تعلیم و تربیت نیروهای انسانی
نقش جوانان در خودکفایی
شما جوانان تاکنون در این نهضت شرکت داشتید؛ من به شما درود می فرستم! لکن نیمه راه است؛ راه باز باقی مانده است. شما جوانها، شما نیروهای جوان باید این نیمه راه دیگر را هم با قدرت پیش ببرید. باید با وحدت کلمه، با اسلام، با ایمان، از این نهضت تا اینجا که آمده اید، از اینجا به بعد هم جلو بروید. باید همۀ ریشه های استبداد و ریشه ای استعمار را از این مملکت بکَنید؛ باید این مملکت را پاکسازی کنید. این مملکت عقب مانده است، این مملکت اقتصادش ورشکسته است، این مملکت الآن آشفته است [و] به نیروی شما جوانها باید این مملکت اصلاح بشود.(195)
9 / 1 / 58
* * *
ذخایر مادی و انسانی، زمینه ساز خودکفایی
ما حالا ـ از حالا ـ باید شروع بکنیم برای انسان سازی. یک مملکت غنی ای که همه چیز دارد، یک مملکتی که همه چیز دارد مع ذلک حالا باید روی گنجهای خودش بنشیند گرسنگی بخورد! این جز
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 151
[برای] این نبود که نگذاشتند که این مملکت ما روی موازین انسانی اداره بشود. حالا ما باید از سر بنشینیم همه مان با هم، با شرکت همه. یک طایفه نمی تواند، دولت نمی تواند؛ ملت باید با دولت باشد، دولت با ملت باشد، همه با هم به فکر باشند، متفکرین ما فکر بکنند، نقشه بکشند تا اینکه باز یک انسانهایی ما درست بکنیم بعد از چند سال بتوانیم که درست این مملکت را اداره بکنیم.(196)
19 / 1 / 58
* * *
استقلال کشور در گرو تعلیم توأم با تزکیه
هر قدمی که برای علم برمی دارید، برای عمل ظاهری و برای اعمال باطنی، ایجاد تقوا در خودتان، ایجاد استقامت، امانت در خودتان بکنید که وقتی از دانشگاه ان شاءالله بیرون می آیید یک انسانی باشید که هم معلومات داشته باشید و هم امانتدار باشید. برای معلوماتتان، هم امانتدار باشید و هم تزکیۀ نفس کرده باشید؛ نفس خودتان را مهار کرده باشید. نفس انسان سرکش است. و سرکشی آن انسان را به زمین می زند. همان طوری که اگر انسان سوار یک اسب سرکش باشد و مهار نداشته باشد این اسب سرکش انسان را به هلاکت می رساند، نفس انسان بدتر از هر سرکشی است. سرکشی نفس، انسان را به هلاکت می رساند. هر قدمی که برای تعلیم و تعلم برمی دارید، همراه آن قدم، قدمی باشد برای مهار کردن نفستان که از این سرکشی که دارد و آزادی که برای خودش فرض می کند که هیچ مهاری در کار نباشد؛ خودتان مهار کنید نفس خودتان را. اگر یک همچو تعلیم و تربیتی در یک کشوری باشد، این کشور می تواند مستقل باشد، می تواند
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 152
آزاد باشد، اقتصادش را می تواند تأمین کند، می تواند فرهنگش را درست کند و می تواند همه چیزش را اصلاح کند.(197)
17 / 4 / 58
* * *
اشخاص امین صالح، ضامن استقلال کشور
جوانها قدر جوانیشان را بدانند که صرف کنند در علم و در تقوا و در سازندگی خودشان که اشخاص امین صالح بشوند که مملکت با اشخاص امین صالح می تواند مستقل باشد. همۀ این پیوستگیهایی که ما به خارج پیدا کردیم دنبال این بود که ما رجال صالح نداشتیم. آن وقت اگر رجال صالحی بودند، کنار بودند؛ کنار گذاشته بودند. آنهایی که در میدان بودند رجال صالح نبودند، دانشمند هم بودند، اما رجال صالح نبودند، به درد مملکت نمی خوردند! و آنها بودند که ما را پیوستۀ به خارج کردند و سالهای طولانی مملکت ما در حلقوم خارجیها منافعش فرو رفت؛ و به ما آن کردند که الآن می بینید که هیچ نداریم.(198)
17 / 4 / 58
* * *
برگرداندن غربزده ها به حال طبیعی
مصیبت اینجا این است که سالهای طولانی می خواهد تا این غربزده ها برگردند به حال طبیعی، نه به حال یک انسان مترقی، به حال یک انسانی که هیچ نیست، حالا می خواهد از سر شروع کند. این خیلی طولانی است که یک شستشوی مغزی داده بشود به این ملت که یعنی آنهایی که در این امور وارد بودند، که اینها برگردند به آن حالی که در اول ـ قبل از اینکه غربزده بشوند ـ داشتند. این یک مشکله ای است که شاید از همۀ مشکلهای ما زیادتر باشد و خیلی
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 153
هم از این مشکلات داریم.(199)
21 / 4 / 58
* * *
آموزش و پرورش حقیقی، ضامن خودکفایی
در زمان طاغوت هم وزارت آموزش و پرورش داشتیم. انجمن اسلامی که الآن در تمام ایران هست، این هم لفظ جالبی است که همه می دانید که این لفظ نمایش این است که اسلام را ما می خواهیم پیش ببریم. لکن ما، هم در آموزش و پرورش گرفتار الفاظ بودیم و هم در انجمنهای اسلامی گرفتار الفاظ. در زمان طاغوت آموزش می گفتند و پرورش، لکن شما ملاحظه کنید آموزشها چه بود و پرورشها چه. انسان خیال می کرد که آموزش صحیح هست. آموزش چیزهایی است که ملت ما به آن احتیاج دارند. آموزش علومی است که ملت ما را بعد از چندی خودکفا کند. و پرورش هم به نظر می آمد برای آدم غافل که یک پرورش صحیحی است، که انسانهایی که در آنجا آموزش می بینند پرورش هم می بینند، و وقتی که از این مدارس، دانشگاهها و غیر دانشگاهها بیرون آمدند یک اشخاصی هستند که در جهت آموزش برای وطن خودشان مفید، و در جهت پرورش صاحب اخلاق کریمه، آداب صحیح، عقاید صحیح و اینطور چیزها. لکن شما دیدید و ما دیدیم که آن دستاوردهای فرهنگ ما، دانشگاههای ما چه بودند و چه اشخاصی بوده اند. تحصیلات چه جور تحصیلی بود و آموزش چه آموزشی بود و برای چه مقصدی بود. اگر آموزش یک آموزش مایحتاج ایران بود و برای ایران بود، ما بعد از پنجاه سال یا کمتر یا بیشتر دارای مدارس عالیه بودیم به اصطلاحشان، نباید حالا یک مریضی که یکقدری مرضش پیچیده
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 154
است، اطبای اینجا بگویند که این نمی شود اینجا، بروند خارج. بعد از پنجاه سال، اینهمه خرجهای فوق العاده، اینهمه گرفتاریهای فوق العاده و اینهمه دانشگاهها و مدارس، ما حالا یک مریضی که یک قدری مرضش چه باشد باز باید کوچ کنیم از اینجا و برویم انگلستان یا امریکا.(200)
10 / 4 / 59
* * *
تربیت صحیح آینده سازان موجب استقلال
در هر صورت، شما باید متحول بشوید از آن رژیم و آن ریشه هایی که دوانده بود در همه جا؛ همه جای کشور را آنها منقلب کرده بودند به یک اخلاق وابسته. باید کوشش کند ملت ایران و کوشش کنند آنهایی که با جوانها و با نیمسالها و با خردسالها سر و کار دارند، کوشش کنند که اینها را مستقل از حیث افکار و مستقل از حیث فرهنگ بار بیاورند، اینها هستند که بعدها این کشور را در دست می گیرند. اگر شما اینها را تربیت خوب بکنید، هر کاری که آنها بکنند برای شما ثواب دارد.(201)
11 / 1 / 60
* * *
کارگران، ستون فقرات استقلال کشور
بزرگداشت روز کارگر، این ستون فقرات استقلال کشور و این اسطورۀ سرنوشت ساز و رهایی بخش از وابستگیها و پیوستگیها، وظیفه ای است ملی و اسلامی و همگانی.(202)
10 / 2 / 60
* * *
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 155
دانشگاه در خدمت رفع وابستگی فکری
ما می خواهیم یک دانشگاهی داشته باشیم در خدمت خود مملکت، در خدمت خود ایران، نه دانشگاهی داشته باشیم که در شعار این باشد که ما می خواهیم که ایران متمدن آباد داشته باشیم و رو به دروازه تمدن برویم و وقتی که واقعش را دیدیم و دیدید از همۀ جهات وابسته بودیم. ما با دانشگاهی که ما را وابسته به خارج بکند ـ هر خارجی می خواهد باشد ـ ما با آن دانشگاه از اساس مخالفیم.
ما دانشگاهی می خواهیم که ما را از وابستگیها بیرون بیاورد؛ ما را مستقل کند، تمام کشور ما را مستقل کند و از وابستگیها خارج کند. ما متخصص می خواهیم و اسلام با تخصص موافق است. اسلام در رأس ادیانی است که از علم و تخصص تمجید کرده و مردم را دعوت کرده است، حتی دعوت کرده است که هر جا یافتید علم را، حتی از هر کافری یافتید، آن را بگیرید، اما باید بگیرید و در خدمت اسلام و کشور باشد، نه علم را بگیرد و بر ضد کشور خودتان استعمال کنید. ما می خواهیم یک دانشگاهی داشته باشیم و یک کشوری داشته باشیم که این وابستگی مغزی ما را که مقدم بر همۀ وابستگیها و خطرناکتر از همۀ وابستگیهاست، نجات بدهد. ما اساتید دانشگاهی را می خواهیم که آن اساتید بتوانند مغزهای جوانهای ما را مستقل بار بیاورند، غربی نباشند، شرقی نباشند، رو به غرب نایستند، آتاتورک نباشند و تقی زاده نباشند. ما می خواهیم یک دانشگاهی داشته باشیم که بعد از چند سال دیگر تمام حوایج خودمان را خودمان تحصیل کنیم. ما با تخصص هیچ مخالفتی نداریم و آن چیزی که ما با آن مخالفیم وابستگی مغزهای جوانهای ما را به خارج، شرق و غرب، است. دانشگاههای ما الاّ عدۀ معدودی، یا در صدد نبودند که این وابستگی را بردارند یا در
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 156
صدد بودند که وابسته کنند این مغزها را به خارج.(203)
4 / 3 / 60
* * *
در دانشگاهها، خودباختگان باید رسوا باشند
انجمن اسلامی باید در صدد این معنا باشند که این فکر را از اذهان بیرون کنند و خودشان را بیابند، بعد ازاینکه قرنها تقریباً، خودشان را گم کرده بودند. ما می خواهیم طوری باشد و افرادی تربیت بشود [مانند ابن سینا] که کتاب قانون او در اروپا الان هم مورد استفاده است، نه اینکه اشخاصی باشند که الفبای مسائل اسلامی را نمی دانند و تا صحبت می شود می گویند اسلام نمی تواند! ما یک همچو دانشگاهی می خواهیم همطراز با حوزه های علمیه که وابستگی هیچ روز نداشته اند با خارج و اگر یک کس، یک نفر، دو نفر، وابستگی داشتند، رسوا هستند. ما می خواهیم دانشگاهی باشد که همفکر باشد با دانشگاههای علمی قدیمی که آنها هیچ روز وابسته به خارج نبودند و اگر فردی یا افرادی از آنها منحرف بودند در بین آنها رسوا بودند. ما می خواهیم یک همچو مطلبی تحقق پیدا بکند.(204)
4 / 3 / 60
* * *
فیضیه و دانشگاه امیدشان را از اجانب ببرند
ما می خواهیم که دانشگاهی باشد که ملت ما را مستقل و غیر وابسته به شرق و غرب درست بکند؛ نه ملت را به طرف شرق بکشد، نه ملت را به طرف غرب بکشد؛ یک ملتی مستقل، با فکر مستقل، با دانشگاه مستقل؛ که با استقلال دانشگاه کشور مستقل می شود؛ یک دانشگاهی که با فیضیه دست به دست هم بدهند و
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 157
شرق و غرب را کنار بزنند و خودشان برای مصالح کشور خودشان و برای مصالح اسلام عزیز خودشان عمل بکنند و نونهالان عزیز ما را طوری بار بیاورند که نه قبلۀ آنها مسکو باشد و نه قبلۀ آنها لندن باشد و نه قبلۀ آنها واشنگتن؛ قبلۀ آنها کعبه باشد؛ توجه به خدای تبارک و تعالی باشد و اسلام را در آغوش بگیرند، که استقلال آنها، عزت آنها در سایۀ اسلام است.
