بحث عدالت اجتماعی
(مصاحبه با دکتر قادری، نماینده مجلس شورای اسلامی)
اشاره:
دکتر جعفر قادری متولد سال 1343 در شهرستان لامرد است که ریاست دانشگاه پیام نور شیراز، شهردار شیراز، عضو شورای شهر شیراز، معاونت فرمانداری و عضویت هیئت علمی دانشگاه شیراز را در پرونده خود دارد. دکتر قادری دارای مدرک دکترا در رشته اقتصاد شهری و منطقه ای از دانشگاه تربیت مدرس است که در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفند 1386 به عنوان کاندیدای شهر شیراز وارد عرصه رقابت شد و پس از کسب آراء لازم توانست وارد خانه ملت شود. با توجه به تخصص و تجربه دکتر قادری که بیشتر در زمینه اقتصاد است وی هم اکنون در کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس فعالیت می کند. مصاحبه ای با ایشان انجام داده ایم که در پی می آید.
* * *
حضور: ضمن تشکر، پیشنهاد می کنم در ابتدا قدری در باره ذهنیت و اندیشه خودتان نسبت به شخصیت، اندیشه ها و عملکرد امام خمینی بیان بفرمایید.
آقای دکتر جعفر قادری: حضرت امام خمینی(س) در بین افراد غیر معصوم، شخصیت بی بدیلی است که تاریخ کمتر به خود چنین شخصیتی دیده است و در آینده نیز کمتر خواهد دید. امام دارای یک شخصیت چند بعدی بود و از هر بعد که نگاه کنید از جمله تسلط به مسائل دینی،
حضورج. 75صفحه 165
سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مسائل روز یک شخصیت منحصر به فرد است. همچنین امام از نظر خودسازی و رابطه خود با خدا منحصر به فرد بود. از خود گذشتن و به خدا پیوستن، ایثارگری هایی که حضرت امام داشت و خلاصه تمام کمالاتی را که در امام وجود داشت در کمتر کسی می توان سراغ گرفت. نهایتاً اینکه چنین شخصیتی کاری که انجام داد یک نقطه عطف در تاریخ بشریت است.
حضور: به نظر شما مهمترین تحولاتی که بر اثر نهضت امام خمینی بوجود آمد چیست؟
دکتر قادری: امام خمینی جهت تاریخ را عوض کرد و سرعت تحولات تاریخی را بیشتر کرد. بسیاری از حرکتها در ایران و کل جهان بعد از قیام و انقلابی که به رهبری حضرت امام سازماندهی شد تغییر کرد. شما نمیتوانید هیچ نهضت و قیامی را به جز قیام انبیاء الهی که حرکت امام هم در همان راستا بود پیدا کنید که تا این اندازه تأثیرگذار بوده باشد و بر روی حرکتهای بعدی در سایر جوامع مؤثر بوده باشد. بنیانی که امام گذاشت امروزه به عنوان شجره طیبه ای است که شاخ و برگهای آن در همه ابعاد و زوایا گسترش یافته و دارای ابعاد جهانی شده و مایه امیدواری مردم کشورهای مختلف است. در کشور خودمان نیز تغییرات زیادی ایجاد کرده است. تغییرات صورت گرفته در کشور خودمان صرفاً معطوف به مسائل مادی نبوده ولی در زمینههای مادی هم بسیاری از شاخص ها را تغییر داده است.
حضور: به سالگرد پیروزی پرشکوه انقلاب اسلامی نزدیک می شویم. بعد از گذشت بیش از سه دهه از این پیروزی بزرگ و تحلیل های فراوانی که در باره آن صورت گرفته در مجموع نقش امام خمینی را در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی چگونه ارزیابی می کنید؟
دکتر قادری: طبعاً در هر انقلاب و تحول اجتماعی عوامل متعددی نقش دارند که مطالب فراوانی در این زمینه مطرح شده است. در کشور ما یکی از مهمترین عوامل، دین انسان ساز اسلام است. عامل مهم دیگر مردم معتقد به دیانت و عامل سوم رهبری است. اگر دینی مانند اسلام که
حضورج. 75صفحه 166
حرکت دهنده و جهت دهنده می باشد وجود داشته باشد و مردمی هم معتقد و تابع وجود داشته باشند که حاضر باشند ایثارگری از خودشان نشان دهند ولی رهبری بصیر، دوراندیش، آگاه و اهل از خودگذشتگی وجود نداشته باشد انقلاب شکل نمیگیرد. به نظر من اگر شخصیتی مانند امام خمینی وجود نداشت قطعاً ما به این پیروزی ها دست پیدا نمی کردیم. هر کدام از سه عامل ذکر شده در جای خودشان مؤثر هستند که نقش رهبری انقلاب اسلامی اگر از دو عامل دیگر مهمتر نباشد اهمیت آن قطعاً کمتر از آن دو نخواهد بود.
حضور: به نظر شما نمایندگان مجلس هشتم در مجموع تا چه اندازه با شخصیت و محورهای فکری امام خمینی آشنا هستند؟
دکتر قادری: با توجه به اینکه نمایندگان مجلس هشتم به جریان اصولگرایی نزدیک هستند و این مجلس صبغه اصولگرایی پر رنگ تری در مقایسه با مجالس قبلی دارد افرادی که در این طیف
حضورج. 75صفحه 167
و این مجموعه قرار دارند افرادی نیستند که فی البداهه وارد این جریان شده باشند بلکه اکثراً افرادی هستند که در عرصه های مختلفی حضور داشته اند و با ایده ها، آرمانها، اهداف، جهتگیری ها و سمت و سوهای حضرت امام و اندیشههای بنیانگذار جمهوری اسلامی آشنایی دارند. این آشنایی آنها را با امام می توانید در جهتگیری هایشان مشاهده کنید. ممکن است بی توجهی ها و غفلت هایی وجود داشته باشد و آنطور که باید و شاید برخی افراد با امام آشنا نباشند و کاستی هایی در رابطه با آشنایی با اندیشه های امام وجود داشته باشد اما آن چیزی را که می توان با صراحت بیان کرد این است که اکثر نمایندگان مجلس یک شناخت نسبی از ایدهها و افکار امام و زوایای فکری ایشان دارند.
حضور: با توجه به اینکه جنابعالی در حوزه اقتصاد در دانشگاه به عنوان مدرس فعالیت داشته اید و در این عرصه مطالعات زیادی داشته اید تحلیل شما از دیدگاههای اقتصادی امام چیست و فکر میکنید اجرای دیدگاههای اقتصادی امام تا چه اندازه می تواند به بحث عدالت محوری در جامعه کنونی ما کمک کند؟
دکتر قادری: دیدگاههای اقتصادی حضرت امام نشأت گرفته از دیدگاههای اقتصادی اسلام است. در مسائل اقتصادی اسلامی اینگونه نیست که فقط بخواهیم اقتصاد را زیربنا بدانیم و همه موضوعات را به مسائل اقتصادی معطوف کنیم یا از طرفی دیگر بخواهیم نقش مسائل اقتصادی را در تغییر و تحولات اجتماعی، سیاسی و مذهبی نادیده بگیریم. ما معتقد هستیم که مسائل اقتصادی جایگاه و اهمیت خودش را دارد و هیچ کس نمیتواند مسائل اقتصادی را نادیده بگیرد. اما از آن طرف ما دیدگاههای کمونیستی و سوسیالیستی را قبول نداریم که هر چیزی را برای اقتصاد بخواهیم و قصد داشته باشیم که از همه عوامل به عنوان یک ابزار برای اقتصاد استفاده کنیم. البته هنوز چارچوب ها و الگوهای اقتصادی در جامعه ایران تحت عنوان مدل و الگو تعیین و ترسیم نشده است ولی به هر حال آن کلیتی که ما از دیدگاههای اقتصادی امام می دانیم این است که صرفا بحث رشد اقتصادی و ارتقای شاخصهای کمی برای ما مهم نیست. اینکه فقط بخواهیم
