شرمگین و خاموش ماندیم
ساعت 30/9 بامداد روز چهاردهم خرداد است. مهمانان خارجی مراسم بیست و یکمین سالگرد ارتحال امام خمینی از کشورها و مناطق مختلف عالم در سالن ورودی هتل انقلاب که محل استقرار آنان است تجمع کرده‌اند و برای حرکت به سوی مرقد مطهر امام لحظه شماری می کنند. کمتر پیش می آید که چنین جمعی را یکجا باهم ببینیم. نمایندگانی از کشورهای آسیایی از قبیل هند و پاکستان و چین و کشورهای شرق دور در کنار افرادی از خاورمیانه مانند عراق و لبنان و سوریه و مصر، همراه مهمانانی از کشورهای اروپایی نظیر هلند و فرانسه و آلمان و اشخاص دیگری از مناطق مختلف آفریقا و آمریکا همه به عشق و یاد خمینی بزرگ به کشورمان آمده‌اند، امام جمعه‌ای از هندوستان، دانشمندی از چین، هنرمندی از اروپا، سیاستمداری از آفریقا، مبارزی از لبنان و... و...
آنها از شرق و غرب عالم آمده‌اند تا در مراسم سالگرد بزرگمردی شرکت کنند که به همه قدرتهای شرقی و غربی دنیا، نه گفت. براستی چه چیزی در اندیشه و عملکرد او بود که پس از گذشت سالها هنوز مردم جهان در اقصی نقاط گیتی،یاد او را گرامی می دارند.
این جمع منتظر نا آشنا نیستند. هر چند بسیاری از آنها برای اولین بار است که به کشورمان آمده اند. سالهاست که مجله حضور با مهمانان خارجی حاضر در مراسم عروج ملکوتی حضرت امام، گفتگو و مصاحبه دارد. آنچه بیشتر از هر چیزی در سخنان این مهمانان برجستگی دارد و امام عزیز ما را بدان ستایش می کنند، صداقت اوست. برای اکثر مهمانان خارجی، صداقت کلام و عمل امام خمینی در هیچیک از سیاستمدارن جهان دیده نشده است.
مهمانان منتظرند و برای رفتن به حرم محبوب خویش خیابان را زیر نظر دارند تا اتوبوسهای مخصوص انتقال مهمانان از راه برسند. با هرکدام از آنها که می‌خواهیم در باره امام صحبت کنیم بر اثر هیجانی که دارند قرار گفتگو را به بعد از مراسم موکول می کنند.
حضورج. 73صفحه 276
و سرانجام اتوبوس ها می رسند و مهمانان با ذکر صلوات به سوی مقصد حرکت می کنند. صلوات بلند این جمع جهانی و حرکت هماهنگ آنان به سوی اتوبوس ها نشانگر وحدت باشکوهی بود که هر بیننده‌ای را جذب می کرد. بعضی از عابران می پرسیدند چه خبر است؟ اینها که هستند؟ طبعاً دیدن چنین جمعی با چهره ها و لباسها و زبانهای گوناگون توجه هرکسی را جلب می کرد. ولی وقتی پاسخ خود را می شنیدند که اینها مهمانان امام خمینی هستند و برای شرکت در سالگرد رحلت او آمده اند سری به تأیید تکان می دادند و به روان امام خمینی درود و سلام می فرستادند و بعضاً درخواست می کردند تا همراه ما و مهمانان به حرم امام بیایند.
در طول مسیر خصوصاً در نزدیکی حرم امام خمینی، افراد بسیاری از زنان و مردان پیر و جوان و خردسال با پای پیاده عازم حرم امام بودند. اینها را همیشه می بینیم. چقدر از افراد کوچه و
حضورج. 73صفحه 277
بازار و خانواده‌های شهدا در بین آنهاست خدا می داند. چقدر از معلولین و اسرای جنگ تحمیلی در میان آنهاست خدا می داند. نمی دانیم آنها که هستند و کجا زندگی می کنند ولی می دانیم که عاشق امامند. همیشه با امام بودند و همیشه با او خواهند بود. آنها با امام قیام کردند، با امام از کشور و ایمان خود دفاع کردند و با حرم امام و آنچه مربوط به اسمشان است مأنوسند. برای آنان امام هرگز نمرده است. آنها در حرم امام و در غیر حرم امام با امام سخن می گویند و راز دل می کنند. آنها ملت مسلمان ایرانند، ملتی که نشانی آنها را می توان از کلام امام گرفت، همانطور که امام خمینی را می توان در قلوب آنان جستجو کرد. اینان در دسته های عزادار کوچک و بزرگ با پرچم های و نشانه های آشنا به سوی دوست روان بودند. این صحنه ها برای مهمانان خارجی بویژه آنان که برای اولین بار از کشورمان دیدار می کردند بسیار دیدنی و قابل توجه بود. خیلی از مهمانها دعا می خواندند یا قرآن تلاوت می کردند ولی متناوباً با دقت و توجه عزاداران پیاده را زیر نظر می گرفتند و به یکدیگر نشان می دادند.
