مقدمه
امروزه ابزارهای اقتصادی و سیاسی تعامل تنگاتنگی با هم دارند و دولتهایی که از این ابزارها برخوردارند بسته به مقتضیات زمان و مکان و در جهت سودجوییهای خود از آنها استفاده می نمایند. هرجا که مطامع اقتصادی مطرح باشد ابزار سیاسی به کار می رود و هر جا که چالشهای سیاسی جدی شوند، ابزار اقتصادی به کمک می آیند، و البته این قاعده فارغ از استثنا نیست.
حال چنانچه جامعه ای بخواهد به لحاظ سیاسی واقعاً غیر متعهد باشد، ناگزیر از تقویت مؤلفه های فرهنگی و اقتصادی خود و نیل به «خودباوری و خودکفایی» می باشد. چه آنکه طوفانهای سیاسی که هر از چند گاهی در یکی از بلوکهای سیاسی و اقتصادی وزیدن می گیرد، تنها با برخورداری از پایه های محکم فرهنگی و اقتصادی قابل رفع می باشد، چه در غیر این صورت، آن جامعه از حداقل ثبات نیز بهره مند نخواهد بود.
انقلاب اسلامی ایران نوعی از تحولات سیاسی بود که به لحاظ پایه های اسلامی آن، بی نظیر و در مقام تهدید علیه استعمار، در نوع خود منحصر به فرد می باشد، از این رو بدیهی است که پس از استقرار چنین انقلابی، انواع تحریمها و تضییقات علیه آن اعمال گردد، با این وصف چنانچه جامعۀ انقلابی ایران که از زمینه های مناسب فرهنگی برخوردار است از حداقل امکانات اقتصادی برخوردار نباشد، مقاومت مقابل این تحریمها چندان به طول نخواهد انجامید. بنابراین توجه و تلاش همه جانبه جوامع
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه VII
انقلابی در جهت آرمان «خودباوری و خودکفایی» امری است اجتناب ناپذیر و خطر غفلت از آن متوجه اصل انقلاب می باشد.
امام خمینی(س)، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به عنوان رهبر انقلاب، هم پیش از نهضت و هم پس از آن همواره بر ضرورت «خودباوری و خودکفایی» تأکید وافر داشتند؛ و هر چه به مقطع نهضت نزدیکتر شویم تأکیدات ایشان در این امر جدیت خاصی به خود می گیرد، هر چند که خطاب ایشان صرفاً متوجه جامعه انقلابی ایران نیست؛ بلکه تمام مسلمین و مستضعفین را در بر می گیرد.
اکنون این رهنمودها در مجموعه تبیان «خودباوری و خودکفایی» گردآوری شده است، تا محققان، پژوهشگران و ارادتمندان معظم له، با غور در آن هر چه بیشتر با ژرفای اندیشه ایشان درخصوص کرامت انسانی و چگونگی پاسداری از آن بیش از پیش آشنا شوند، کرامتی که با نهضتهای اسلامی حاصل و «با خودباوری و خودکفایی» آنها صیانت می شود. مخاطب این رهنمودها، مسئولین و دست اندرکاران نظام در درجه اول و آحاد انقلابیون و انسانهای کرامت طلب در درجه دوم می باشند.
ویژگیهای این مجموعه:
1. مجموعه حاضر که تلفیقی از دو موضوع «خودباختگی و خودباوری» و «خودکفایی و استقلال اقتصادی» است، به دلیل کم حجم بودن هر یک و تعامل تنگاتنگ میان آن دو در یک مجموعه تحت عنوان «خودباوری و خودکفایی» تدوین گردیده است.
2. این مجموعه که در گروه اجتماعی حوزه معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) استخراج و تدوین گشته است، مشتمل بر هشت فصل می باشد:
فصل اول: زمینه ها و علل خودباختگی و وابستگی
در این فصل برای آشنایی ابتدایی و مقدماتی، بیانات امام در خصوص زمینه ها و علل خودباختگی و وابستگی گردآوری شده است.