حضورج. 75صفحه 168
اشتغال ایجاد کنیم، فقط درآمد ایجاد کنیم و سطح امکانات و رفاهیات جامعه را بالا ببریم، در عین حال که این شاخص های اقتصادی مهم است اما بحث عدالت اجتماعی مهمتر است. آیا حداقل ها برای همه اقشار جامعه تأمین شده است؟ آیا زمینه بروز خلاقیت ها، استعدادها و توانمندیهای افراد فراهم شده است؟آیا می توانیم همه افرادی که توانمندی های لازم را دارند امیدوار کنیم که زمینه برای بروز استعدادهایشان وجود دارد؟ آیا توانسته ایم زمینه مشارکت اقتصادی را برای همه افراد جامعه فراهم کنیم. آیا در جامعه ما شرایطی به وجود آمده است که در عین حال که هر فردی از حداقل ها برخوردار است متناسب با سعی و تلاش خود از مواهب اقتصادی جامعه بهره مند شود؟ این موضوعات مسائل بسیار مهمی است که از دیدگاههای حضرت امام برداشت می شود.
آن چیزی که الآن در کشور ما آن را دنبال میکنیم بحث الگوهای اسلامی ایرانی پیشرفت است. بنابراین آن مدل هایی که در چهارچوب نظامهای شرقی و غربی تا به حال وجود داشته و فقط در همان کشورها جوابگو می باشد و حتی در بسیاری از موارد آن الگوها در همان کشورهای غربی و شرقی هم جوابگو نیست. طبیعی است که این الگوها نمیتواند در جامعه ما کاربرد داشته باشد و مورد استفاده قرار گیرد. فرضیات این الگوها و مدل رفتاری انسانها، استراتژی ها و اهداف آن کاملا با جوامع مانند ایران متفاوت است و اینگونه مدل ها نمی تواند در جامعه ما کارکرد مطلوب را داشته باشد. من معتقد هستم که الگوهای اقتصادی مناسب باید از دیدگاههای حضرت امام استخراج شود و به مدل های اقتصادی تبدیل شود، مدل هایی که بتواند به خوبی واقعیتهای جامعه ما را تبیین و ترسیم کند و ما با استفاده از این مدل ها بتوانیم آینده اقتصادی خودمان را پیش بینی کنیم.
ما معتقد هستیم که اسلام دین کاملی است. اسلام دینی است که به تمام ابعاد و زوایای انسانها توجه کرده و توجه آن از نوع توجه به فطرت انسانهاست. از آنجا که فطرت انسان ها در تمام نقاط جهان با هم تفاوتی ندارد و یک موضوع که برای یک فرد در ایران دارای ارزش است همان موضوع برای فرد دیگر در سایر کشورها هم دارای ارزش خواهد بود. اسلام به نیازهای فطری انسانها توجه ویژه ای دارد. وظیفه ما این است که این چارچوبها را در قالب مدل و
حضورج. 75صفحه 169
الگوهای تعریف شده تنظیم کنیم و زمینه را برای طراحی یک مدل اسلامی و مبتنی بر توانمندیها و ظرفیت های کشور خودمان تدوین کنیم. اگر چارچوب های این مدل تبیین شود و این مدل با خواستگاه اسلامی طراحی شود در کشورهای دیگر هم می تواند منطبق با توانمندی ها و ظرفیتهای آنها بومی سازی شود و مورد استفاده قرار گیرد. این مدل که برخواسته از دیدگاههای اسلامی و منویات امام خمینی و سایر بزرگان دین اسلام است در صورتی که به توانمندیهای سایر کشورها و مقتضیات آنها توجه کند می تواند منطبق با شرایط آنها نیز مورد استفاده واقع شود.
