جهانگرایی در اندیشه امام خمینی(س)
به مناسبت سی و یکمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران، بیست و ششمین نشست فکری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سوریه تحت عنوان (جهانگرایی در اندیشه حضرت امام) با حضور نخبگان و شخصیتهای فرهنگی ایرانی و سوری و فلسطینی و حجت الاسلام و المسلمین رحیمیان (نماینده مقام معظم رهبری در بنیاد شهید) در تاریخ 21 / 11 / 88 با پوشش وسیع رسانه های داخلی و خارجی برگزار گردید.
ابتدا مجری جلسه ضمن بیان مقدمه ای در خصوص سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران و جهانگرایی از دیدگاه حضرت امام از سخنرانان جلسه، آقایان رحیمیان و میسر سهیل (شخصیت برجسته رسانه ای کشور سوریه) جهت ایراد سخنرانی دعوت بعمل آورد.
نماینده مقام معظم رهبری مطالب ذیل را در خصوص موضوع جلسه ایراد نمود:
ـ هنگامی که درباره امام سخن می گوییم در واقع درباره اسلام سخن به میان می آوریم.
ـ امام علیه شاه به عنوان مزدور اسرائیل و آمریکا قیام نمود.
ـ امام فکر و اندیشه جهانی داشت و به فلسطین بعنوان مهمترین امور مسلمانان نگاه می گردد. وی با اشاره به همراهی خویش با حضرت امام اظهار داشت خاطرات فراوانی از این همراهی در ذهن و حافظه ایشان به جا مانده است که بخشهایی از آنها بشرح ذیل است:
ـ از امام درخصوص کمک به مردم فلسطین سؤال شد ایشان پاسخ دادند:
در گذشته نیز به خطر رژیم صهیونیستی اشاره کرده بودم و مسلمانان را برحذر نموده بودم. از آنجائی که رژیم صهیونیستی برای هستی اسلام خطری بشمار می رود بنابراین کشورهای اسلامی و مسلمانان باید با همه وسایل و ابزارها در از بین بردن این رژیم تلاش جدی بعمل آورند.
حضورج. 72صفحه 328
امام در ادامه اجازه نامه دادند از محل زکات جهت این امر یعنی کمک به مردم فلسطین مبالغی پرداخت شود.
بیست و هشت سال پیش امام در ملاقات با اسعد تمیمی شخصیت برجسته جهان عرب اظهار داشت:
از همان ابتدا ما به دنبال اسلام بودیم و بدنبال اختلاف نبودیم و ما همواره به دنبال عزت و استقلال و آزادگی مسلمانان حرکت می کردیم. همه فرق و مذاهب اسلامی باید حول محور و اصول مشترک متحد باشند.
امام در پاسخ به نامه تعدادی مسلمانان سرخپوست اظهار داشتند:
ـ نامه شما را که سرشار از محبت و مهرورزی بود دریافت نمودم. سرخپوستها و سیاهها زیر یوغ ظلم و ستم دولت آمریکا قرار گرفتند. در اسلام فرقی میان نژادها وجود ندارد. فرقی میان سفید و سیاه و سرخ وجود ندارد. اختلاف و تبعیض بر اساس تقوی و اعمال پسنده است.
دختری از آلمان برای حضرت امام نامه نوشته بود و از امام درخواست نمود وی را نصیحت نماید امام پاسخ داد:
ـ تلاش کن که انسان مفیدی برای جامعه خود باشید. سعی نمایید تحت تأثیر قدرتهای شیطانی قرار نگیرید. دنبال اخلاق پسندیده باشید.
یک زن مسیحی از ایتالیا نامه ای برای حضرت امام فرستاده بود. وی در این نامه چنین گفته بود:
ـ در سیمای شما روح الله مسیح را می بینیم. و راه شما را با راه حضرت مسیح منطبق می بینیم. هدیه ازدواج خودم را می فرستم تا در راه دین خدا و راه حضرت مسیح(ع) هزینه فرمایید.
سخنران در پایان با اشاره به آیات مبارکه ذیل و مثالهای قبلی جهان شمولی را در فکر و اندیشه حضرت امام چنین خلاصه نمود:
ـ وَ ما أرسَلْناکَ إلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمین
حضورج. 72صفحه 329
ـ وَ نُریدُ أن نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فی الأرضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثین
ـ مثالهای گفته شده نشان دهنده این است که حضرت امام نگاه جهان شمولی داشتند. با مسلمانان و مسیحیان از همه نژادهای مکاتبه می نمودند و همگان را موعظه و نصیحت می کردند.
سپس آقای میسر سهیل مقاله خود را ارائه نمود.
ایشان ضمن تبریک سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران اظهار داشت که تاکنون دهها تعریف برای جهانگرایی و جهان شمولی ارائه شده است اما به طور خالصه باید گفت: جهانشمولی جهان را به یک دهکده جهانی تبدیل کرده است. به عبارتی همه مرزهای موجود میان کشورها را از بین برده و چالشی برای کشورهایی که بدنبال محافظت از ویژگیها و هویت خود می باشند به حساب می آید.
همه تحلیلگراهای غربی به نمونه جهانگرایی تنها از بعد اقتصادی نگاه کرده و هیچگونه توجهی به ابعاد فرهنگی و عقیدتی مردم از خود نشان نمی دهند.
در حالی که جهانگرایی در حقیقت قانونمندسازی سیطره و تسلط کشورهای بزرگ بر کشورهای در حال توسعه بشمار می رود. به عبارتی نام زیبایی برای استعمار جدید بحساب می آید. همه باید از قوانین جدید استعماری تبعیت نمایند در غیر اینصورت تحریمها و جرایم بین المللی شامل حال آنها خواهد شد. تحریم های مذکور یا سیاسی و یا اقتصادی است. وضعیت ایران نمونه ای آشکار به حساب می آید.
