازیهاییکه علیه امام صورت گرفت با آن صبر و علم و متانت و بزرگواری که داشتند توانستند در حوزههای علمیه و در تمام محافل علمی تواناییهای خودشان را اثبات کنند. البته امام نیازی به این مسائل نداشتند و اصلاً قصد نداشتند که خودشان را مطرح کنند اما عمکرد الهی او ثابت کرد که یک فرد استثنایی و یک انسان بزرگ است.
حضور: به سالگرد عروج امام خمینی نزدیک می شویم. نیمه خرداد سالگرد آغاز نهضت امام خمینی نیز هست. خود امام در شعر معروفشان مدتها قبل از رحلت گفته اند:"انتظار فرج از نیمه خرداد کشم". شما از این انطباق تاریخی چه برداشتی دارید؟
پورفاطمی: همه مسائل امام الهی و معنوی بود. قطعاً یک سری ارتباطاتی بین سالگرد 15 خرداد سال 1342 و رحلت ایشان وجود دارد. امام در هنگام حیات خود برخی مسائل را مطرح کرده اند و دلیل مطرح کردن اینگونه مسائل این نبود که یک فرد یا یک گروهی از این حرفها خوششان بیاید. مثلاً قبل از انقلاب و قبل از تبعید امام توسط رژیم شاه، آنها به دنبال این موضوع بودند که امام را اعدام کنند. امام در مورد تبعید خود و حال و هوای آن شرایط میگوید که در طول مسیر تنها بودم و فقط یک لباس و عمامه و یک عبا و قبایی بر تن داشتم و اصلاً ترسی در وجود من نبود. امام میگوید که مأموران رژیم شاه در طول مسیر از من میترسیدند اما من از آنها نمی ترسیدم. به اعتقاد من این یک حرف بزرگ است که یک انسان، تنها، در مجموعه ای باشد که همه آن افراد دشمن آن شخص باشند اما وی نترسد. بلکه به عکس باشد. امام در آن شرایط حتی یک لحظه خم به ابرو نمیآورد و قسم می خورد که من به هیچ وجه احساس ترس نداشتم. خیلی چیزها هست که درک آن برای افراد عادی میسر نمی شود. ولی خود امام که این طور شجاع بود در چند جا فرمودهاند که من همیشه دوست داشتم با افراد شجاع روبرو شوم، افرادی که قدرت بیان همه مسائل را داشته باشند.
حضورج. 76صفحه 160
حضور: در سالگرد رحلت امام خمینی، هر ساله شاهد حضور خیل عظیم دوستداران امام از سراسر نقاط کشور هستیم که در کنار زائران داخلی تعدادی مهمانان خارجی از سایر کشورها هم حضور پیدا میکنند. نظر شما در این خصوص چیست و فکر می کنید این حضور چه تأثیری در زنده نگه داشتن یاد امام دارد؟
پورفاطمی: باز هم باید اشاره کنم که امام خمینی مانند آفتاب است و افرادی که از این آفتاب دورتر هستند شناخت بهتر و بیشتری از این آفتاب دارند. من معتقدم که در خارج از ایران خیلی بهتر امام را میشناسند. خیلی ها در کشورهای اسلامی و کشورهایی که تحت سلطه آمریکا و ایادی آنها بوده اند با امام آشنایی خاصی دارند و اندیشه های امام را مطالعه میکنند و بر اساس این اندیشه حرکت میکنند. بسیاری از اهالی کشورهای خارجی روزشماری می کنند که در مراسم سالگرد رحلت حضرت امام شرکت کنند و این مراسم را مشاهده کنند. در ایران هم افراد زیادی وجود دارد که تمایل دارند هر ساله در مراسم سالگرد رحلت امام شرکت کنند. این افراد هم برای زیارت امام و هم برای شنیدن سخنان مقام معظم رهبری حاضر میشوند. از نظر من متأسفانه سال گذشته یک سال بسیار سخت و سنگین بود. در روز رحلت حضرت امام یک سری افراد به حرم امام و خانواده امام و یادگار امام بیاحترامی کردند ولی هنوز یک سال از آن ماجرا نگذشته که همه مسائل رنگ و بوی دیگری گرفت و حقانیت و مظلومیت امام ثابت شد. خداوند در قرآن گفته که دست خدا بالاترین دست هاست. ما شاکر خداوند هستیم که با چشم خودمان و در یک زمان بسیار اندک شاهد این مسائل بودیم و دست خداوند به عنوان دست بالاتر را مشاهده کردیم.