فصل دوم: تلاشها و تبلیغات غرب برای از خودبیگانه کردن مسلمانان
در این فصل تلاشها و تبلیغات غرب به عنوان سیاستی استعماری، که مسلمانان را از
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه VIII
خود بیگانه کند تا امور خود را به یکباره به استعمارگران بسپارند، مطرح و نظرات امام در این باره گردآوری شده است.
فصل سوم: اهمیت استقلال و خودکفایی
در این فصل مطالب مربوط به «اهمیت استقلال و خودکفایی» جهت خروج از سلطه استعمارگران گردآوری شده است.
فصل چهارم: تأکید بر خودباوری، خودکفایی و استقلال مسلمانان و مستضعفان
آنچه از سوی امام به عنوان دغدغه خودکفایی مطرح می شد فقط مربوط به داخل نبود، بلکه ایشان مجموعه ای از مسلمین و مستضعفین را در نظر داشتند، که نقطه نظرات ایشان در این خصوص در فصل چهارم آمده است.
فصل پنجم: فرهنگ و از خود بیگانگی
در این فصل، نقش فرهنگ و رابطه آن با خودباوری و خودباختگی از نظر امام مطرح می شود. هر جا که فرهنگ، وابسته و مستأصل شود، از خودبیگانگی نمود پیدا می کند و هر جا که فرهنگ اصالت داشته باشد خودباوری متجلی می شود.
فصل ششم: تحول فرهنگی راه مقابله با خودباختگی
در این فصل، در ادامه فصل پنجم، تحول فرهنگی به عنوان مهمترین راه رسیدن به خودباوری مطرح می شود. راهی که بدون آن، در هر شرایطی، رهایی از خودباختگی ناممکن است.
فصل هفتم: زمینه های لازم خودباوری و خودکفایی
در این فصل نکات مهمی که از لوازم «خودباوری و خودکفایی» می باشد، نظیر تعلیم و تربیت نیروی انسانی، توسعه تحقیقات و مراکز علمی، ثبات و امنیت، سیاست گذاریها و مانند آن، لحاظ شده است.
فصل هشتم: نتایج و دستاوردهای خودکفایی
معمولاً نتیجه و دستاورد هر امری، مهمترین مقصد و مقصود در یک حرکت می باشد و اساساً برای رسیدن به آن تمام برنامه ریزیها و... صورت می پذیرد. با این وجود پرداختن بیش از حد به توصیف آن، تقویت کننده اوهام و باعث فراموشی واقعیات عینی خواهد
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه IX
بود. نظرات امام(س) در این خصوص در فصل هشتم آورده شده است.
3. فهرست تفصیلی در پایان این مجموعه آورده شده که راهنمای مناسبی برای دسترسی به مطالب مورد نیاز محققین است.
4. علاوه بر عناوین و سرفصلهای مطالب این مجموعه، برای هر یک از قطعات منتخب نیز عنوانی در نظر گرفته شده است که عبارت آن از تنظیم کنندگان مجموعه است و نباید به امام منتسب گردد.
5. تاریخ صدور پیامها و سخنرانیها ـ بر مبنای صحیفه امام ـ در ذیل هر قطعه ذکر شده است و مشخصات کامل مآخذ بر اساس شماره مسلسل ذکر شده در پایان هر قطعه، در انتهای کتاب آورده شده است.
6. در تنظیم قطعات منتخب داخلی هر یک از فصول و عناوین فرعی ترتیب و توالی تاریخی صدور آنها از طرف حضرت امام ملاک بوده، نه توالی منطقی مطالب.
در پایان لازم می دانیم از آقایان: دکتر علی محمد حاضری و علی اکبر علیخانی که تهیه بخش عمده ای از مطالب مربوط به خودباختگی و خودباوری حاصل تلاش آنان است و همچنین از برادران ارجمند محمدرضا قرایی و محمود دارینی که ما را در تنظیم و تدوین این مجموعه یاری رسانده اند تشکر و قدردانی نماییم.
معاونت پژوهشی
مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (س)
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه X