نیازهای مردم و حاکمیت قانون
(مصاحبه با دکتر ضرغام صادقی)
اشاره- دکتر ضرغام صادقی در خرداد ماه سال 1344 در خانوادهای مذهبی دیده به جهان گشود. در دوران مبارزات ضد طاغوتی به رهبری امام خمینی، با آنکه ضرغام نوجوانی بیش نبود با عشق به امام و میهن، در توزیع نوارها و اعلامیههای انقلابی بین مردم تلاش فراوانی داشت. وی پس از طی کردن مقاطع ابتدایی و راهنمایی در سال دوم دبیرستان عازم جبهههای نبرد حق علیه باطل شد. این نوجوان شیرازی پس از شرکت در چند عملیات از جمله عملیات خیبر، سرانجام در عملیات قدس 3 به اسارت نیروهای عراقی در آمد و از سال 1364 تا سال 1369 به مدت پنج سال و دو ماه در اسارت رژیم بعث عراق بود. وی توانست در این ایّام با چهار زبان عربی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی آشنا شود تا با زبان گویای خود در انعکاس مشکلات اردوگاهها به نمایندگان صلیب سرخ جهانی نقش بسزایی ایفا نماید و همواره محرم راز و معتمد هموطنان خود باشد. یکی دیگر از افتخاراتی که در این ایام نصیب صادقی شد همکاری، مشاوره و مترجمی سمبل مبارزه و استقامت، مرحوم حجت الاسلام و المسلمین ابوترابی در اردوگاه 17 صلاحالدین(تکریت) بود.
بعد از پذیرش قطعنامه و آزادی اسراء وی جزء آخرین گروه آزادگان سرافرازی بود که در شهریور 1369به وطن بازگشت و مورد استقبال گرم هموطنان خود خصوصاً مردم نجیب شیراز قرار گرفت. او در زمان جنگ جانباز(50 درصد) شد و جانبازی را از افتخارات خود می داند. باید اشاره کرد که بعد از گذشت دو سال از اسارت و هنگامی که ضرغام در اسارت رژیم بعث بود پدر بزرگوارش در عملیات کربلای 8 در منطقه شلمچه به درجه رفیع شهادت نائل آمده و مفقود الجسد شد. ضرغام پس از رهایی و بازگشت به کشور ، وارد عرصه علمی شد و در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در رشته پزشکی پذیرفته شد. پس از طی کردن پزشکی عمومی، دانشنامه تخصص خود را در رشته طب کار از دانشگاه علوم پزشکی تهران کسب کرد.
حضورج. 83صفحه 192
حضور: با آنکه سن شما خیلی کم بود چه عاملی باعث شد که در سال دوم دبیرستان عازم جبهه و جنگ شوید؟
دکتر ضرغام صادقی: در آن مقطع زمانی نگاه ما به حضرت امام یک نگاه کامل و جامع بود. احساس ما و درک ما از رهبری عظیم الشان حضرت امام خمینی این بود که وی تمام جوانب کار را دیده است. در آن شرایط در ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی یک احساس ضرورتی برای کشور به وجود آمده بود که ما به جبهه برویم. به عنوان یک بسیجی وظیفه خودمان دانستیم که در آن شرایط هر جایی که امام ضرورت بدانند حاضر شویم. در همین راستا به عنوان یک بسیجی راهی مناطق جنگی شدیم، جنگی که رژیم بعث عراق علیه ایران به راه انداخته بود. از جمیع جهات از جمله دینی، نظامی، سیاسی و اجتماعی احساس کردیم که باید گوش به فرمان رهبر معظم انقلاب باشیم.
حضور: در آن مقطع تا چه اندازه نسبت به شخصیت امام خمینی به عنوان رهبر انقلاب و بنیانگذار انقلاب شناخت داشتید؟
صادقی: به عنوان یک جوان،شناخت ما در آن ایّام از امام خمینی طولانی مدت نبود اما در همان مدت کوتاهی که شیوه رهبری ایشان را مشاهده کردیم وی را شخصیت جامع الاطرافی
حضورج. 83صفحه 193
یافتیم که توجه همه ما، توجه همه بسیجیان، مؤمنین و متدینین را جلب کرده بود و ما با کمال میل و تمام وجود در خدمت ایشان بودیم.