حضورج. 76صفحه 161
من امیدوار هستم که هیچوقت این گونه مسائل و بی احترامی به خانواده امام و حرم امام تکرار نشود.
حضور: نظر شما نسبت به مسائل اخیر کشور در رابطه با استعفای وزیر اطلاعات و مسائل و تنش های بعد از آن چیست؟
پورفاطمی: ما، در کشوری زندگی میکنیم که بر مبنای ولایت فقیه استوار است. ولایت فقیه و نظام جمهوری اسلامی میثاقی است که خون شهدای ما به پای آن ریخته شده است. جانبازان و مفقودالاثرهای فراوانی برای این میثاق نامه جانفشانی کردهاند. هشت سال دوران دفاع مقدس توسط ولایت فقیه اداره شد و بعد از زمان جنگ و در مجموع سه دهه اخیر با وجود فراز و نشیب های بسیار، این ولایت فقیه بوده که توانسته این کشور و نظام اسلامی را هدایت کند. مجلس شورای اسلامی هم یک مجلس زنده است و قطعاً اجازه نخواهد داد نسبت به رهبری و حریم ولایت فقیه خدشه ای وارد شود. ما امیدوار هستیم مسائلی که اخیراً در کشور به وجود آمده هر چه زودتر حل شود و افرادی هم که فکر میکنند خودشان میتوانند همه مسائل و مشکلات را حل کنند و یک سری مسائل سخیف در جامعه مطرح می کنند باید اینگونه مسائل را فراموش کنند و در چارچوب قانون اساسی و نظام جمهوری اسلامی حرکت کنند.
امام اقتدار بی نظیری در امور کشوری داشتند و مقام معظم رهبری هم شاگرد امام محسوب میشوند. مقام رهبری در مسیری حرکت میکند که امام خمینی حرکت میکرد. مقام معظم رهبری به خاطر اشراف کاملی که بر مسائل کشور دارند و در حوزههای مختلف سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بینش مناسبی دارند معمولاً همه جوانب امور را در نظر دارند. با توجه به اینکه ایشان در مقاطع مختلف در مجلس شورای اسلامی و ریاستجمهوری حضور داشته اند و در واقع ردههای مختلف را طی کرده اند یک شناخت جامعی از کشور دارند که این شناخت در تصمیمگیری های مختلف به وی کمک زیادی کرده است. رهبری در تصمیمگیری های خودشان معمولاً همه جوانب را در نظر میگیرند و قطعاً تشخیص ایشان از تشخیص سایر افراد منطقیتر خواهد بود.
حضورج. 76صفحه 162
همه کسانی که قانون اساسی را قبول دارند و در نظام جمهوری اسلامی زندگی می کنند در مورد بحث ولایت فقیه به طور یکسان فکر میکنند. همه اصولگراهای عاقل و همه اصلاحطلبهای عاقل باید با حفظ وحدت دست به دست هم دهند و برای اقتدار و حفظ جایگاه ولایت فقیه تلاش کنند. البته ممکن است افرادی از هر دو طیف اصولگرا و اصلاحطلب وجود داشته باشند که این نوع تفکر را قبول نداشته باشند که به نظر من آنها در اقلیت هستند. حرکات اخیر- که از ناحیه رئیسجمهور انجام شده- و این نوع تفکر را از ناحیه هر کسی که به رئیس جمهور القاء شده مذموم می دانیم.