سخنران در ادامه اظهار داشت: اسلام فارغ از رنگ پوست و شکل و ظاهر افراد به جوهر انسان توجه می نماید (و لقد کرمنا بنی آدم...) (لا فرق بین عربی و أعجمی الا بالتقوی).
امام خمینی می فرمایند: همه مردم به لحاظ بهره گیری از مواهب و ثروتهای طبیعی یکسانند. انما المؤمنون اخوة. المؤمن للمؤمن کالبنیان المرصوص یشد بعضه بعضاً.
امام می فرمایند هیچکس حق ندارد به دیگران ظلم نماید و یا اینکه زیر بار ظلم برود (لا تظلمون و لاتظلمون).
حضورج. 72صفحه 330
در همه بیانات حضرت امام مطلب فوق به چشم می خورد.
امام در نامه به گورباچف اظهار نمود: مشکل اصلی شما اقتصاد، مالکیت، و آزادی نیست بلکه نبود اعتقاد واقعی به خداوند متعال است.
سپس امام از گورباچف می خواهد که در اندیشه اسلامی تحقیق و تفحص کند زیرا اصول و اعتقادات دین اسلام توانایی حل مشکلات بشریت را دارد.
امام در وصیت خویش اظهار می دارد «وصیت من نه تنها برای ایرانیان است بلکه برای همگان است.»
امام جهانشمولی فکر می کرد. قیام امام اسلام را دوباره به عنوان دین رحمانیت مطرح نمود. امام می گوید: ما باید همه تلاش خود را برای پشتیبانی از فقرا و مساکین بکار بندیم.
سخنران در پایان اظهار داشت: آسیایی ها جنگ ویتنام و اروپایی ها جنگ بوسنی و آمریکایی ها سرخپوستها را فراموش نخواهند کرد. در حال حاضر افغانستان و عراق نمونه دیگری از ظلم آمریکایی ها بشمار می رود.
یا أیُّهَا النَّاسُ إنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إنَّ أکْرَمَکُمْ عِنْدَالله أتْقاکُمْ إنَّ اللهَ عَلیمٌ خَبیر
قُلْ یا أیُّهَا النّاسُ إنِّی رَسُولُ اللهِ إلَیْکُمْ جَمیعاً الّذی لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الأرْضِ لا إلهَ إلاّ هُوَ یُحیی وَ یُمیتُ فَآمِنوا بِاللهِ وَ رَسُولِهِ النَّبِیِّ الأمّیِّ الَّذی یُؤمِنُ بِاللهِ وَ کَلِماتِهِ وَ اتَّبِعُوهُ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (الاعراف 158)
وَ ما أرْسَلْناکَ إلاَّ کَافَّةً لِلنّاسِ بَشیراً وَ نَذیراً وَ لکِنَّ أکْثَرَ النّاسِ لا یَعْلَمُونَ (28 سبأ)
در روایات و احادیث نیز آمده است:
انی رسول الله الیکم خاصه و لای النّاس کافه (بخاری و مسلم)
ارسلت الی الخلق کافه و ختم بی النبیون (مسلم)
جهانگرایی در اسلام بر پایه های ذیل استوار است:
حضورج. 72صفحه 331
ـ اسلام دین فطرت است: یعنی اصالت آمادگی بشر برای پذیرفتن ایمان به خداوند متعال است.
ـ دین بر پایه عقل استوار است. بیش از 600 بار الفاظ (یعقلون، یتفکرون، یتدبرون، یعلمون، یتذکرون) در قرآن کریم آمده است.
ـ دعوت به آشنا شدن با یکدیگر: (یا أیُّهَا النَّاسُ إنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أنْثی وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائلَ لِتَعارَفُوا إنَّ أکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللهِ أتْقاکُمْ إنَّ الله عَلیمٌ خَبیرٌ)
ـ دعوت به گفتگو با دیگران: (قُلْ یا أهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إلی کَلِمَةٍ سَواءٍ بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ ألاَّ نَعْبُدَ إلاَّ الله وَلا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَلا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أرْباباً مِنْ دُونِ اللهِ فَإنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأنَّا مُسلمُون)
ـ دعوت به پند و اندرز پسندیده به دیگران: (لا إکراهَ فی الدّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطّّاغُوتِ وَ یُؤمِنْ بِالله فَقَد إسْتَمْسَکَ بِالْعُروَةِ الْوُثْقی لاَ انْفِصامَ لَها وَاللهُ سَمیعٌ عَلیمٌ) (فَذکِّرْ إنَّما أنْتَ مُذَکِّرٌ). (لَسْتَ عَلَیهِمْ بٍمُصَیْطِرٍ)
ـ (لافضل لعربی علی اعجمی الا بالتقوی)
جهانگرایی اسلام در واقع اسلام را برای حاکمیت جهان توانمند ساخته است.
سخنران نتیجه گرفت:
آزادی عقیده بدون توجه به رنگ و پوست در اسلام در موارد فراوانی تأکید شده است اما جهانگرایی مطرح شده از سوی مستکبرین هیچ توجهی به حقوق بشر ندارد. و سایه آن بر همگان سنگینی می کند. راه نجات بشریت بازگشت به حکمت و عقل و همکاری بمنظور نجات جهانیان بر اساس جهانشمولی اسلام است.
در پایان سخنرانان به سؤالات حاضرین پاسخ دادند.
در پایان این نشست کتاب «شخصیت زن مسلمان» نوشته آقای محمدتقی سبحانی به رسم یادبود به حاضرین اهدا گردید.
حضورج. 72صفحه 332