حضور: تا چه اندازه آثار و کتابهای حضرت امام را مطالعه کردهاید؟
صادقی: من وصیتنامه امام را بارها خوانده ام و مرور کرده ام اما سایر آثار ایشان را تا حدی که در دسترس ما بود تا حد توان مطالعه کرده ام. به نظر من آثار امام یک آثار بی نظیر است و در حالی که برای یک فرد عادی قابل استفاده است برای بزرگان و دانشمندان و نیز افرادی که می خواستند در دین مبین اسلام ورود پیدا کرده، تحقیق کنند بسیار اثر گذار، مفید و منشأ آثار و خدمات مثبتی بود و هست.
حضور: به نظر شما کدام یک از آثار و کتابهای امام از بقیه مهمتر می باشد؟
صادقی: واقعیت این است که همه آثار و کتابهای حضرت امام آثار ارزشمندی است و نمی توان به صورت استثنایی گفت که کدام یک از این کتابها از بقیه مهمتر است. امام در هر جبهه ای که ضرورت و نیاز جامعه بود ورود پیدا می کرد به همین دلیل همه آثار وی اثرگذار، ارزشمند و جذّاب است.
حضور: به نظر شما بعد از رحلت حضرت امام خمینی کدام یک از آرمانها و آرزوهای ایشان در جامعه ایران محقق شده است؟
صادقی: شاید به صورت صددرصد نتوانیم ادعا کنیم که منویات حضرت امام در جامعه پیاده شده است اما وی همیشه بر این نکته تأکید می کردند و در وصیتنامه ایشان نیز آمده است که نگذارید این انقلاب به دست نااهلان و نامحرمان بیفتد. من فکر می کنم که رهبری حضرت آیت ا... خامنه ای باعث شده این توصیه امام محقق شود چرا که وی یک فرزند خلف و شایسته برای امام است. ما امیدوار هستیم بتوانیم به سهم خودمان وظیفه مان را نسبت به این رهبر عزیز ادا کنیم و مسیری که از سـوی حضـرت امـام طرّاحـی شده و در حـال حاضر توسـط رهـبر انقلاب
حضورج. 83صفحه 194
پیگیری میشود به آن مسیر واقعی هدایت شود و منشأ آثار خیری در کشور باشد. همین که مشاهده می کنیم بیداری اسلامی در سطح منطقه شکل گرفته است به نظر من یک جهت گیری بسیار مثبتی است و نویدبخش همان صحبت حضرت امام است که این قرن، قرن غلبه مستضعفان بر مستکبران خواهد بود. ان شاء الله که این موضوع در این قرن محقق خواهد شد.
حضور: به نظر شما تفکرات و اندیشه های امام خمینی تا چه اندازه در شکل گیری تحولات و انقلاب های منطقه و کشورهای عربی مؤثر بوده است؟
صادقی: شاید به طور کامل نتوان گفت تمام انقلاب هایی که در دو سه سال اخیر در کشورهای عربی و منطقه رخ داده با همه جوانب آن منطبق با منویات حضرت امام باشد اما من احساس می کنم که درصد قابل توجهی از این حرکت منبعث از حرکت و رهبری حضرت امام و هدایت مقام معظم رهبری است. این انقلابهای شکل گرفته در کشورهای عربی مشترکات زیادی با انقلاب اسلامی ایران دارد. شعارهای سر داده شده شعارهای اسلامی است، تقابل آنها با استکبار جهانی به ویژه آمریکا و اسرائیل است، پایه و اساس کارها مردم هستند، منشأ شروع حرکتها از مساجد و مکانهای مذهبی است و هدف اکثریت این انقلابها استقرار حکومت مردمی متکی به اسلام و تقابل با نگاههای استکباری و استعماری است. به نظر من این جوانب مشترک نویدبخش این موضوع است که بیشتر این انقلابها منبعث از انقلاب اسلامی ایران است.
حضورج. 83صفحه 195
حضور: با توجه به اینکه در آستانه سی و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران هستیم به نظر شما امام خمینی در پیروزی این انقلاب و تحولات شکل گرفته از سال 1342 تا 1357 چه نقشی داشتند؟
صادقی: حرکتی که حضرت امام انجام دادند یک حرکت انقلابی مردمی بود که هدف آن استقرار حکومت اسلامی و حفظ ارزشها و پیاده شدن احکام دین مبین اسلام بود. پر رنگ کردن نقش مردم در این انقلاب به معنای جمهوریت و پیاده کردن احکام و ارزشهای اسلامی به عنوان اسلامیت اساس نهضت بود. حضرت امام این حرکت را رهبری کرد تا مردم ایران در مسیر واقعی قرار بگیرند. در حال حاضر همان مسیر مد نظر امام طی میشود. نقش مردم به خوبی دیده میشود و ارزشها و احکام اسلامی محور این حرکت و مسیر است. رهبری این حرکت هم در دست افراد مؤمن و صالحی است که با مسائل اسلامی سازگار است. ما امیدوار هستیم این حرکت ادامه پیدا کند و این مسیر اصلی که همان استقرار حکومت اسلامی با حفظ ارزشهای اسلامی است تداوم داشته باشد. امیدوار هستیم مسئولان و متولیان با نگاه اسلامی و ارزشی همچنان در کشور حاکم باشند و محور اصلی کارهای آنها هم حفظ مردم، خدمت به مردم و فراموش نکردن ولی نعمت های این انقلاب باشد. باید تأکید کنم که ولی نعمت های اصلی این انقلاب مردم هستند.
حضور: یکی از توصیههای حضرت امام به مسئولان کشور رسیدگی به حال محرومان و مستضعفان جامعه بود و همیشه به آنها میگفت به گونه ای تصمیمگیری کنند که کمترین آسیب به این اقشار برسد. به نظر شما اگر امام زنده بود از شرایط کنونی کشور به ویژه شرایط اقشار محروم و مستضعف راضی بود؟
صادقی: قطعاً با آن اهدافی که مد نظر امام بود و الان هم مد نظر مقام معظم رهبری است در مورد محرومان فاصله داریم و نسبت به آنها ادای دین نکرده ایم اما جهت گیری هایی که در کشور صورت گرفته در همین راستا و منبعث از سخن معروف «کونوا لظالم خـصماً و للمظلـوم
حضورج. 83صفحه 196
عونا» است که می گوید در مقابل ظالمین باید ایستاد و به محرومان باید کمک کرد. مهم این است که جهت گیری ما یک جهت گیری درست باشد. امیدوار هستیم که در این راستا مسئولان کشور اولویت اصلیشان را برقراری عدالت اجتماعی قرار دهند و برای رسیدن به عدالت اجتماعی که مهمترین موضوع است گام بردارند. مهمترین موضوع توجه به افراد محروم جامعه و اقشار آسیب پذیری است که همیشه باید به عنوان اولویت ویژه مورد توجه باشند تا فاصله و شکاف طبقاتی در جامعه به حداقل ممکن برسد.
حضور: به نظر شما در طی دو دهه اخیر از کدام یک از محورهای فکری امام غافل شده ایم، محوری که برای امام خیلی مهم بود؟
صادقی: یکی از موضوعاتی که در زمان امام کمرنگ تر بود اختلافات میان احزاب و مسئولان کشور بود. متأسفانه هر چه به سمت جلو حرکت می کنیم این اختلافات بیشتر می شود و این در حالی است که مقام معظم رهبری گاهی در این مورد شدیدترین الفاظ و جملات را به صورت توصیه به کار میبرند. متأسفانه برخی از احزاب سیاسی و برخی از مسئولان کشور در این زمینه گامهای خوبی برنداشته اند و علی رغم تمام تلاشهایی که مقام معظم رهبری داشته اند و به این موضوع به عنوان یک موضوع مهم نگاه کرده اند اما مسئولان و احزاب موجود در کشور در این خصوص خوب عمل نکرده اند. ما امیدوار هستیم خلاء ها و عقب ماندگیها در این عرصه جبران شود و محور همه گروهها و جریانات سیاسی ارتقاء مملکت و خدمت به مردم و رفع نیازهای اصلی آنها باشد.
