عبادت
فرمود حضرت صادق، علیه السلام: «به خدا قسم نخورد علی بن ابیطالب، علیه السلام،
کتابسیمای معصومین (ع) در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 235
هرگز از دنیا حرامی تا از دنیا رفت، و عرضه نشد بر او دو امری که رضای خداوند در آنها بود، مگر آنکه آنچه شدیدتر بود بر بدنش اختیار فرمود، و نازل نشد بر رسول خدا، صلّی الله علیه و آله، شدتی هرگز مگر آنکه آن بزرگوار [او] را خواند برای اطمینانی که به او داشت، و هیچ کس در این امت عملِ رسول خدا، صلّی الله علیه و آله، را طاقت نداشت غیر از او، همانا عمل می کرد عملِ شخصِ ترسناک؛ گویی بین بهشت و دوزخ بود، امید ثواب این را و ترس عِقاب آن را داشت. و هر آینه آزاد فرمود از مال [خود] هزار بنده در راه خدا و نجات از آتش، بندگانی که با زحمت دست و عرق پیشانی تحصیل فرموده بود. و همانا قوت اهل بیتش را زَیت و سرکه و خرما قرار داده بود؛ و نبود لباسش مگر کرباس؛ و اگر آستین مبارکش بلند می آمد قیچی می طلبید و آن را قطع می فرمود. و هیچ کس شبیه تر نبود به او در اولاد گرامیش از علی بن الحسین(ع) در فقه و لباس. هر آینه وارد شد بر او حضرت باقر، علیه السلام، پسرش. پس دید او را که رسیده است از عبادت به حدی که نرسیده است احدی دیگر، رنگش از بیداری شب زرد شده، و سوخته شده بود چشمانش از گریه، و مجروح شده بود جبهۀ مبارکش، و پاره شده بود بینی او از سجود، و ورم کرده بود ساقها و قدمهایش از ایستادن در نماز. و فرمود حضرت باقر، علیه السلام، نتوانستم خودداری کنم از گریه وقتی که او را بدین حال دیدم؛ پس گریه کردم برای ترحم به او، و آن حضرت مشغول تفکر بود. پس توجه فرمود به من بعد از لحظه ای از داخل شدن من، و فرمود: «ای فرزند، به من بده بعضی از آن صحیفه هایی را که عبادت علی بن ابیطالب، علیه السلام، در آن است». پس دادم به او. و قرائت فرمود در آن چیز کمی. پس از آن رها کرد آن را از دست مبارکش با حال انضجارو غصّه و فرمود: «کی قوّت عبادت علی بن ابیطالب، علیه السلام، را دارد؟»(611)
* * *
از حضرت مولا معروف است که تیری از پای مبارکش رفته بود که طاقت بیرون آوردن نداشت، در وقت اشتغال به نماز بیرون آوردند و اصلاً ملتفت نشد.(612)
* * *
کتابسیمای معصومین (ع) در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 236
و جناب مولی الموحّدین، علیه الصّلوة و السلام، وقتی که وقت نماز می شد به خود می پیچید و متزلزل می شد. از آن حضرت سؤال شد: «چه می شود تو را یاامیرالمؤمنین؟» می فرمود: «آمد وقت امانتی که حق تعالی عرضه داشت بر آسمانها و زمین و آنها ابا کردند از حمل آن و برحذر شدند از آن».(613)
* * *
آن سروری که یک ضربت یوم الخندقش به تصدیق رسول الله (ص) افضل از جمیع عبادات جن و انس است با آن همه عبادات و ریاضات که علیّ بن الحسین، که اعبد خلق الله است، اظهار عجز می کند که مثل او باشد، اظهار عجز و تذلّلش و اعتراف به قصور و تقصیرش از ما بیشتر و بالاتر است.(614)
* * *
علی بن ابیطالب، علیه السلام، با حور و قصور چه سر و کاری دارد؟ آن سرور را با هواهای نفسانیّه و شهوات حیوانیّه چه تناسب است؟ کسی که عبادتش عبادت احرار است، جزای او جزای تجّار نخواهد بود.(615)
* * *
ظاهر نماز علی بن ابیطالب، علیه السلام، و نماز فلان منافق در اجزاء و شرایط [و] صورت ظاهری عمل هیچ تفاوتی ندارد، لیکن آن یک با آن عمل معراج الی الله کند و صورتش ملکوت اعلی است؛ و دیگری با آن عمل به جهنم سقوط کند و صورتش ملکوت اسفل است و از شدت ظلمت شبیه ندارد. به واسطۀ چند قرص نان جوین که خانوادۀ عصمت(ع) در راه خدا می دهند، چندین آیه خدای تعالی در مدح آنها فرو
کتابسیمای معصومین (ع) در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 237
می فرستد جاهل گمان می کند دو سه روز گرسنگی و غذای خود را به فقرا دادن امر مهمی است. با این که صورت این قبیل اعمال از هرکس می شود صادر شود و چیز مهمی نیست، اهمیت آن به واسطۀ قصد خالص و نیت صادقانه است.(616)
* * *
ورود چندین آیۀ شریفه از سورۀ مبارکۀ «هَلْ اَتیٰ» در مدح علی، علیه السلام، و اهل بیت طاهرینش، علیه السلام، به واسطۀ چند قرص نان و ایثار آنها نبوده، بلکه برای جهات باطنیّه و نورانیّت صورت عمل بوده، چنانچه در آیۀ شریفه اشاره ای به آن فرموده، آنجا که فرماید: «اِنَّماٰ نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ الله لاٰ نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لاٰ شُکوُراً» بلکه یک ضربت علی، علیه السلام، که افضل از عبادت ثقلین می باشد نه به واسطۀ همان صورت دنیایی عمل بوده که کسی دیگر اگر آن ضربت را زده بود باز افضل بود، گرچه به ملاحظۀ موقعیّت مقابلۀ کفر و اسلام خیلی انجام این عمل مهمّ بوده که شاید شیرازۀ لشکر اسلام از هم پاشیده می شد، ولی عمدۀ فضیلت و کمال عمل آن حضرت به واسطۀ حقیقت خلوص و حضور قلب آن حضرت بوده در انجام این وظیفۀ الهیّه. و لهذا مشهور است که وقتی غضب بر آن حضرت مستولی شد به واسطۀ جسارت آن ملعون، از کشتن او خودداری فرمود تا آنکه عمل به هیچ وجه شایبۀ انیت و جنبۀ یلی الخلقی نداشته باشد؛ با آنکه غضب آن ولیّ الله مطلق غضب الهی بود، ولی باز عمل را خالص فرمود از توجه به کثرت، و یکسره خود را فانی در حقّ فرمود و عمل به دست حقّ واقع شد، و چنین عمل در میزان سنجش بر نیاید و مقابلت چیزی با آن نکند.(617)
* * *
کتابسیمای معصومین (ع) در اندیشه امام خمینی (س)صفحه 238