چارچوب های فکری امام در زمینه اقتصاد کاملاً مشخص است ولی متأسفانه در این خصوص خیلی کار نشده است. یعنی نظرات اقتصادی حضرت امام به طور کامل تبیین نشده است. محورهای فکری امام در بحث اقتصاد نشأت گرفته از اقتصاد اسلامی است و میتواند به عنوان یک مدل اقتصادی کاربردی شود و این مدل می تواند قدرت تبیین و پیش بینی داشته باشد.
حضور: به نظر جنابعالی عدالت محوری در اندیشه ها و محورهای فکری امام خمینی چه جایگاهی دارد و امام تا چه اندازه به توزیع عادلانه ثروت در جامعه توجه داشته اند؟
دکتر قادری: در این زمینه اشاره کردم. حضرت امام بارها در صحبت هایشان بر عدالت اجتماعی تأکید کرده اند که حداقل ها باید برای مناطق مختلف جغرافیایی کشور تأمین شود. پاسخگویی به حداقل انتظارات مردم و پاسخگویی به حداقل نیازهای افراد برای گروهها و دهک های پایین درآمدی جامعه، همیشه مورد تأکید حضرت امام بوده است. سعی و تلاش ما، در مجلس هشتم بر این بوده که در تدوین برنامهها، تدوین طرح ها و تصویب لوایح بستری فراهم شود که بحث عدالت اجتماعی در بین مناطق مختلف و در بین گروههای مختلف درآمدی جامعه جدی گرفته شود. اگر مناطق مختلف کشور به حداقل های مورد نظر خودشان برسند و زمینه برای رشد و شکوفایی استعدادهای مناطق مختلف فراهم شود قطعاً این زمینه و راندمان را برای شکوفایی اقتصاد فراهم می کند. اگر زمینه رشد و بروز خلاقیت برای گروههای کم درآمد جامعه که نوعاً افراد با انگیزه ای هم هستند فراهم شود خودشان کمک می کنند که زمینه رشد و توسعه
حضورج. 75صفحه 170
جامعه فراهم شود. در جهت گیری بودجه ها سعی و تلاش ما بر این بوده که حداقل ها برای همه اقشار جامعه فراهم شود اما اینکه تا چه اندازه توانسته ایم به این اهداف برسیم موضوعی است که مردم باید قضاوت کنند.
حضور: امام خمینی مجلس را در رأس امور میدانستند. به اعتقاد شما آیا مجلس شورای اسلامی در شرایط کنونی همین نقش را در جامعه و کشور ایفا می کند؟
دکتر قادری: با توجه به تخصص و تنوع دیدگاههایی که در مجلس شورای اسلامی وجود دارد می توان گفت که جایگاه مجلس در ایران برجستهتر از جایگاه مجلس در سایر کشورهای دنیاست. شما هیچ کشوری را در دنیا پیدا نمیکنید که امکان انحلال مجلس آن کشور وجود نداشته باشد اما در ایران اینگونه نیست و ما، در هیچ زمانی بدون مجلس نخواهیم بود. در عین حالی که مجلس می تواند دولت، رئیس جمهور و وزراء را استیضاح کند اما هیچ کس نمی تواند مجلس را منحل کند و در قانون اساسی جمهوری اسلامی هیچ بحثی در خصوص انحلال مجلس نشده است. البته این امر به این معنا نیست که مجلس شورای اسلامی در ایران هر کاری که دلش خواست انجام دهد. قدرت مانور مجلس در چارچوب قانون اساسی و احکام شرع مقدس اسلام است. بنابراین مجلس باید در این چارچوب ها حرکت کند. کارکرد اصلی مجلس هم صرفاً به امر
حضورج. 75صفحه 171
قانونگذاری محدود نمی شود چرا که نقش مجلس در امور نظارتی کشور هم بسیار مهم است. همین اظهار نظرها در خصوص عملکرد قوه مجریه، طرح سؤال از مسئولان، دادن تذکر، استیضاح وزراء و استیضاح رئیس جمهور نقش مجلس را به یک جایگاه بی بدیل در کشور تبدیل کرده است. این مواردی که به آنها اشاره شد نشان می دهد که نقش مجلس در کشور ما یک نقش برجستهای است و در جریانات و موضوعات مختلف بسیار تأثیرگذار است. اگر مجلس ناچار است در چارچوب سیاست های ابلاغی یا چهارچوب قانون اساسی و احکام شرعی عمل کند اما اینطور نیست که نتواند در موضوعات مختلف تأثیرگذار باشد. من فکر میکنم که مجلس شورای اسلامی در کشور دارای نقش برجستهای است و در موضوعات مختلف کشور و در دورههای گوناگون بسیار تأثیرگذار بوده است.
