اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در قرآن و روایات
این دو از والاترین و شریفترین واجبات هستند، و به وسیلۀ این دو واجب، دیگر واجبات بر پا می شود.
وجوب آن دو از ضروریات دین، و منکر وجوب آن در صورت توجه به لوازم انکار خود و پذیرش آن، کافر خواهد بود؛ و در قرآن و روایات شریفه بر این دو فریضه تحریض و ترغیب فراوانی با تعابیر مختلف شده است:
خداوند متعال در قرآن می فرماید: و باید از شما امتی باشند که دعوت به خیر نمایند و امر به معروف و نهی از منکر کنند و اینان رستگارانند؛ و در جای دیگر می فرماید: شما بهترین امتی هستید که برای مردم بیرون آورده شدید تا آنان را امر به معروف و نهی از منکر کنید و به خدا ایمان آورید؛ و آیات دیگر.
از حضرت رضا(ع) نقل شده است که فرمود: پیامبر بارها می فرمودند: هنگامی که امت من، امر به معروف و نهی از منکر را واگذارند، پس باید با خدا اعلان جنگ نمایند.
کتابامر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 3
و از پیامبر نقل شده که فرمود: خدای متعال دشمن دارد مؤمن ضعیفی را که دین ندارد، پرسیده شد مؤمن ضعیفی که دین ندارد چه کسی است؟ فرمود: کسی که نهی از منکر نمی کند.
و باز پیامبر فرمودند: مادامی که امت من، امر به معروف و نهی از منکر کنند و بر نیکی کمک نمایند بر خیر هستند؛ و زمانی که چنین نکردند برکات از ایشان گرفته می شود، و بعضی از آنان بر بعض دیگر چیره خواهند شد، و در آسمان و زمین برای آنان یاوری پیدا نمی شود.
و در یکی از سخنرانیها امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ پس از حمد و ثنای خدا چنین فرمودند: اما بعد، همانا پیشینیان از شما هنگامی هلاک شدند که آلوده به معاصی شدند و علمای آنان (ربانیون و احبار) آنها را نهی نکردند، و از آنجا که ایشان به معاصی ادامه دادند و احبار و ربانیون آنان را منع نکردند، بلا و عقوبتها بر آنان نازل شد؛ پس امر به معروف و نهی از منکر کنید و بدانید که این دو، نه مرگی را نزدیک می کنند و نه سبب بریدن روزی می شوند.
و از امام باقر ـ علیه السلام ـ آمده است که: در آخر الزمان قومی خواهند آمد که در میان ایشان پیروی از دسته ای ریاکار صورت خواهد گرفت، این قوم قرآن خواندن و عبادت را در ظاهر پیشۀ خود می سازند، اینان تازه کاران و بیخردانند؛ چرا که آنان امر به معروف و نهی از منکر را واجب نمی دانند، مگر هنگامی که از زیان در امان باشند، پیوسته به دنبال یافتن راه چاره و
کتابامر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 4
عذری هستند، سپس فرمود: اینان آنگونه هستند، که اگر نماز هم به آنچه با اموال و بدنهایشان انجام می دهند زیانی برساند، نماز را هم ترک می کنند، چنانکه بالاترین و شریفترین واجبات را کنارگذاشتند، همانا امر به معروف و نهی از منکر، واجب بزرگی است که در پرتو آن دیگر واجبات به پا داشته می شود. در این حال، خشم خدای ـ عزّوجلّ ـ بر چنین قومی تمام خواهد شد، و عقاب الهی همۀ آنان را فرا خواهد گرفت و نیکان در خانۀ نابکاران و خردسالان در کنار بزرگسالان هلاک خواهند شد.
همچنین از محمدبن مسلم روایات شد که گفت: امام صادق ـ علیه السلام ـ به شیعه نوشتند که باید سالمندان و عاقلان به نادانان و ریاست طلبان توجه کنند و گرنه مشمول لعنت من خواهند شد و همۀ آنها مورد لعن من قرار خواهند گرفت.(1)
* * *
کتابامر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه امام خمینی (س)صفحه 5