و اسلام برای علم آن قدر اجر قائل است که شاید دیگر مسالک آن قدر قائل نباشند. اسلام دانشمندها را آن قدر ارج می گذارد که شاید سایر مسالک آن طور نباشد. در اسلام، دانش بزرگترین چیز است، لکن نه دانش آن طوری که ما را به تباهی بکشد، نه دانشمندان آن طوری که ملت ما را به آغوش غرب یا شرق ببرد. اسلام کوشش دارد که علم را در مغزهای مستقل، در مغزهایی که به طرف شرق و غرب نیستند، در مغزهایی که به اسلام فکر می کنند، بار بیاورد. و این استقلال است که می تواند کشور ما را مستقل کند. استقلال کشور ما منوط به استقلال همین دانشگاهها و فیضیه هاست. دانشگاه و فیضیه دست به دست هم بدهند و استقلال کشور خودشان را حفظ کنند. و امید خودشان را از غیر دانشگاه اسلامی و غیر فیضیۀ اسلامی، امید خودشان را از دیگران ببرند.(205)
23 / 3 / 60
* * *
تربیت بچه ها برای خودکفایی
ما باید سالهای طولانی زحمت و مشقت بکشیم تا از فطرت ثانی خود متحول شویم و خود را بیابیم و روی پای خویش بایستیم و مستقل گردیم و دیگر احتیاجی به شرق و غرب نداشته باشیم. و
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 158
باید از همان بچه ها شروع کنیم.(206)
23 / 7 / 60
* * *
لزوم تربیت نیروی انسانی برای آینده
باید ما خودمان این کشور خودمان را نگه داریم. همۀ ملت، همۀ افراد مسئول هستند، خصوصاً، دانشگاه مسئولیت دارد در این امور. باید دانشگاه خودش را مجهّز کند برای اینکه جوانها را بسازد. آتیۀ این کشور را باید از حالا شما پی ریزی کنید. ما فقط به فکر خودمان و زمان حال نباید باشیم. ما باید به فکر آیندۀ کشور باشیم؛ برای اینکه اسلام است، آیندۀ اسلام باید محفوظ بماند.(207)
22 / 9 / 60
* * *
آموزش و کار، دو رکن استقلال کشور
معلمین و آموزگاران تربیت کنند جوانانی را برای خدمت به کشور و اسلام، و کارگران بسیار عزیز ما جدیت کنند که کشور خودشان را از آن ظلماتی که در زمان طاغوت بودند نجات بدهند. اینها در آموزش و پرورش و آنها در عمل و کار به همۀ کشورهای عالم بفهمانند که ملتی که می خواهد خودش سرپای خودش بایستد، هم خودش آموزش می بیند و هم خودش کار می کند.(208)
4 / 2 / 62
* * *
جوانان مستعد، زمینه ساز خودکفایی
مع الأسف در رژیم سابق نگذاشتند که جوانهای ما استعدادهای خود را بروز بدهند و تا توانستند جدیت کردند که آنها را به فساد
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 159
بکشانند، و بحمدالله امروز از آن وضع نجات پیدا کرده ایم. و اگر مهلت پیدا کنیم این کشور را به برکت این جوانهای عزیز به آنجایی می رسانیم که احتیاجش در هر امری از کشورهای دیگر منقطع گردد.(209)
6 / 2 / 62
* * *
تربیت صحیح اسلامی ـ ملی برای استقلال کشور
اگر طلاب و فضلا و علما و مراجع عظام و قشر دانشگاهی، از اساتید محترم و دانشجویان، و همچنین کلیۀ دانشمندان بخواهند کشورشان مبتلا به استعمار و استثمار جهانخواران نشود، باید در تربیت صحیح اسلامی، ملی، انقلابی ملت کوشش کنند.(210)
22 / 11 / 62
* * *
علم توأم با تهذیب، لازمۀ استقلال کشور
شما اگر بخواهید خدمت بکنید به اسلام، خدمت بکنید به کشور خودتان، استقلال کشور خودتان را حفظ کنید، وابسته به هیچ جا نباشید، باید هم رشتۀ علم را تقویت کنید وهم تهذیب اخلاق را و هم عمل را.(211)
7 / 5 / 64
* * *
کتابخودباوری و خودکفایی از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 160