حضور: یکی از انتقاداتی که به مجلس هشتم وارد شده این است که مجلس به جای نظارت بر دولت، تابع دولت بوده است. نظر شما در این خصوص چیست؟
پورفاطمی: من قبول دارم که مجلس خیلی مطیع دولت بوده است. امام میفرماید که مجلس در رأس امور است در حالی که رئیسجمهور گفت که مجلس در رأس امور نیست. پس از این اظهارات رئیس جمهور، برخی از نمایندگان مجلس به این نوع اظهارات واکنش نشان دادند در حالی که مجلس می توانست با اقتدار بیشتری با این موضوع برخورد کند که این کار را نکرد. متأسفانه در چند سال اخیر برخی مصوبات مجلس توسط دولت اجرا نشد که این خلاف قانون اساسی است. پس از آنکه مصوبات مجلس شورای اسلامی به تأیید شورای نگهبان رسید لازم
حضورج. 76صفحه 163
است که این مصوبات توسط دولت به نهادهای ذیربط ابلاغ شود. در حال حاضر وزارت راه و ترابری فاقد وزیر است و وزیر مسکن و شهرسازی هم به طور غیرقانونی سرپرستی وزارت راه و ترابری را بر عهده دارد. همچنین دولت موظف بود که وزیر ورزش و جوانان را به مجلس معرفی کند که این کار را نکرده است. دولت آنچه را که خودش دلش میخواهد انجام میدهد و آن چیزی هم که نمیخواهد به گردن مجلس میاندازد. متأسفانه مجلس هشتم در مقابل دولت تا کنون منفعلانه برخورد کرده اما به نظر می رسد که این نوع برخورد مجلس به خاطر حفظ وحدت و همدلی در کشور بوده است اما این همدلی همیشه به نفع دو طرف نیست. پیش بینی من این است که در طی یک سال باقیمانده، مجلس شورای اسلامی یک مجلس دیگری خواهد بود و با اقتدار بیشتری با مسائل مختلف برخورد خواهد کرد.
حضور: به نظر شما تحولات اخیر در برخی کشورهای خاورمیانه و عربی تا چه اندازه متأثر از نهضت امام خمینی و انقلاب اسلامی ایران است؟
پورفاطمی: الگوی واقعی مردم بسیاری از کشورهای جهان بویژه کشورهای اسلامی حضرت امام است. ولی نظام جمهوری اسلامی در برخورد با این تحرکات باید همه جوانب را در نظر بگیرد. انقلاب اسلامی یک انقلاب بسیار بزرگ بود که در سال 1357 به پیروزی رسید و نور آن در قلوب تمام مردم مستضعف جهان منعکس شد. ما امروز شاهد به بار نشستن تلاشهای حضرت امام در سایر کشورهای مسلمان هستیم. البته ما نباید انتظار داشته باشیم که مردم کشورهای مسلمان حتماً مثل ما فکر کنند و مثل ما حرف بزنند و مثل ما عمل کنند. باید تأکید کرد که مردم برخی کشورهای اسلامی به بیداری رسیده اند و برخی فسادهای حاکم در این کشورها از جمله قدرت طلبی و ثروتاندوزی پادشاهان را قبول ندارند. ما نمیتوانیم به مردم این کشورها بگوییم که مثلاً با این ایده و این شعار و این فکر حرکت کنند ولی به اعتقاد من همه این کشورها به سوی یک انقلاب و به وسوی یک تغییر بنیادی در حال حرکت هستند. هرچند زمان به نتیجه رسیدن این انقلابها مشخص نیست اما خواستن توانستن است. هر کسی یا هر گروهی اگر برای احقاق حق
حضورج. 76صفحه 164
خود با اقتدار پای آن بایستد و برای رسیدن به آن تلاش کند قطعاً به حق خود خواهد رسید.
حضور: با توجه به خوی استعماری آمریکا و دول غربی به نظر شما این کشور چه تأثیری می توانند بر روند انقلاب های کشورهای اسلامی داشته باشد؟
پورفاطمی: آمریکا و سایر دول نمی توانند جهت انقلاب ها را عوض کنند و فقط ممکن است بتوانند مقداری حرکت این انقلابها را کندتر کنند یا برای حفظ منافع خودشان در آنها نفوذ کنند. نقش آمریکا و سایر استعمارگران در انقلابهای اخیر به ویژه کشور لیبی باید با دقت مورد توجه انقلابیون مسلمان قرار گیرد.