حضور: به نظر شما مهمترین نقاط ضعف و نقاط قوت مجلس شورای اسلامی در دوره هشتم چیست؟
دکتر قادری: به اعتقاد من مجلس هشتم در بحث واگذاری فعالیتها به بخش خصوصی کارهای بسیار خوبی انجام داده است. همچنین در اجرایی شدن اصل 144 قانون اساسی و بها دادن به بخش خصوصی مجلس هشتم نقش مهمی داشت. دوره هشتم مجلس جزء معدود دوره هایی است که در تدوین برنامه توسعه بویژه در برنامه پنجم توسعه و بودجه های سالیانه، نمایندگان بخش های خصوصی حضور داشتند و از دیدگاهها و نظرات آنها استفاده شد. قدرت و جسارتی که مجلس هشتم در بحث هدفمند کردن یارانهها داشت و محورها و موضوعاتی که در حال حاضر مجلس در زمینه تحولات اقتصادی کشور دنبال می کند بسیار مهم است. موضع گیری های مجلس هشتم در قبال مسائل مهم کشور از جمله بحث انرژی هستهای از دیگر نقاط قوت دوره هشتم به شمار میرود.
اما در خصوص نقاط ضعف مجلس هشتم میتوان گفت که مجلس گاهی اوقات از ابراز نظر در خصوص برخی موضوعات غفلت کرده است. مجلس در عرصه نظارت باید نقش قوی تری
حضورج. 75صفحه 172
داشته باشد و با اشکالاتی که در جامعه وجود دارد باید با قدرت و قوت بیشتری برخورد کند. در مجلس هشتم در بحث نظارت بر عملکرد خود نمایندگان باید قاطعانهتر تصمیمگیری کند. به نظر من اگر کسی بخواهد با اشکالات دیگران برخورد کند نباید خودش را در معرض اتهام قرار دهد و در ابتدا باید زمینه نظارت بر خودش را فراهم کند. در برخی جاها لازم بود که مجلس با دقت نظر بیشتری ورود پیدا میکرد که این کار را نکرد.
مجلس باید در استفاده از نظرات کارشناسی کارشناسان خارج از مجلس تأمل بیشتری داشته باشد و از کار کارشناسی بیشتری استفاده کند. مجلس باید با وضع قوانین مناسب زمینه را برای ورود افراد توانمندتر به مجلس فراهم کند. ما امیدوار هستیم طرح هایی که در دستور کار مجلس قرار دارد از جمله طرح تحول اقتصادی، اصلاح قوانین گرهگشا، اصلاح قانون کار، اصلاح قانون سیستم قضایی کشور و اصلاح قانون تعاونیها به نحو شایستهای بررسی شود تا این موارد در آینده برای مجلس هشتم به عنوان نقاط قوت قلمداد شود.
حضور: ارزیابی شما از اتفاقات اخیر در کشورهای خاور میانه از جمله تونس چیست و فکر می کنید انقلاب تونس تا چه اندازه متأثر از انقلاب اسلامی و تفکرات امام خمینی می باشد؟
دکتر قادری: اتفاقاتی که در کشور تونس افتاد چیز جدیدی نیست و چیزی خارج از زنجیره اتفاقاتی که در جهان اسلام می افتد نیست. موج اسلام خواهی که الآن در کشورهای اسلامی وجود
حضورج. 75صفحه 173
دارد بخشی از نگرانی هایی است که کشورهای اروپایی به خاطر افزایش درصد مسلمانان در کشورهای خودشان با آن روبرو هستند. حرکت هایی که در عراق، افغانستان، اردن و مصر به وقوع پیوسته و خیزش های اسلامی که در جای جای جهان اسلام یکی پس از دیگری شکل گرفته نشان میدهد که اسلام در حال گسترش است. اتفاقاتی که در یمن افتاد و مقاومت هایی که در غزه و لبنان صورت گرفت، تغییر جهتگیری در ترکیه و بازگشت اسلام گرایان به قدرت، همگی نشان میدهد که این اتفاقات حلقههای یک زنجیره هستند که شروع این حرکت ها به انقلاب اسلامی و حرکتی که امام خمینی آغاز کردند برمی گردد.
حتی اتفاقات و تحولاتی که در کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای غیرمسلمان می افتد با وجود اینکه آنها با دید اسلامی به قضایا نگاه نمی کنند اما جهت گیری ظلم ستیزی و عدم پذیرش ظلم توسط این کشورها را نشان می دهد. این است که می توان گفت انقلاب اسلامی ایران که انقلابی عدالتخواهانه و ضد ظلم و ستم بود تأثیرگذاری به سزایی در تمام نقاط جهان داشته است.
در باره انقلاب تونس که اشاره کردید با توجه به اینکه جمعیت قابل توجهی از کشور تونس جمعیت تحصیلکرده هستند و مردم این کشور مردمی آزادیخواه هستند مجموع فشارهایی که طی سالیان گذشته متوجه جامعه تونس شده زمینه را برای تغییر و تحولات در این کشور فراهم کرده است. اتفاقات تونس یکی از حلقههای زنجیرهای است که در راستای ظلم ستیزی و اسلامخواهی شکل گرفته است.
حضور: با توجه به اینکه جنابعالی به عنوان نماینده یکی از کلان شهرهای کشور در مجلس شورای اسلامی حضور دارید و با مردم حوزه انتخابیه تعاملات زیادی دارید به نظر شما مهمترین مشکلات مردم در حال حاضر چیست و مجلس برای حل این مشکلات چه کاری انجام داده است؟
دکتر قادری: من معتقد هستم که ما سطح توقعات و انتظارات مردم را خلی بالا بردهایم و در نتیجه بالا رفتن سطح توقعات، برخی اوقات مردم انتظارات نامعقولی از ما دارند. واقعیت این است که امکانات ما پاسخگوی این حجم از توقعات و انتظارات نیست. وقتی که ما یک انتظاراتی خارج
حضورج. 75صفحه 174
از توانمان برای مردم ایجاد میکنیم این ذهنیت در مردم ایجاد میشود که وقتی چنین امکانات و ظرفیتهایی در کشور وجود ندارد چرا چنین قول و قرارهایی داده می شود. ایجاد این انتظارات برای مردم چنین مشکلاتی را برای ما ایجاد می کند.
اما در خصوص مشکلات منعکس شده از سوی مردم باید اشاره کرد که مردم از گیر و بندهای سیستم اداری شدیداً گلایه مند هستند. مردم بر روان نبودن کارهای اداری ایرادات زیادی را مطرح میکنند. موضوعات و مشکلات اقتصادی هم همیشه از سوی مردم مطرح می شود. اشتغال و گرفتن وامهای بانکی هم از جمله موضوعاتی است که معمولاً از سوی جوانان پیگیری میشود و در این زمینه از نمایندگان طلب همکاری دارند.
به خاطر برخی تبعیض هایی که در جامعه در بکارگیری افراد و تخصیص فرصت های شغلی روا داشته میشود گاهی اوقات مراجعات مردم را شاهد هستیم و در این زمینه آنها گلایه های خودشان را به ما منعکس می کنند. مردم از دورنگی و چندچهرگی برخی افراد خیلی گلایهمند هستند و می گویند که ما از مسئولان و نمایندگان خود انتظار داریم که آدمهای شفافی باشند و خودشان را آنگونه که هستند نشان دهند نه اینکه در خلوت به گونهای ظاهر شوند و در جامعه چهره دیگری داشته باشند.