حضور: وظیفه اصلی یک نماینده مجلس از نظر شما چیست؟
حضورج. 83صفحه 197
صادقی: به نظر من مهمترین وظیفه یک نماینده مجلس این است که مشکلات مردم و نیازهای جامعه را در قالب طرحها و لوایحی که در مجلس شورای اسلامی تصویب می کنند در نظر داشته باشند. حاکم کردن قوانین در جامعه بر مبنای نیازهای مردم میتواند به عنوان یک شاه کلید برای نمایندگان مجلس محسوب شود. بعد از اینکه نیازهای مردم در قالب قوانین مشاهده شد وظیفه بعدی نمایندگان مجلس این است که یک نظارت خوب و مناسب بر حسن اجرای این قوانین داشته باشند تا محرومیت های مردم به خوبی رصد شود و به رفع مشکلات آنها کمک شود.
حضور: ارزیابی شما از عملکرد مجلس نهم طی چند ماه گذشته چیست؟ این مجلس تا چه اندازه به انتظارات مردم پاسخ مثبت داده است؟
صادقی: در چند ماه گذشته ما در فضایی قرار گرفتیم که نگاه نمایندگان به رفع مشکلات مردم جنبه سیاسی پیدا کرده و این موضوع حرکت در مسیر کارشناسی را مقداری سخت کرده است. ما امیدوار هستیم در زمان باقیمانده از مجلس نهم شرایط به گونه ای پیش برود که اولویت نمایندگان رفع مشکلات و نیازهای مردم باشد. شرایط اقتصادی کشور و شرایط معیشتی مردم به گونه ای است که نمی توان برای برون رفت از مشکلات ذکر شده به این شیوه عمل کرد. لازم است در شیوه برخورد تجدید نظر کنیم.
حضور: نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تصمیم گیریها و رأی دادنهای خودشان تا چه اندازه به محقق شدن افکار و اندیشه های امام توجه میکنند؟
صادقی: به نظر من از رفتار، سخنان و مطالب حضرت امام می توان به عنوان یک گنجینه استفاده کرد. اگر رفتار امام را در رفتار مسئولان مشاهده کنیم یقیناً این زمینه فراهم می شود که مشکلات مردم را به خوبی ببینیم، با مردم صادقانه برخورد کنیم و برای رفع نیازهای آنها تلاش بیشتری داشته باشیم. یقیناً رفتار حضرت امام، سخنان و مطالب ایشان می تواند در کشورداری و حکومت داری یک الگو محسوب شود و می تواند برای مسئـولان کشـور یک الگـو و سرمشــق
حضورج. 83صفحه 198
خوب باشد. هر چه میزان نزدیکی ما به این رفتار، سلوک و اندیشه های امام بیشتر باشد قطعاً از سوی مردم بهتر پذیرفته میشود. سخنان حضرت امام یک شاخص خیلی مهم است. این وظیفه ماست که طرحها و لوایح را به گونهای پیش ببریم که به این شاخص مهم نزدیک تر شود. واقعیت این است که امام خمینی یک معمار و یک فرد خبره در همه مسائل بودند. هر چه که ما قرابت و نزدیکی خودمان را با این شخصیت بیشتر کنیم قطعاً کارهای ما پخته تر خواهد بود، پذیرش مردمی آن هم بیشتر شده و امکان موفقیت آن هم بیشتر خواهد بود.
حضور: با توجه به اینکه شما مراجعه کننده های زیادی از حوزه انتخابیه دارید مهمترین مشکل و معضلی که در حال حاضر مردم با آن دست و پنجه نرم می کنند را چه می دانید؟
صادقی: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودهاند جهت گیری اصلی دشمنان ایران تهدیدها و تحریم های اقتصادی است. وقتی که مقام معظم رهبری به وضوح این موضوع را اعلام می کنند و در سه چهار سال اخیر شعارهای مطرح شده از سوی ایشان منطبق با مسائل اقتصادی کشور است و دشمن این نظام هم به صورت آشکار این تحریم ها را علنی کرده و گفته که تحریم های فلج کننده ای را علیه ایران اعمال خواهد کرد نشان دهنده این است که اولویت اصلی ما رفع نیازهای مردم و رفع مشکلات اقتصادی است. لازم است برای رفع مشکلات معیشتی مردم تلاش بیشتری داشته باشیم.
حضور: جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی در معادلات جهانی چه اندازه تأثیرگذار است؟
حضورج. 83صفحه 199
صادقی: ما نمی توانیم نقش جمهوری اسلامی ایران در عرصه های بین المللی را که یک نقش غیر قابل اغماض است انکار یا کتمان کنیم. خوشبختانه نقش جمهوری اسلامی ایران در جهان پر رنگ شده است. به خاطر همین موضوع است که تهدید و تحریم علیه ایران در همه عرصه ها ظهور و بروز پیدا می کند. ایران به عنوان یک قطب مهم در عرصه بین المللی ایفای نقش می کند. لازم است بر اساس این جایگاه تلاش خودمان را بیشتر کنیم. باید با مردم ارتباط بهتری داشته باشیم و در جهت خودکفایی و شکوفایی اقتصادی کشور تلاشهای بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم در مقابل دشمنان بایستیم. لازم است اتحاد بین مردم، مسئولان و احزاب در کشور بیشتر شود تا خودکفایی و خود اتکایی در بیشتر عرصه ها محقق شود و زمینه های رشد و شکوفایی استعدادهای این مرز و بوم فراهم شود.
حضور: تحریم کشورهای غربی علیه ایران تا چه اندازه مؤثر بوده است؟ و چه آثاری داشته است؟
صادقی: یقیناً این تحریم ها آثاری به دنبال داشته است اما آن نکته ای که برای ما بسیار مهم است این است که در خلال این تحریم ها پیشرفت های ارزشمندی در عرصه های گوناگون از جمله عرصه پزشکی، علمی، فناوری و ... داشته ایم. در طی چند سال اخیر تلاشهای زیادی برای غلبه بر تحریم ها از سوی دانشمندان و نخبگان علمی کشور شاهد بوده ایم. درسهای بزرگی از تحریم ها برای ما شکل گرفته که خود این مسائل می تواند تجربه گران بهایی در حکومت داری برای ما تلقی شود. اینکه چگونه روی پای خودمان بایستیم و از پتانسیل های خودمان به خوبی استفاده کنیم. باید تأکید کنم که این تحریم ها اثراتی بر روی اقتصاد کشور داشته و مقداری هم در تنگنا قرار گرفتهایم. امیدوار هستم این تحریم ها یک عبرت و درس خوبی برای ما باشد و از دل تحریم ها شاهد پیشرفتهای بیشتری باشیم.
حضور: با وجه به اینکه در خرداد آینده شاهد برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هستیم شما چه توصیه ای به مردم و مسئولان کشور دارید تا شاهد برگزار یک
حضورج. 83صفحه 200
انتخابات خوب باشیم و مشکلات سال 1388 تکرار نشود؟
صادقی: توصیه من به مسئولان کشور این است که انتخابات آتی در وهله اول به جای اینکه یک محل نزاع باشد می تواند تجلّیگاه اتحاد و جشن ملّی ما باشد و به عنوان یک پروژه دموکراسی، یک عزّت و افتخار برای کشور قلمداد شود. این رویداد میتواند یک جایگاه والایی برای جمهوری اسلامی ایران ترسیم کند که در این رویداد نقش مسئولان کشور بسیار مهم است. هر چه بتوانیم در یک فضای آرام و توأم با تعقل و استدلال حرکت کنیم در واقع به کشور کمک کرده ایم. بنابر این فضای تفاهمی، مخالف خود را تحمل کردن، استدلالی با موضوعات برخورد کردن، احترام گذاشتن به امنیت انتخابات، حضور گسترده مردم را و ایجاد یک جو آرام و توأم با امنیت بسیار ارزشمند است. اسم هر کسی که از صندوقها بیرون بیاید باید برای ما قابل احترام و قابل پذیرش باشد. باید نتایج انتخابات را به رسمیت بشناسیم چرا که دموکراسی، شفافیت و آزادی در همه انتخابات گذشته حاکم بوده و باید به رأی مردم احترام بگذاریم. نکته مهم دیگر این است که باید انتخابات را به یک جشن ملی تبدیل کنیم. متأسفانه تجربه تلخی از انتخابات گذشته ریاست جمهوری داریم. امیدوار هستیم آن مسائل تکرار نشود بلکه انتخابات به یک جایگاه و خواستگاه اتحاد مردم تبدیل شود.
حضورج. 83صفحه 201