در همین فرصتها بود که توانستیم با بعضی از مهمانانی که همراه ما بودند گفتگو های کوتاهی داشته باشیم که چکیده گفته های آنان در پی می آید:
نورالدین شاهزاده (امام جماعت یکی از مساجد تاجیکستان): برای اولین بار است که در مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی شرکت می کنم. این فرصت بسیار خوبی است تا با امام خمینی و مردم ایران بهتر آشنا شوم. امام خمینی یک ابرمرد بود که سیاستهای اسلامی را در جهان به اجرا در آورد. از خداوند متعال مسألت دارم که اجر امام خمینی را به خاطر خدمت هایی که به مردم جهان کرد در عالم دیگر بدهد. از خداوند متعال می خواهم که مردم ایران و انقلاب اسلامی را حفظ کند. من از شرکت در این مراسم بزرگ و آشنایی با برادران مذهبی خود و سایر زائران خارجی خوشحالم و احساس خیلی خوبی دارم. محبت مردم ایران به امام خمینی شگفت انگیز است. خداوند هر کسی را لایق چنین محبتهایی قرار نمی دهد. من در این چند روزه با خدمات امام به اقشار گوناگون مردم ایران وسایر کشورهای جهان بیشتر آشنا شدم. نوع نگاه امام به کودکان و زنان و محرومین جامعه برایم آموزنده است. آرزوی مردم تاجیکستان آن است که دولت ما همانند
حضورج. 73صفحه 278
ایران بر اندیشه های بزرگمردی همچون امام خمینی استوار باشد.
پس از سخنان آقای شاهزاده، یکی از همراهان ایشان که شاهد گفتگوی ما بود اظهار علاقه کرد تا چند جمله ای سخن بگوید. ایشان(آقای غفار رضایی، کارشناس ارشد بخش فلسفه تاجیکستان) با شور و احساس خاصی گفت: سالها آرزو داشتم به ایران بیایم و امکان مذهبی ایران بویژه آرامگاه امام خمینی را زیارت کنم و در مراسم ارتحال ایشان شرکت داشته باشم. الآن خیلی خوشحال هستم که به یکی از آرزوهای دیرینه خود رسیده ام. من می خواهم در این چند روزی که مهمان شما هستم علاوه بر زیارت مرقد امام، از همه مکانهایی که به امام خمینی مربوط است دیدن کنم و در همه مراسم و همایش هایی که در این مدت برگزار می شود حضور داشته باشم و تا می توانم با امام خمینی، بیشتر آشنا شوم. همچنین آشنایی با سایر مهمانان مسلمان که از اقصی نقاط دنیا آمده‌اند برایم فرصت جالبی است تا برادران دینی خود را ببینم و بهتر بشناسم. امیدوارم این مراسم هر سال باشکوهتر از سال قبل برگزار گردد زیرا به سهم خود امکان تعامل با سایر مسلمانان را فراهم می سازد.
یوانگ جان پینگ (پژوهشگر علوم اجتماعی از کشور چین): من امام خمینی را خیلی دوست دارم. از زمان دانشجویی و بعد از دوران دانشگاه در باره جامعه ایرانی و علمای شیعه، پژوهشهای زیادی را انجام داده ام. به نظر من امام خمینی یک انسان و رهبر بزرگ برای ملت ایران و مسلمانان جهان بود. وقوع انقلاب اسلامی به رهبری امام،پیشرفت بسیار بزرگی در تاریخ اسلام بوده است. در باره مراسم سالگرد رحلت امام،حضور مهمانان خارجی اسباب تسلی خاطر خانواده امام و مردم ایران است. ولی من ضمناً از برگزار کنندگان مراسم گله ای هم دارم که از کشور پهناور چین با سابقه هزاران سال ارتباط با کشور ایران و یک و نیم میلیارد جمعیت و علاقه مندان بسیار به امام خمینی، امسال فقط من یک نفر را دعوت کردند به نحوی که در جمع مهمانان قدری احساس تنهایی داشتم. در حالی که از بعضی از کشورها با جمعیت به نسبت اندک، مهمانان متعددی دعوت شده بودند که امیدوارم این موضوع در سالهای آتی مورد نظر قرار بگیرد.