حضور: امام خمینی همیشه بر سادهزیستی مسئولان تأکید می کردند. به اعتقاد شما مسئولان کنونی نظام تا چه اندازه به این ایده امام نزدیک هستند؟ چرا برخی مسئولان و افراد
حضورج. 75صفحه 175
نزدیک به آنها از موقعیت خود سوء استفاده های زیادی میکنند به گونهای که در چند سال اخیر شاهد موارد متعدد از این سوء استفاده ها بوده ایم؟
دکتر قادری: به اعتقاد من باید در انتظارات خودمان مقداری تعادل ایجاد کنیم. فردی که می خواهد در سیستم های اداری مسئولیت بپذیرد و به عنوان نماینده یا متولی دستگاههای اجرایی ایفای نقش کند باید این موضوع را قبول کند که اگر در بخش خصوصی فعالیت کند ممکن است شرایط اقتصادی بهتری برای وی وجود داشته باشد و اگر می خواهد وارد سیستم دولتی شود باید یک سری محدودیت ها را بپذیرد. مسئولان دولتی باید بپذیرند که در سیستم دولتی مانند بخش های خصوصی همه امکانات مادی برای آنها فراهم نیست. اگر ما بتوانیم این ذهنیت را در جامعه ایجاد کنیم بسیاری از مسائل و مشکلات حل می شود. به نظر من اگر کسی نمی تواند از مسائل کلان مادی صرف نظر کند و مسائل مادی خیلی برای وی مهم است باید توجه کند و وارد سیستم دولتی نشود و در بخش خصوصی فعالیت کند. البته این ایدهای که به آن اشاره کردم به این معنا نیست که ما حداقلها را برای مسئولان نظام یا نمایندگان مجلس و متولیان امور دولتی فراهم نکنیم. خیلی از افراد ممکن است خصلت زیادهخواهی نداشته باشند ولی باید حداقل ها برای آنها تأمین شود. درست نیست که مثلاً یک نماینده مجلس تحت شدیدترین محرومیت ها و تنگناهای مالی باشد و به خاطر این محدودیت ها نتواند از ظرفیت های خودش برای کمک به دیگران استفاده کند. بنابراین اگر یک تعادل در وضعیت اقتصادی مسئولان وجود داشته باشد جلوی بسیاری از زیاده خواهی ها گرفته می شود. با این حال اگر کسی وارد سیستم اداری و دولتی شود باید بپذیرد که نمی تواند روحیه اشرافی گری داشته باشد. اگر در سیستم اداری و دولتی کسی دچار فساد اقتصادی شود قطعا باید با وی برخورد شود.
حضور: اگر خاطرهای از امام خمینی دارید بیان کنید.
دکتر قادری: اولین باری که میخواستیم با امام ملاقات داشته باشیم بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در سال 1358 بود که امام خمینی در شهر قم حضور داشتند. در آن سال یک کاروان از
حضورج. 75صفحه 176
شهرستان لامرد فارس برای ملاقات با حضرت امام تدارک دیده شده بود. مسیر لامرد تا قم یک مسیر طولانی و خسته کننده بود ولی شور و اشتیاقی که در بین افراد کاروان برای ملاقات با امام وجود داشت باعث شده بود که این مسیر طولانی و خستهکننده برای ما بسیار جذاب باشد. آن شور و حال و هوایی که بر آن کاروان حاکم بود هیچ وقت از ذهن ما پاک نخواهد شد و آن مسافرت و آن ملاقات برای همیشه در ذهن ما باقی خواهد ماند.