حضور: به کشور خودمان برگردیم. به نظر شما توجه به اندیشه های امام تا چه اندازه میتواند گرهگشای مشکلات کشور باشد؟
پورفاطمی: مسئولان نظام جمهوری اسلامی باید مسیری را که امام ترسیم کرده ادامه دهند و اگر در طول این مسیر حرکت کنند هیچوقت شکست نخواهند خورد ولی اگر بخواهند از خط امام عدول کنند یا بخواهند در خط امام تغییری ایجاد کنند قطعاً به نتیجهای نخواهند رسید.
حضور: آیا اندیشه ها و برنامه های متفاوت و مختلفی که مبنای عملکرد خود را قانون اساسی قرار داده اند ممکن است اسباب انشقاق در جامعه شوند؟
حضورج. 76صفحه 165
پورفاطمی: در زمان حضرت امام هم دو تفکر وجود داشت یکی مجمع روحانیون و دیگری جامعه روحانیت مبارز و امام هم نسبت به این دو اندیشه متفاوت، مخالفتی نداشتند. اما متأسفانه مسیری که امام تبیین کردند و لازم است که مسئولان به دنبال این مسیر حرکت کنند به طور کامل از سوی مسئولان محقق نشده است.
حضور: به نظر شما مشکلات اصلی کشور خصوصاً جوانان در حال حاضر چیست؟
پورفاطمی: یکی از مهمترین معضلات کشور مشکل بیکاری است. دولت اعلام کرده که در سال 1389 برای یک میلیون و 800 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده که من این رقم را اصلاً در جامعه احساس نمیکنم. همچنین دولت برای سال 1390 اعلام کرده که 5 / 2 میلیون نفر اشتغال ایجاد خواهد کرد که مقداری دور از ذهن است. به اعتقاد من حل مشکل اشتغال جوانان میتواند بسیاری از مشکلات کشورا را حل کند. اشتغال میتواند باعث افزایش تعداد ازدواج جوانان شود و از طرفی باعث کاهش معضلات اجتماعی در جامعه شود. مهم است که بتوانیم در کشور اشتغال پایدار ایجاد کنیم. وقتی که یک دختر و پسر به سر کار بروند قطعاً به دنبال کارهای خلاف نخواهند رفت. به نظر من همه نهادها و قوای کشور باید تلاش کنند تا مشکل اشتغال در کشور حل شود. متأسفانه دولت فقط آمار ارائه میکند و برای حل این مشکل یک اقدام اساسی انجام نمیدهد. دولت فقط شعار میدهد و به نظر من شعارهای دولت در خصوص اشتغال عملی نشده است.
حضور: ارزیابی شما از عملکرد مجلس هشتم چیست؟ مهمترین نقاط قوت و ضعف مجلس هشتم را چه می دانید؟
پورفاطمی: عملکرد مجلس هشتم در مجموع خوب است اما مجلس هفتم خیلی قوی تر از مجلس هشتم بود و به نظر من مجلس نهم از یک جهت حتی از مجلس هشتم ضعیفتر خواهد بود؛ به خاطر گذاشتن شرط فوق لیسانس که من موافق تصویب این طرح نبودم یک سری افراد
حضورج. 76صفحه 166
نمی توانند وارد انتخابات مجلس شوند و رقابت محدودتر خواهد شد.
قانون اساسی یک سری حقوقی را برای مجلس شورای اسلامی تعریف کرده که به اعتقاد من مجلس هشتم نتوانست از حقوق خودش دفاع کند. حق طبیعی مجلس این است که در رأس امور باشد اما مجلس هشتم از این در رأس امور بودن حراست نکرد. فقط یک نقطه قوت مجلس هشتم حضور دکتر علی لاریجانی به عنوان ریاست مجلس است که یک فرد قوی به شمار میرود.