آقای پینگ که با انگلیسی شکسته و بسته‌ای سخنان خود را بیان می کرد مورد توجه بعضی
حضورج. 73صفحه 279
از مهمانان دیگر قرار گرفت و تعدادی از آنان از جمله آقای تیمور کریمی از کشور بحرین با شوخ طبعی به ایشان می گفتند: شما باید قدر خود را بدانید که به علت اهمیت فوق العاده‌ای که داشتید از بین یک و نیم میلیارد جمعیت انتخاب شدید. آقای پینگ با همان روحیه آرام خود به اینگونه شوخ طبعی ها لبخند می زد و همچنان برای بهبود مراسم سالگرد، دیدگاههای خود را مطرح می کرد.
محمد علی (استاد دانشگاه و از فعالان مؤسسه اهل بیت(ع) در آفریقای جنوبی): از اینکه توانسته ام در مراسم سالگرد رحلت امام خمینی شرکت کنم احساس بسیار خوب و خوشایندی دارم. به جرأت می توانم بگویم که امام خمینی، اسلام را نجات داد و به جرأت می توانم بگویم که ملت ایران یک الگوی بسیار خوب برای تمام مسلمانان جهان است. امام خمینی به مسلمانان جهان یاد داد که از شأن و منزلت خود به عنوان یک مسلمان دفاع کنند. اسلام باید بر فراز همه جوامع و ادیان قرار گیرد. با حضور بزرگانی همچون امام خمینی ما برای رسیدن به چنین جایگاهی مشکلی نخواهیم داشت.
شرکت مردم ایران و مردم کشورهای دیگر در مراسم سالگرد رحلت امام خمینی بسیار مهم است و من امیدوارم که در سالهای آتی این حضور مردمی حتی بیشتر شود.
با این گفتگوها و با این حال و هوا به حرم مطهر امام خمینی رسیدیم و مراسم آغاز شد. جریان این مراسم و حادثه ناگواری را که در سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی پیش آمد رسانه ها و جراید گوناگون از جمله فصلنامه حضور(شماره 72) منعکس کرده‌اند. آنچه در اینجا باید اشاره کنیم اینکه هنگام بازگشت، گروه خبرنگاری مجله حضور و آنطور که به نظر می رسید سایر همکاران ستاد سالگرد بزرگداشت امام خمینی، خاموش و شرمگین بودند. مهمانان نیز سکوت کرده بودند و حیرتی عمیق آنان را فراگرفته بود و ظاهراً همه چیز به نظرشان ناآشنا می آمد. ولی با وجود این حالت ناخوشایند و آزاردهنده توانستیم تا حدودی بر خود مسلط شویم و بنا به وظیفه با دو نفر دیگر از مهمانان گفتگوی کوتاهی داشته باشیم و نظر آنان را در باره مراسم سالگرد جویا شویم.
حضورج. 73صفحه 280
یکی از مهمانان تایلندی گفت: ما هزاران کیلومتر را طی کردیم و خودمان را به ایران رساندیم تا در مراسم ارتحال امام خمینی شرکت کنیم و به سخنان یادگار ایشان گوش فرا دهیم اما وقتی حاج سید حسن خمینی پشت تریبون قرار گرفت گروهی ناشناس با سر و صدا و شعار مانع سخنرانی نوه امام خمینی شدند. این موضوع برای ما بسیار عجیب بود زیرا احترام گذاشتن به نوه امام خمینی مانند احترام گذاشتن به شخص امام خمینی است.
مهمان دیگری گفت: من سال گذشته هم در مراسم سالگرد رحلت امام خمینی شرکت داشتم و سخنرانی یادگار امام را به طور کامل گوش دادم ولی آن روز هیچ اتفاق سویی رخ نداد. من نمی دانم در یک سال گذشته چه اتفاقاتی در ایران رخ داده است که با نوه امام اینگونه رفتار می شود. حفظ شأن و منزلت خانواده امام بر همه ملت ایران و همه مسلمانان جهان، واجب است زیرا امام خمینی حق بزرگی بر گردن همه مسلمانان عالم دارد.
بعد از سخنان این دو نفر، دیگر توان صحبت با کس دیگری را نداشتیم و ترجیح دادیم همانند دیگران سکوت اختیار کنیم.
گزارشگران: سید مسعود حسینی، حسن خاکباز
حضورج. 73صفحه 281