حضور: امام خمینی بر نقش مردم در حکومت تأکید فراوانی داشتند و حضور مردم در تمام رویدادهای کشور را بسیار مهم می دانستند. با توجه به شرایط سیاسی کشور ارزیابی شما از انتخابات اسفند سال آینده مجلس چیست؟ به نظر شما کدام گروههای سیاسی رأی بیشتری را به دست می آورند؟
دکتر قادری: امام خمینی نقش مردم در حکومت را به طور کامل درک کرده بودند و رمز موفقیت امام نیز همراهی مردم بود. در نظامی که میخواهد ساختارهای جامعه را تغییر دهد این نظام اگر متکی به مردم نباشد نمیتواند موفقیتی داشته باشد. هر جا موفقیتی در انقلاب داشته ایم به خاطر حضور مردم بوده است و اگر هم شکستی داشته ایم و نتوانستهایم به خوبی به اهدافمان برسیم به خاطر فاصله گرفتن از مردم بوده است. در انتخابات آینده مجلس و سایر رویدادهای سیاسی کشور برندگان کسانی هستند که بتوانند تعامل و ارتباط خودشان را با مردم حفظ کنند. کسانی که بخواهند به شکل های مختلف و با روی آوردن به مسائل و موضوعات انحرافی، موضوعات اقتصادی و موضوعاتی که دغدغه های اصلی مردم نیستند بخواهند فاصلههایشان را با مردم بیشتر کنند بدون شک آنها زیان دیدگان و متضررین اصلی خواهند بود. اما افرادی که پا به پای مردم حرکت کنند، مشکلات مردم را درک کنند و این مشکلات را مورد توجه قرار دهند، برای مردم وقت بگذارند و مردم را از خودشان بدانند مطمئناً موفقیت از آن آنها خواهد بود. به اعتقاد من هر جناح و جریانی که بتواند این خصلتها و این خصوصیت ها را در خودش ایجاد کند و بین خودش و مردم ایجاد آشتی کند قطعاً برنده انتخابات خواهد بود.
حضورج. 75صفحه 177
حضور: به عنوان خاتمه مصاحبه در یک جمع بندی کلی بفرمایید به نظر شما مسئولین و دولتهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا چه حد پاسخگوی انتظارات مردم بوده اند؟
دکتر قادری: هر کدام از مسئولان که طی سه دهه گذشته مسئولیت داشته اند سعی و تلاش آنها بر این بوده که برای مردم کار کنند و مشکلات مردم را برطرف و در راستای اهداف نظام حرکت کنند. بسته به اینکه تا چه حد نیات این دولت ها صبغه خدایی و مردمی داشته ما می توانیم میزان اثرگذاری و موفقیت آنها را مشاهده کنیم. در دوره هایی که بیشتر سعی شده ارتباط نزدیک با مردم حفظ شود، به مشکلات مردم توجه بیشتری شود و به مسائل حاشیه ای کمتر پرداخته شود مردم همراهی بیشتری از خود نشان داده اند. در مقاطعی که این فاصلهها زیادتر شده، دغدغه های مردم به فراموشی سپرده شده و مسائل حاشیه ای در جامعه پررنگ شده آن دولتها جایگاه مناسبی بین مردم پیدا نکرده اند. البته ممکن است تحت تأثیر جو و فضای توام با جنجال موفقیتهایی به دست آورده باشند ولی بعد از پایان دولت آنها، قضاوت مردم به گونه دیگری بوده است. آن چیزی که می ماند قضاوت بعد از مسئولیت است. در دوران مسئولیت ممکن است تحت تأثیر فضایی که در جامعه ایجاد می شود رغبت و همراهی مردمی وجود داشته باشد ولی مهم قضاوت های دراز مدت مردم است. شما هیچ فردی را پیدا نمی کنید که خدمات شایسته شهید رجایی و شهید باهنر و کارهای ارزشمند آن دوران را فراموش کند یا بخواهد در مورد آنها شک و شبهه ایجاد کند اما افرادی که فاصله خودشان را با مردم زیاد کردند قضاوت مردم در خصوص آنها به گونه دیگری است.
حضورج. 75صفحه 178