حضور: آیا مجلس هشتم در راستای ترویج و نشر اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی فعالیت ویژهای داشته یا طرحی را تصویب کرده است؟
پورفاطمی: من در جریان این نوع فعالیتها نیستم ولی قطعاً وظیفه مجلس است که در این زمینه تلاش کند. من در لوایح و طرحهای تصویب شده تا کنون با چنین موردی برخورد نکردهام. به اعتقاد من اکثر افرادی که روی کرسی های مجلس نشسته اند مدیون امام هستند. بیشتر نمایندگان مجلس هم آشنایی حداقلی با اندیشهها و تفکرات امام دارند و همگی به اندیشههای امام معتقد هستند.
حضور: به نظر شما خانواده حضرت امام در شرایط کنونی چه جایگاهی در جامعه ایران دارند؟
پورفاطمی: مقام معظم رهبری احترام ویژهای نسبت برای خانواده امام قائل هستند. همه مردم ایران هم نسبت به خانواده امام یک نظر خاص دارند و به عنوان بک خانواده مقدس و محترم به آنها نگاه میکنند. متأسفانه طی مدت کوتاهی در سال گذشته خیلی به خانواده امام بیاحترامی شد. یک سری از دشمنان که نتوانسته بودند از امام انتقام بگیرند به خیال خود از خانواده امام انتقام گرفتند.
حضور: امام به رسیدگی به حال محرومان همیشه تأکید می کردند. به نظر شما مجلس در طرحها و لوایح تصویب شده تا چه اندازه به این موضوع توجه داشته است؟ جنابعالی در حوزه
حضورج. 76صفحه 167
انتخابیه خود تا چه اندازه مشکلات اقشار محروم را در اولویت قرار می دهید؟
پورفاطمی: برای رسیدگی بیشتر به حال محرومان و اقشار ضعیف، دولت هر لایحهای که آورده ما تصویب کردهایم. یکی از شعارهای اصلی دولت رسیدگی به محرومان جامعه است که در این راستا یک سری کارها انجام شده است. امام میفرمایند که مردم مستضعف ولینعمت ما هستند. یکی از بزرگترین افتخارات من این است که با مردم مستضعف باشم و تا آنجا که توان داشته باشم قطعاً در خدمت مردم به ویژه مردم محروم خواهم بود.
حضور: توصیه شما به جوانان و نوجوانان برای آگاهی بیشتر از اندیشههای امام چیست؟ مسئولان کشور تا چه اندازه در این زمینه نقش دارند؟
پورفاطمی: از مردم به ویژه جوانان و نوجوانان می خواهم که کتابهای امام را بیشتر بخوانند و با اندیشههای وی آشنا شوند. جوانان باید از اندیشهها و تفکرات امام بیشتر استفاده کنند چرا که امام یک گنجینه و دریای بیکران و نابی است که هر کسی از آن استفاده کند قطعاً به نفع وی در این دنیا و در آخرت خواهد بود.
مسئولان کشور هم همه مدیون امام هستند و این مدیون بودن خودشان را باید اثبات کنند. متأسفانه برخی از مسئولان کشور نتوانستهاند مدیون بودن خودشان را به امام ثابت کنند که قطعاً در همین دنیا عقوبت خواهند شد.
حضور: اگر خاطره ای از امام خمینی دارید بیان کنید؟
پورفاطمی: هنگامی که سال 1358 از بوشهر به قم آمدم موفق شدم به خدمت امام برسم و دست های وی را ببوسم. این ملاقات بعد از شهادت آیت الله شهید مطهری صورت گرفت. امام ابهت خاصی داشت و همیشه سرش رو به پایین بود. کمتر به انسان نگاه میکرد. وی در یک خانه بسیار کوچک و قدیمی در قم زندگی می کرد که ما به خدمت وی مشرف شدیم. این ملاقات با امام برای من یک افتخار بزرگ است.
حضورج. 76صفحه 168